Conđường Nay XuyênÁ

OrientalExpress The New Route

by dchph  

1..Thú Phiêudu
2. Từ Bắchải Trungquốc đến Biêngiới Móngcái
3. Những Kiềunữ Áchâu :  1 , 2 , 3 , 4 , 5 
4. Ðuổitheo Bóng Nàng Dươngtử Giang : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8

 

4

Ðuổitheo Bóng Nàng Dươngtử Giang

(Bảnthảo)

Hưcấu:

Theo báocáo của Sở Côngan Thànhphố Dươngchâu, Tỉnh Giangtô, Trungquốc, vàokhoảng 6 giờchiều ngày 19 thángbảy, 2005, một ngườiđànông tên Ð. mang hộchiếu Hoakỳ, quốctịch gốc Việtnam, đến kháchsạn quốcdoanh Tânhồ mướn phòng. Ngườinày nóiđược tiếngPhổthông nhưng giọng đặcsệt âm "Quảngđông".

Theo quyđịnh nhiều năm trướcđây, kháchsạch haisao này chỉ dànhcho dân bảnxứ chonên banquảnlý đã liênlạc côngan khuvực và yêucầu ông Ð. đến trìnhbáo côngan sởtại trướckhi cóthể đăngký trúngụ tại kháchsạn này. Tuynhiên ngườiđànông này đã từchối khôngchịu và nói rằng ông đã ở trên mườimấy kháchsạch tại mườimấy thànhphố trongsuốt một tháng qua ở Trungquốc và chưahề cóchuyện kháchtrú phảiđi trìnhbáo côngan khuvực. Ông Ð. nói đâylà côngviệc của kháchsạn, khôngmắcmớgìtới ông. Ông còn nóithêm ở Thượnghải, có kháchsạn ngườita chỉ hỏi tên, ông Ð. nói tên bằng tiếngHán của mình ra, ngaycả hộchiếu họ cũng khôngthèm ngóđến.

Banquảnlý giảithích rằng kháchsạn này chỉ dànhcho ngườibảnxứ, chonên có ngườingoạiquốc đến mướn là một chuyện ít xảyra, suốtnăm chotớinay đâylà trườnghợp thứhai. Ông Ð. nóirằng ông bảo taxi chở ông tới kháchsạn tốtnhất, thì côtàixế taxi đã chở ông lại kháchsạn này. Vì khôngmuốn mấtkhách, chonên banquảnlý đã nhận ngườikhách nầy và mượn hộchiếu của ông mang đến trìnhcho côngan khuvực.

Chiều ngày 21, theo báocáo một tàixế taxi nữ đưa ông Ð. về kháchsạn đã chạyvào quầytiếptân nhờ đổi tờ 100 đồng Yuan, nóilà ông Ð. hết bạclẻ, có đưa tờ 50 Yuan, nhưng đólà tiềngiả. Ông Ð. nóirằng aiđó trongngày đã thốilại tờgiấybạc đó cho ông mà ông quênmất. Ôngta xămxoi tờbạc nóilà sẽ giữ nó làmkỷniệm, 50 Yuan đốivới ông chẳngquantrọng.

Côngan khuvực tốiđến liênhệđược ngườinữtàixế taxi thì bàta cho biếtlà buổichiều bà đãđón ông Ð. về kháchsạn từ tiệmcàphê Milo Coffee (Mêla) sangtrọng trong thànhphố. Theo lờitrìnhbày của các nhânviên phụcvụ trong quán, ông Ð. đã đến quán vào khoảng 3 giờtrưa. Một nữtiếpviên đónchờ kháchhàng ở cửa không nghĩrằng ông Ð. là một ngườikhách vào uốngcàphê. Theolời côta trông cách ănmặc của ôngta, mặc áosơmi bỏ ngoài quầnjean, chân đidép xăngđan, nướcda ngămđen, tócrối, mồhôi đẫm áo, khônggiống những ngườikhách sangtrọng thườngxuyên luitới ảoquầnbảnhbao, nên đãcó hỏi ông Ð. vào quán có chuyệngì không? Ông Ð. mĩmcười hỏi:

- Tôi vào uốngcàphê cóđượckhông?

Khi thấy ông Ð. gọi món bòbíttết, một mónăn Tây đắctiền có kèmtheo sàlát, súp, ly sinhtố dưahấu... 80 Yuan, ông gọithêm chai bia Tsingtao, 15 Yuan. Uống xong bia ông còn gọithêm ly càphê lạnh Milo đặcbiệt, hơn 25 Yuan. Xemra ôngta là một kháchsộp của quán ngày hômđó. Ôngta chẫmrãi uốngcàphê, hútthuốc basố, ngómônglung ngoàiđường cả tiếngđồnghồ, xong gọi tínhtiền. Cảthảy tổngcộng là 120 Yuan. Ông đưa một tờ 100 Yuan và một tờ 50 Yuan. Nhânviên cátxê xemkỷ lại thì nhậnra tờ 50 Yuan là tiềngiả. Nhânniên tínhtiền lịchsự trảlại tờ 50 Yuan cho ôngkhách và nóirằng quán khôngcó tiềnthối. Ôngta móctiền lựa ra hai tờ 10 Yuan duynhất nằm trong xấptiền nhiều tờ 100 Yuan đưatrả và nói là ông định giữlại hai tờ giấybạc nhỏ để đi taxi. Ông còn nóithêm là ôngta cóthấy quảngcáo ghi trên cửakính là sángsớm khách đến uốngcàphê được tặng bữaănsáng miễnphí, thì sángmai ông sẽ đến. Nhậnxétchung của nhânviên quán là ôngkhách khôngcó vẻgì là người cốý xài tiềngiả, nhưng vì ôngta ănuống xàitiền thoảimái, lại khôngphải là ngườibảnxứ, và còn ănvận khônggiống dâncótiền ở lụcđịa Trungquốc, nên cũng đâmra thắcmắc.

Sáng ngày 22, khoảng 9 giờ, một viêncôngan thườngphục đứngchờ ngoài Kháchsạn Tânhồ thì thấy ông Ð. buớcra đibộ ngoàiđường đến một quáncàphê sangtrọng khác có tên Thượngđảo nằm cùng trên một conđường cáchđó độ 200 mét. Ông gọi càphêsữa nóng đặcbiệt của Thượngđảo, và tiệm nầy cũng có món sanwich jambon và trứngchiên miễnphí dànhcho khách uống càphê điểmtâm. Khi trảtiền, dĩnhiên là ông xài tiềnthật. Tuynhiên, thắcmắc vì sao ông Ð. không trởlại quán Milo ngàyhômqua như ông đã hứa, viêncôngan đánhdấuhỏi cóphảilà ôngta chiều hômtrước cóphải vì bạilộ chuyện xài tờ giấybạc 50 Yuan giả nên áynáy không đitới đó nữa? Ðể làmsángtỏ vấnđề, viêncôngan đã mời ông Ð. về Sở Côngan Thànhphố Dươngchâu để điềutra.

Thoạttiên, ông Ð. khi viết báocáo đã ghi tómtắc nhưsau:

上海 Shanghai - Thượnghải (6/21/2005)
蘇州 Suzhou - Tôchâu (6/24/2005 - 12:39 pm)
週庄 Zhouzhuang - Châutrang (6/24/2005 - 4:40 pm)
杭州 Hangzhou - Hàngchâu (6/25/2005)
南京 Nanjing - Namkinh (6/28/2005)
四川城都 Sichuan Chengdu - Thànhđô, Tứxuyên (6/29/2005)
四川九寨泃 Sichuan Jiuzhaigou - Cửutrạicâu, Tứxuyên (7/1/2005)
重慶長江 Chongqing Changjiang - Trườnggiang - Trùngkhánh (7/3/2005)
宜昌長江 Yichang Changjiang - Trườnggiang - Nghixương (7/6/2005)
荊州 Jingzhou - Kinhchâu (7/7/2005 - 2:58pm)
武漢黃鶴樓 Wuhan Huanghelou - Hoànghạclâu - Vũhán (7/9/2005)
岳陽洞庭湖 Yueyang Dongtinghu - Ðộngđìnhhồ, Nhạcdương (7/11/2005)
長沙 Changsha - Trườngsa (7/11/2005 - 5:30pm)
南昌 Nanchang - Namxương (7/13/2005)
江西盧山 Jiangxi Lushan - Lưsơn, Giangtây (7/13/2005)
安徽黃山 Anhui Huangshan - Hoàngsơn, Anhuy (7/16/2005)
浙江千島湖 Zhejiang Qiandaohu - Hồ Thiênđảo, Triếtgiang (7/17/2005)
無錫太湖 Wuxi Taihu - Tháihồ, Vôtích (7/18/2005)
揚州 Yangzhou - Dươngchâu (7/20/2005)
上海 Shanghai2 - Thượnghải (7/24/2005)

[ Ghichú: Xin bấmvào địadanh nốikết để xem hìnhchụp.]

Lãnhđạo Sở Côngan thànhphố đãphải yêucầu ông Ð. tườngthuật rõrànghơn, banđầu là để biếtrõ tờ 50 Yuan bạcgiả từ đâura, nhưng sau lại đâmra tòmò muốn biết ông Ð. đã điđâu và làmgì kểtừ ngày 21 thángsáu khi đặtchân đến Thượnghải cho đến ngàyhômđó ở Dươngchâu....

Tựthuật:

Ýđịnh banđầu khi tôi đi Trungquốc nămnay là để làmrăng ở Thượnghải. Một bạnhọc cũ của bàxã tôi, tên Quang, ởđó đã thuxếp hẹngặp khámnhasĩ tại một yviện nhakhoa, nhưng cuốicùng khônglàmđược vì có hai cáirăng cầnphải nhổ, mà nhổ xong thì phải đợi babốn tháng sau mới làmđược. Phépnghỉhè 5 tuần của tôi dĩnhiên là khôngđủ. Ðã cấtcông ngồi phicơ mườiba tiếngđồng đến Trungquốc chẳnglẻ lại khăngói quảmướp vềlại Mỹ? Dù lần nầy khôngbiết là lần thứmấy tôi đã đến Trungquốc, tôi quyếtđịnh ởlại tìmchỗ đichơi, dù chưabiết sẽ điđâu. Vàlại tôi còn một cáihẹn khámrăng khác tại Thànhphố Namkinh, phải đợi tớiđấy khám cáiđã rồisẽ hay.

Mấy ngày đầutiên ở Thượnghải ngộtngạt nóngnực khôngđược thoảimái lắm. Quang có nhà ở phía bênkia bờđông khu đôthị mới Phốđông. Khu Phốđông của Thượnghải mới được xâydựng đâuchừng 15, 16 năm trởlại, trên một khuđất xưakia là đồngruộng, cólẽ lịchsử pháttriển của khu nầy giốngnhư khu Sàigònnhỏ ở Quận Cam, miềnNam Cali. Năm 1986 lần đầutiên tôi đến Thượnghải, chỉcó khuphố Phốnam cũkỹ chậtchội đôngngười, xetaxi chỉlà những chiếc xevan nhỏ hìnhdạng như ổ "bánhmì" ngắn. Ngàynay taxi chạy ngợp phố. Như nhiều thịdân khác trúngụ khu bờđông mới nầy, nhà Quang nằm trong một chungcư, tầngtrệt. Cănnhà khá rộngrãi, có ba phòngngủ, một phòng đã dọndẹp dànhsẵn cho tôi nhưng tôi từchối, vì thích ở kháchsạn hơn. Vìvậy chonên Quang thuxếp mướn kháchsạn cho tôi ở. Ðólà một kháchsạn nhỏ basao, 380 Yuan (1 đôla=8,2 Yuan) một đêm, giốngnhư một motel nằm trong một thànhphố mớipháttriển nàođó bên Mỹ, nằm khuất bêntrong đườngcái, bước rangoài chẳngcó chỗ dạophố, tươngtự như thànhphố San Jose hay Westminster bên Mỹ, chánphèo!

Tôi vẫn thích khu Phốnam, khu cũ, có chỗ dạophố, nhìnngắm người qualại trên những đườngphố nườmnượp ngựaxe. Ði trên những conphố cũ, nhìn dángvẻ kiếntrúc cũkỹ Tâyphương chenlẫn Ðôngphương, chúng gợicho tôi nghĩnhớ một thời nàođó, một cảmgiác tươngtự như khi tôi đi trên những conđường phốcũ ở Hànội, Việtnam, mà chỉ có cáikhác là nhàcửa ở đây đasố nơinào cũng cao ngấtngưởng.

Conđườngchính của khu Phốnam là đường Namkinh, conđường hẹp dẫnra khu "The Bund", hay là khuphố tàichính cũ có một dãy những toànhà cấttheo kiểu Tâyphương kiếntrúc Gothic Lamã, là mặttiền nhìn ra Sông Phốgiang thấy bênkia bờđông khu Phốđông là những dãy nhàchọctrời caongất. Dọctheo bờnam, có hànhlang đibộ nângcao -- nằmkhuất bêndưới là khuđậuxe -- rộngrãi đẹpđẻ nay dànhcho kháchdulịch dạomát, nơi mà nămxưa khôngcógì ngoài bờsông và dòngsông đụcngầu bẩnthỉu và hôihám -- khungcảnh này bấtchợt cũng làm tôi gợinhớ đến Bến Bạchđằng, Sàigòn. Banđêm ngườita đỗđầy ra bờsông, nhìnngắm nhàcửa haibên bờsông đènđóm rựcrỡ, trongđó nổibậtnhất là ngôitháp phátsóng hiệnđại của Ðàitruyềnhình Trânchâu của Thượnghải bênkia bờđông, áthẳn ánhđèn của một toàbuilding cho đếnnay vẫn là toànhà chọctrời caonhất thếgiới.

Ðoạnđường đầu phíatây gần Quảngtrường Nhândân của đường Namkinh nay trởthành khuphố đibộ, cấm xecộ. Kháchdudịch ai đến Thượnghải đều biết conđường nầy, giốngnhư khu Lê Lợi và NguyễnHuệ, Sàigòn, nhưng phongcách hằngngày của khu nầy lại giống khutrungtâm Ðôngkinh, Nhậtbản, vào một ngày Chủnhật khi nhiều đoạn đườnglộ được chậnlại để chỉ dànhcho kháchbộhành, và cà hai nơi đềucó một khíphái tởmở, rộnrịp, rộnrả và tươimát. Tôi thíchnhất là khoảngđất ngồi ngoàitrời của quáncàphê Mijo, nơi tôi đã ngồi trên ba giờđồnghồ uốngcàphê và uốngbia với cô emhọ dân Canada đang làmviệc ởđó cho một côngty mỹphẩm của Pháp. Tôi muốn nhấnmạnh những điểm nóitrên là mongsao ngàynàođó khuphố Nguyễn Huệ và Lê Lợi cũng sẽ được thiếttrí nhưvậy, saocho ngàynào cũng như là những ngàyhội cuốinăm nơi cho những khuchợhoa vuivẻ cho ngàyTết (tiếcthay, ngàynay ngaycả ChợHoa ngàyTết cũng khôngcòn!). Ðây khôngnhững là khumuasắm và ănuống, nó cònlà khusinhhoạtvănhoá banđêm thườngcó trìnhdiễn vănnghệ với sânkhấu lớn với hai mànảnh TV khổnglồ rõnét haibên và một hệthống âmthanh tinhxảo. Ðira chút nữa là khu đạilộ, sao giống khuđường Market của San Francisco, dễthương làmsao! Gầnđó trên đường Phúcchâu, có tiệmsách Thượnghải tolớn, bêntrong có sáu tầng rộng mênhmông như Macy Department Store bên Mỹ. Eo ơi, sách ơi là sách -- điều đángkể là người đi xem sách và mua sách đông như đitrẩyhội ChùaHương, cơhồ như khôngcó chỗ chenchân (gợiý: bíquyết của sựpháttriển kinhtế thầntốc của Trungquốc?)

Ngoài cáihiệnđại của Thượnghải, giốngnhư bấtcứ một thànhphố pháttriển nàokhác ở Áchâu như Hánthành hay Ðàibắc, thànhphố nầy cũngcó những khuditích "cổkính" của nó. Cổkính kiểu hiệnđạihoá biến một khuphốcổ thành nơi ănuống, quáncàphê, barrượu.. như khu "Tânthiênđịa"), cũng còncó những ditích thựcsự là cổ với những kiếntrúc có từ đời NhàThanh (300 năm? 400 năm?) còn lưulại, nhưng ai đã từng đếnthăm những ditích cổ ở Hàngchâu hay Tôchâu, thì những ditích đó của Thượnghải thì còn quá trẻtrung.

Nói đến Hàngchâu hay Tôchâu, là hai nơi kếtiếp ngườiquen tên Quang láixe trên những đườngxalộcaotốc rộng 4 lànxe mỗi hướng và đến Tôchâu trongvòng một giờ rưỡi đồnghồ. Nếu không bị nạn kẹtxe kinhhồn trên đường từ Thànhphố Thượnghải ra xalộ thì trong vòng một giờđồnghồ là cóthể tớiđược Tôchâu -- so với mườimấy năm trước chắcchắn phảimất gần 3 tiếngđồnghồ.

Chúngtôi đếnchơi Tôchâu và Hàngchâu vào ba ngày cuốituần của tuầnlễ đầutiên ở Trungquốc, tôi thậttình thấtvọng. Cái hìnhảnh lãngmạn và nênthơ của hai nơi nầy tôi vẫncó cáchđây 19 năm khi lầnđầutiên tôi đến viếngthăm giờđây khôngcònnữa. Thànhphố Hàngchâu, vẫn Hồ Tây, vẫn bóng liễurũ venbờ, vẫn những đoásen nởrộ vào mùaHè, vẫn những conđò soi bóngnước... Tôi đi trên ghe bềnhbồng trên Hồ Tây, ngắmnhìn sóngnước mônglung nhưng khôngcòn cảmthấy thoảimái và hưởngthụ như trướcđây. Ðidạo trên bờ Hồtây, tôi lại có ýnghĩ sosánh với Vịnh Hạlong, hai nơi trong phongcách pháttriển thành khudulịch đều cóđiểm giốngnhau là tấtcả dườngnhư đãđược thươngmạihoá, gầydựng và thiếtkế cho dukhách đếnxem. Ởđây, ngaycả những nơi ditích lịchsử cổkính như Tháp Lụchạp, vườn tràxanh Longtỉnh... khôngcòn cái vắngvẻ tịchmịch uhoài của lịchsử (cái khôngkhí chẳngkhácnào Thànhphố Huế và Thànhnội Huế của Việtnam ngàynay!) lúcnào cũng nườmnượp những đoàn kháchdulịch và inh-ỏi những loaphóngthanh từ những hướngdẫnviêndulịch ồnào bằng nhiều thứ tiếng trên trênthếgiới nhưlà tiếng Anh, Ðức, Nhật, Namdương... Thậtvậy, Hàngchâu khôngcòn nétthanhtao điềmđạm của "côcongái nhàlành" còn eấp trong phòng khuêcác đắmsay trong mộngmơ hay nhưlà cáihồnthơ lãngmạn sayđắm hoàiđượm trong những bài Ðườngthi. Banđêm, bướcra bờhồ dạo là cóbaonhiêu kháchdulịch là cóbấynhiêu còdẫndắt mốilái đitheo hỏi có muốn xem thoátyvũ, muốn đấmbóp, muốn tơtình không? Chính cáikhôngkhí choánngợp của Hàngchâu đã làm tôi phủiđít bỏđi không mộtchút hốitiếc vào dịp quaytrởlại lầnnữa khi ghéngangqua vàolúc đã xếchiều trên đườngđi Tháihồ ở Vôtích (China's Lake "Tahoe") 17 thángbảy.

Ở Tôchâu bàxã tôi cũng có một ngườibạn học chung thời thiểuhọc rađón chúngtôi. Tôi cònnhớ Tôchâu ngàyxưa là một thànhphố títẹo với những conđường nhỏ ngợptràn bóngmát với những tànglá của hai hàng câyphong vươnra chephủ kín lốiđi trong một buổitrưahè nắngnóng. Tôi thèmnhớ những dángngười bướcđi thongthả thơthới hay lẻloi vài chiếc xeđạp trôilờlững chẫmrãi trên những conđường gợicho tôi nhớđến "conđường Duytân, cây dài bóngmát" của Sàigòn ngàynào nămxưa. Thựcra những conđường nhỏ dài với những hàng câyphong vẫncònđó, nhưng nay xecộ ồnào dậpdìu và những tànglá đã bị cắt caohơn đểcho xetải chạyqua không bịvướng. Tôchâu khôngcòn tìmthấyđâu vẻđàicác mỹmiều của những côgái tuổiđôimươi. Mức đôthịhoá của thànhphố nầy quánhanh làm tôi choánngợp và cảmthấy lạclỏng. Ngàynay Tôchâu là một thànhphố côngnghiệp với khu thànhphốmới với những conđuờngphố lớnrộng thênhthang với nămbảy làn xehơi, câycối tolớn cả chục tuổi haibênđường được trồng hômtrước hômsau là xong!

Côngbằngmànói, Tôchâu cũngcòn giữ cáinét cổkính và vẻđẹp riêng của thànhphố nầy. Ditích lịchsử rảiđầy ra khắpnơi khắpchốn trong khu thànhphốcũ. Cónơi được trangđiểm chảichuốt như nàngdâu sắp vềnhàchồng, nhưng cũngcó nơi bị bỏbê hờhững, trong một buổitrưa nắnghè nóngnẩy, chúng như nằm chìnhình ngáingủ giốngnhư gãđànông đứngtuổi lườibiếng sau bữăntrưa hay sau một cuộcmâymưa tìnhtự.

Khi ngườita nhắcvề Tôchâu như là một Venise ở Ðôngphương là ngườita nói về Thịtrấn Châutrang.Từ thànhphố Tôchâu đến thịtrấn Châutrang mấtđộ 20 phút đường xehơi. Buổichiều chúngtôi đếnđó đã sau 5 giờ nên dukhách chỉcòn rảirác đâyđó nămbảy người. Có nhóm thì đighe trên conmươngnước chính cắtngang thịtrấn. Conđò nhènhẹ lướtqua. Ðôilúc có côláiđò cấttiếnghát ngânnga một bài dânca nàođó, giọng đưacao lêncao hoàlẫn với tiếnggió xìxào xuyênqua những hàng dươngliễurũ bênven hai bờkênh. Chúngtôi ngồi trên một ghếdựa của một quántrà kêsát bờkênh, gọi hai lytrà và một baothuốclá 555 thì chủquán mangra baothuốc có dán contem thuế Việtnam! Ở Thượnghải tôi cũng đã gặp trườnghợp này, hút toàn thuốclá basố dán temthuế Việtnam.

Châutrang là một thịtrấn có nhiều kênhrạch, thuỷlộ chằngchịt, nhàcửa cũkỷ nằm dọctheo haibên conmương, và lữnglờ trên connước là những conđò tambản nhỏ chầmchậm chèoqua rạch hoặc đang buôngneo bên bờkênh dưới một bậctamcấp của một ngôinhàcổ nằmsát trên bờkênh. Tấtcả những hìnhảnh nầy gộplại tạonên một hìnhảnh nênthơ và êmđềm hoàlẫn với nếpsống thanhtao giảndị của dânchúng sống trongvùng. Ðâylà cái nétđẹp độcđáo của vùng Giangnam Trunghoa mà chúngta thườngđược thấy nhắcnhở trong những ángthơvăn cổ và trong những tấmtranh thuỷmạc ủymị và thướttha.

Ðẹpnhất là những câycầuđá hìnhcung bắtvòng ngangqua haibên bờkênh. Cứ một đoạn kênh là có một câycầu, mỗi cầu một vẻ. Mentheo lốiđi hẹp quanhco nằm phíabêntrong của dãynhà nằm dọctheo conkênh, chúngtôi có vàothăm một vài ngôinhà cổ có lịchsử hàng vàitrăm năm. Có những ngôinhà lớn trướckia thuộcvề dòngdõi quanlại quýtộc. Cónơi có đánhdấu bướcchân của Vua Cànlong, Vua Khanghi... đâylà vùng sôngnước Giangnam mà hai vi vua NhàThanh ngàyxưa thích luitới thườngxuyên. Sôngchảyđámòn, vậtđổisaodời... cảnhvật cònđây mà ngườixưa đâutá? Cũngcó những ngôinhà dândã nhỏbé, có nhà đã tàntệ theo thángnăm, cónhà mớiđược sửachửa sơnphết lại, nhưng nhìnchung, tấtcả còngiữ cáisắcthái cổkính thờixưa. Nhà nào cũngcó lịchsử riêng của nó, tuổigià cũng đã lênđến hàng mấytrăm năm. Ðặcbiệt là những ngôinhà của quanlai cũ, dườngnhư nhà nào cũng rộnglớn, sâuhunhút, và đasố đềucó cửatrước sânsau ănthông bếnđò (để chạy khi bị thấtsủng và truynã?) 

Tôi, cũngnhư mọi ngườidukhách, đến nơiđây, đến mộtcách lặnglẻ không ai haybiết và cũng sẽ chẳng đểlại dấutíchgì. Ðến và đi, khôngchừng trong đờisống nầy sẽ còn trởlại lầnnữa nếu tôi lại sẽ phảiđến viếngthăm vùngnày -- đâylà nơi đáng đếnviếngthăm nhất của vùngđất Tôchâu, mặcdù thịtrấn nầy cũng đã thiếtkế biếnthành nơi cho dukhách thưởngngoạn. Nếu bạn khôngthích đoạn kênhlạch đạđược dọndẹp sửasang tươmtất thì cóthể chọnlựa những dòngkênh chằnchịt cắtngangdọc khác trong vùng để nhìnthấy tậnmắt nét sinhhoạt thựcsự và nhàcửa cũkỷ chậthẹp của ngườidân địaphương trongvùng, phươngtiện dichuyển chính của họ là những conđò tambản hoặc những chiếcthuyền con. Những conkênh trong vùng nầy rất hẹp nên ghelớn khôngthể qualại được, bềngang khoảng năm đến bảy thước. Tôi nhớ ngàyxưa cólần ngồi tàudulịch chởkhách ngoạiquốc dungoạn từ Tháihồ đến Tôchâu đã chạy suốt hơn năm tiếngđồnghồ trong những conlạchnước rộng hơnnhiều, cũng khungcảnh lãngmạn trữtình của sôngnước Giangnam nhưng có nhiều tàughemáy lớn đỗxô qualại. Tôi có hỏithăm và nghenói ngàynay dườngnhư khôngcòn những tàudulịch đi trong kênhthuỷlộ nhưvậy. Cũng nên nóithêm rằng hệthống giaothông kênhrạch chằngchịt vùng "Giangnam" nầy trong lịchsử đãđược xâydựng tươmtất hằng 300 năm trước vào đời NhàThanh.

Thấtbại trong việcsửachửa răngcỏ ở Thượnghải, một tuần saukhi đặtchân xuống Phitrường Quốctế Phổđông, Thượnghải, tôi đáp tàulửa đi Namkinh, nơi mà bàxã tôi cũng có ngườiquen đã hẹntrước là sẽ dẫn tôiđi khámrăng. Buổisáng từ kháchsạn bên khu Phốđông ngồitaxi đến một nhàga nằm bên phíatây (Thượnghải có bốnga xelửa) mất trên một tiếngđồng vì kẹtxe và 50 Yuan  (cólẽ tôi nên đi xeđiệnngầm chăng?), trongkhi véxelửa tới Namkinh chỉcó 48 Yuan. Nói đến tàulửa Trungquốc, theo quansát của tôi sau năm tuầnlễ langthang ở Trungquốc, hầunhư ngàynay tuyếnđường nào cũng chạy bằng những toatàu có gắn máyđiềuhoàkhôngkhí, rộngrãi, êmái, và gầnnhư khôngcòn nghethấy tiếng bánhxesắt chạy xậpxình rầmrập inhỏi. Nhàgaxelửa nào cũng tolớn, rộngrãi, ngănnắp, và có tổchức cửara tàu đúnggiờgiấc. Kháchxelửa dườngnhư cũng lịchsự hơnnhiều.

Tàulửa chạy từ Thượnghải đến Namkinh mấtđộ 3 giờđồnghồ. Từ trên tàulửa tôi đã dùng điệnthoạidiđộng (do Quang, bạn của bàxã, traocho tôi từ ngàyđầu tôi đến Trungquốc mặcdù tôi cónói là tôi ghét điệnthoại vôcùng) liênlạcđược với ngườianh của một côbạngái của bàxã tôi ở Mỹ, tên Giavăn, ra nhàga đón tôi. Ðiềuthúvị là Giavăn có một ngườibạnkhác hômđó cũng cùngđi trên chuyếntàulửa Thượnghải-Namkinh. Ðiệnthoại qualại vớinhau, xenlẫn với điệnthoại của bàxã từ Mỹ gọiđến (!), kếtquả là khi tôi bướcrakhỏi nhàga là tấtcả đều đã cómặt sẵnsàng với xehơi riêng đếnđón tôi. Giavăn và bạn của hắn, "Già Hoàng", cùng làm vớinhau trong ngành bán thuỷsản cho các nhàhàngăn, đốivới họ chuyện sắm xehơi riêng khôngphải là vấnđề tolớn gì. Tôi nhắcđến chitiết này là muốn đệmthêm rằng ở Trungquốc ngàynay chuyện mua xehơi không khókhăn gì nếu đừngcó chọn xehơi ngoạinhập mang nhãnhiệu lớn. Ngườibạn của bàxã tôi ở Tôchâu chạy chiếc xe van nhỏdẹp (xe "bánhmì") hiệu TrườngAn, giá độ 3800 đô.

Một người trong đámbạn của Giavăn, cóchứcvụgì đó trong Hộiđồnghương NgườiPhướckiến (họ đềulà ngườiPhúckiến) ở Namkinh và thườngxuyên đặt phòngngủ cho hộiviên, dùng cạt VP giảmgiá gìđó đặt cho tôi phòngủ tại một kháchsạn bốnsao giá độ 360 Yuan. Kháchsạn nầy trướckia là thuộc ToàLãnhsự Pháp dưới thời Tưởng Giớithạch khi Namkinh còlà thủđô của Quốcdânđảng. Thựcsự toànhà dùnglàm sứquán nằm ở mặttrước, có kiếntrúc kiểuTây giốngnhư một biệtthự Tây nàođó ở Sàigòn, ngàynay dùnglàm vănphòng dulịch. Building dànhcho khách ở mới xây vềsau nầy. Kháchsạn khátươmtất, cóđủthứ :)

Buổitối ở Namkinh, cũngnhư ở những thànhphố khác, lúcnào cũng nhộnnhịp người qualại trên đườngphố. Tối đó Giavăn, vợ và con, già Hoàng, và ba người bạn khác của họ đặttiệc tẩytrần đãi tôi tại một nhàhàng sangtrọng nằmkhuất rakhỏi đườnglộ lớn ở một nơi nàođó trong thànhphố Namkinh. Mónăn Namkinh đậmđà, caynóng, khá ngon... Chưa baogiờ tôi ăn một bữaăn mà có nhiều mónăn lạmiệng nhưthế, nhiều không đếmxuể, mà khôngcó mónăn nào ăn hết... Bia Namkinh thì cứ rót liêntục... Thuốclá Trungquốc hiệu đắtnhất (tôi quênmất tên, hìnhnhư tiếngAnh là "Silk" thì phải, độ 60 Yuan bán ngoàiđường, trong kháchsạn bán độ 120 Yuan -- trongkhi đó tôi có mang một câythuốclá Trungquốc hiệu Chunghwa mua ở Phitrường San Francisco, giá miễnthuế là 32 đô, tặngcho Giavăn, giáthịtrường của loại thuốclá nầy vẫncòn rẻ hơn thứ thuốc họ mời tôi hút! Thế mới thấy ngườiTrungquốc "care about status" và "showing off" nhưthếnào! ) Tôi nói với họ là ở Mỹ khôngcó chuyện gọithứcăn nhiều và thịnhsoạn nhưvậy, thườngthì ngườita gọi đủ ăn, có thiếu thì sẽ gọi thêm. Giavăn nói nhưvậy ở Trungquốc thì khôngđược, mờikhách ăn là phải tươmtất, khôngđược "đạmbạc". Tôi độchừng bữaăn đó chắc tốn hơn một nửatháng tiềnlương 1000 Yuan của côhầubàn.

Tối vềđến kháchsạn hãy cònsớm, tôi tắmrữa thayđồ, xem chỉdẫn tôi xuống tầnghầm của kháchsạn vô barrượu gọi chai bia Tsingtao (Thanhđảo) -- kháchsạn lớn đasố không bán bia địaphương rẽtiền, thídụ như bia Namkinh. Gọi là "barrượu" chứ thậtra nó giốngnhư một quáncàphê, chẳngcó ngườikhách nào ngoàitrừ bàn phíabênkia tụtập bảytám người mà qua lờiquatiếnglại của họ tôi biết là giámđốc, phógiámđốc gìđó của kháchsạn cùng bạnbè của họ đang nhậunhẹt tánngẫu. Cóthể thấy tôi là dânlạ, côquảnlý ngồi trong bàn phíabênkia barrượu kêu hầubàn mang tặng tôi miễnphí một dĩa hạtdưa hướngdương để uốngruợu. Uống xong bia tôi đi vào phòng đấmbóp nằm cáchđó không xa, yêucầu côgái đấmbóp "thuầntuý" nhưng côta cứ thỉnhthoảng sơý đụngchạm phầnkín của mình rồi gợiý thêm phần "đẩydầu vuốttay", thànhthử đẩyđưa qualại cuốicùng túitôi bay mấttoi 150 Yuan cộngthêm tiền đấmbóp một giờ là 150 Yuan. Ngàyhômsau tôi có kể chuyện này cho Giavăn nghe thì hắn nói "quámắc!"

Sáng hômsau Giavăn đưa tôi đi khámrăng, giớithiệu tôi với ông giámđốc mà hắn quen, lằnnhằn nầynọ xong kếtquả giốngnhư ở Thượnghải, nghĩalà để cóthể làm toànhàm được, tôi cần nhổ hai cáirăng rồi phải đợi babốn tháng sau nứurăng lànhlặn mới làmrăng được. Ðã đoán biếttrướcđược câutrảlời từtrước, tôi khôngcógì thấtvọng, thànhthử trongđầu chỉ nghĩ chuyện kiếmchỗ đichơi trên lụcđịa Trungquốc. Ðâudễgì mà được thongthả ungdung đidulịch mộtmình như hồi còn độcthân! Trungquốc đang trong mùahè, nơinào cũng bốclửa hùnghực. Quang (Thượnghải) khuyên tôi nên đi Cửu Trạicâu, một vùng trên caonguyên Tỉnh Tứxuyên, khíhậu mátmẻ, cảnhđẹp thiênnhiên, nơi nghỉmát của những dânTrungquốc vào mùa nầy.

Dođó tôi dặn Giavăn nhờ hắn đặt giùm vé phicơ đi Thànhđô, thủphủ của Tỉnh Tứxuyên. Ngàyhômđó Giavăn đưa tôi đichơi nhiều chỗ trong thànhphố như Tổngthốngphủ (Chínhphủ Tôn Trungsơn, rồi tới Tưởng Giớithạch của Chínhphủ Quốcdânđảng cũ), Lăng Trungsơn, lăngmộ vua NhàMinh, vườn...vânvân và vânvân... Ðốivới tôi thựcsự tôi chẳngbiếtgì nhiều về lịchsử những nơi này để trìnhbày (bàiviết này không chútrọng về lịchsử của những ditích, ngườiđọc nếu muốn biết cóthể tìmđọc trênmạng; ởđây tôi chỉ ghilại những ýnghĩ, cảmnghĩ, suytư, và nhậnxét về Trungquốc như một bàituỳbút sau nhiều chuyếnđi dulịch trên đấtnước khổnglồ này đang sôisục những biếnđộng thayđổi có tầmmức quốctế mang tínhcách lịchsử của thếkỷ 21.)

Quangày thứba, tôi cònlại một buổisáng ở Namkinh để đidạophố mộtmình. Thànhphố nầy sovới Thượnghải thí quá nhỏ, giốngnhư sosánh Porland, Oregon, với Nữuước của Mỹ. Tuyvậy, khu trungtâm thànhphố, trànngập caốc vănphòng với kinhdoanh kiếntrúc đẹpmắt, vẫn lớn và sạchsẻ hơn khu Lê Lợi và Nguyễn Huệ của Sàigòn nhiều. Nhàlầu caotầng khắpnơi là đặcđiểm nổibật của những đôthị đang pháttriển của hấuhết những thànhphố lớn ở Trungquốc ngàynay. Ðiều làm tôi chúý là những khuthịthứ saomà giống Mỹ thế! Ðâuđâu cũngcó KFC và McDonald; cónơi cùng trên một blốcđường hiệndiện hai tiệm gàrán KFC. Hệthống StarBucks Coffee cũng đã bắtđầu chenchân vào những đôthị lớn của Trungquốc. Cạnhtranh với nó, còncó hệthống hiệu càphê bảnxứ Mêla (Melo Coffee) và Thượngđảo Coffee sangtrọng và lịchsự. Và khi nóiđến sựpháttriển xâydựng và mứcđộ đôthịhoá của các thànhphố Trungquốc, ngườita khôngthể bỏqua cảnhtượng xehơi ngậptràn khắp nẽođường, người đi xeđạp là một consố ítỏi, ngoạitrừ trên những conđường nhỏ hoặc ở những khuphố cũkỷ ẩnkhuất. Tómlại, khutrungtâm thànhphố của những đôthị lớn, nếu là chúng được xâydựng từ khuphố cũ, chúng giống như khu downtown Los Angeles or San Francisco, hay bấtkỳ thànhphố pháttriển Áchâu nào khác như Ðàibắc hay Tângiaba. Nếu khu thịtứ pháttriển thành một thànhphố mới, thídụ như Phốđông ở Thượnghải hay Tôchâu Tânkhu, cách thiếtkế xâydựng của chúng giốngnhư những thànhphố mới ở Hoakỳ, đasố những toàcaốc nằm tụtsâu vào bêntrong hai bên những đạilộ rộnglớn. Bêntrong trông giốngnhư những "shopping mall" với những toànhà caotầng đẹpmắt, khuất đằngsau những "côngviên" nhỏ ngăncách luồng xecộ ồnào và tấpnập bênngoài. Nơinào cũng gầydựng câyxanh rất có quycủ và sạchsẻ. Tuynhiên, đó khôngphải là những khuphố dànhcho ngườibộhành, điđứng muasắm cầnphải dichuyển bằng xehơi. Dođó, tôi vẫn thích những khuphố cũhơn (tiếngAnh gọilà "pedestrian city"), nơi tôi cóthể đibộ, ngồi uống càphê trong những quán thanhnhã lịchsự nhìnngắm người qualại trên conphố đôngngười.

Buổitrưa hômđó, saukhi ăntrưa ở một quánăn bán đồăn Phúckiến, Giavăn láixe đưa tôira phitrường Namkinh cách thànhphố độ 40 câysố. Ðường khôngxa nhưng trên xalộ lại thườngxuyên kẹtxe nên mất cả tiếngđồnghồ mới tới. Giavăn có gởiđồ nhờ cho ngườinhà tôi mangvề Mỹ nhưng tôi từchối và hẹn khinào vềlại Thượnghải trướckhi về Mỹ sẽ gọiđiệnthoại cho Giavăn mang đồ lênđó. Hànhlý tôi mangtheo, dù tôi chả muasắm gì, một vali và một xáchtay đủ đểcho tôi bựcmình.

Phitrường Namkinh khálớn và hiệnđại. Ðây là phitrường mới, mớiđược xâydựng độ ba năm. Tínhtới ngàyhômđó, nếu kểcả phitrường Thẩmquyến, Tỉnh Quảngđông, mà tôi códịp đã điqua hồi nămngoái, đâylà phitrường hiệnđại thứba của Trungquốc, gồmluôn phitrường Phốđông ở Thượnghải mà tôi đã thấy, chúng đềulà những phitrường quốctế tânkỳ và hiệnđại. Nămngoái tôi cũng cóđến Phitrường Quốctế Nộibài ở Hànội, cũng mớixây, kểra cũng đạt tiêuchuẩn quốctế, nhưng sora vẫncòn kémxa ba phitrường kểtrên ở Trungquốc. Nóinhưvậy, tôi muốn nói rằng Phitrường Tânsơnnhất ở Sàigòn hiệntại so với chúng thì quá lạchậu. Chitiết nầy là để nhắcnhở mọingười rằng mứcpháttriển của nướcta còn cách Trungquốc quáxa...

Sau hơn haigiờ bay, tôi đã đến phitrường quốctế của Thànhphố Thànhđô, thủphủ của Tỉnh Tứxuyên. Phitrường nầy còn lớn hơncả phitrường ở Thànhphố Namkinh! Cứ mỗi nơichốn mà tôi códịp điqua nhưthế, baogiờ tôi cũngcó ýnghĩ sosánh về những nơichốn tươngtự nhưthế ở Việtnam. Giảndị chỉlà ýnghĩ thấy người mà ngẫm tới ta!

Khi nóiđến phitrường là nóiđến những chuyếnbay và phicơ. Nhiều năm trướcđây, cả Trungquốc chỉcó một hãng duynhất là Trungquốc Dânhàng, tiềnthân của hãng Air China hiệntại. Hồiđó, do độcquyền kindoanh tấtcả những tuyếnđường, hãng hàngkhông quốcdoanh nầy muốn tính giácả thếnào thì tính, nhânviên phụcvụ từ quầybánvé chođến tiếpviên hàngkhông đềulà... Thượngđế. Thídụ, năm 1989, vétàubay khứhồi Hồngkông - Hảinam, chỉ mất 1 giờbay, là trên 300 đôla, trongkhi vào cùngthờiđiểm, từ San Francisco, Hoakỳ, đi lulịch Hạuyduy,mất 4 giờbay, giá trọngói 5 ngày 4 đêm bao ănở ở kháchsạn bốnsao chỉ có 500 đô! Ngàynay, cơhồ mỗi vùng, mỗi tỉnh ở Trungquốc đềucó hãng hàngkhông riêng, giácả thayđổi tuỳ ngày tuỳ mùa, gọiđiệnthoại là họ mang vé đến tậncửa. Ðộingũ phichơ trẻtrung vào hùnghậu, nhânviên phụcvụ nhãnhặn hơn bấtcứ cơquannhànhước nàokhác ở đạilục Trungquốc, ngangbằng với sựlịchsự của nhânviên của các khácsạn bốnsao tưdoanh. Nếugiờbay bị trễnãi là cóđềnbù hoặc phụcvụ ăntrưantối miễnphí. Các hãng hàngkhông Trungquốc vừarồi trong tháng 6, 2005 vừa mới đặt mua thêm 60 chiếc Boeing 786 đờimớinhất và sẽ tiếpnhận 40 phicơ nầy vào năm 2008, trướckhi mùa Thếvậnhội diễnra vào thángbảy vào nămđó tại Bắckinh. Tưởng cũng nên nhắcnhở là ngàynay khôngcòn một phicơ dânsự nào do Liênsô chếtạo còn được sửdụng. Tôi còn nhớrõ vào năm 1986, có ngồiphi cơ dânsự do Liênsô chếtạo trên tuyếnbay từ Quảngchâu đến Quếlâm,Quảngtây, và chuyếnbay nầy cho tôi cảmgiác là tôi đang ngồi trên xelửa. Khi máybay cấtcánh, hànhlý để trên ngăn cất hànhlý trênđầu, hoàntoàn khôngcó nắpđậy (xelửa mà!), mộtsố đổđạc xáchtay đã rớtxuống đầu hànhkhách!

Ðọc tớiđây chắc cóngười sẽ cholà tôi đã catụng Trungquốc quáđổi. Một ngườibạn đã hỏi tôi:

--Trungquốc cáigì cũng giỏi cũng khá, vậy cáidỡ của họ là gì?

Vàolúcđó, tôi bậtmiệng trảlời ngay:

-- Cái conngười và những quanhệ xãhội... Người Trungquốc ít thânthiện, hiềmnghi... Ngườita lịchsự vào lễphép với những người thânthuộc quenbiết, nhưng lại rất thôlỗ với những người xalạ... Họ cóthể tranhgiành và giànhgiựt nhau, thídụ như cắthàng giành muavé, tranhlên xebuýt, xelửa, phicơ, vì sợ mất... chỗ (mặcdù ngàynay hệthống giaothông côngcộng tại các thànhphố đều rấttốt, dĩnhiên tàulửa và phicơ đềucó sốchỗngồi.) Tôi nghĩ đâylà disản vănhoá do chếđộ Cộngsản còn sótlại và chắc còn phải cần nhiều thếhệ nữa họ mới thayđổi được cáisuynghĩ và thóixấu cònlại. Vì trong thời Cộngsản trước đây, không giànhgiựt thì sẽ khôngcòn phần của mình. Ngàynay, ngoài xãhội, nếu không giànhgiựt thì tỏra thiếu bảnlãnh và yếuhèn... Hyvọng là vềsau, "phúquý sanh lễnghĩa", những thếhệ vềsau sẽcó thayđổi...

Dĩnhiên là cáixấu cáitệ của xãhội Trungquốc còn nhiều, nhưng những điều gâycho tôi ấntượng mạnhmẽ nhất làm tôi dễnhớnhất để trảlời câuhỏi của ngườibạn của tôi. Trongsuốt cuộc hànhtrình 5 tuầnlễ của tôi bay lên đầunguồn dòngsông Trườnggiang và xuôidòng bằng đườngsông, đườngbộ, đườngsắt, đuổitheo bóngdáng nàng Dươngtửgiang nầy ra cửabiển khi trởvềlại Thượnghải, tôi đã gặp, đã chứngkiến, đã sống, và đã cố hoàlẫn conngườimình trong cái đámđông khổnglồ, ăn và nói như ngườiTrungquốc, tuy với cáiđầu của một ngườiViệtnam, nhưng cáchxửsự thì học từ ngườiMỹ (mà tôi cholà ngàynay cả ngườiTrungquốc ngườiViệtnam nên học "lễgiáo" từ ngườiMỹ, thayvì là của ông Khổng giànua phongkiến, vôhìnhtrung đólà cáitiềnđề và là cáihệquả của lốixửsự đươngthời ở Trungquốc và trên toàncõi Việtnam!) Lầnlượt tôi sẽ ghilại những gì tôi cònnhớ, những cáigì mà tôi cholà xấu và đẹp. Khôngphải là ôngbà ta có câunói là "đi một đàng học một sàng khôn" sao?

Khi tôi bước rakhỏi cổng phitrường của Thànhphố Thànhđô, thủphủ của Tỉnh Tứxuyên, thìcó một người đeobản của vănphòng hướngdẫn dulịch của phitrường gọimời tôi đi xe "taxi" của hãng, giá 90 Yuan, về kháchsạn tôi đã nhờ đặtsẵn khi còn ở phitrường tại Namkinh. Tôi biết là taxi ở thànhphố nào của Trungquốc cũng có đồnghồ tínhtiền, nên tôi nhậnlời. Lênxe chạy rồi mới biết đólà "xenhà" không có đồnghồ. Vềsau trên chuyến taxi từ kháchsạch tới phitrường nầy, tôi trả chưa tới 50 Yuan (1,8 Yuan cho mỗi câysố). Ðây cũnglà một bàihọc cho những ngườikhác còn xalạ với lụcđịa Trungquốc -- dù tôi chẳngcòn là connai vàng ngơngác ởđây, nhưng cũng đã bị hố nhiềulần trongviệc traođổi muabán ở Trungquốc.

Thànhđô là một thànhphố rộnglớn và hiệnđại dù đâylà một thànhphố pháttriển chậmhơn những thànhphố lớn khác của vùng venbiển phíađông đạilục (Côngty chip Intel của Mỹ mới nhậnra điềunầy và mới đầutư xâydựng một nhàmáy chếtạo chipmáychủ ởđây.) Tôi đã từng xemqua nhiều bộphim quay ở thànhphố nầy, biết nó lớn, nhưng khôngngờ nó lại quá lớn. Ðầuđâu cũng là nhàcaotầng, gầnnhư chọctrời, với những đạilộ rộngrãi, trồng nhiều câyxanh haibênđường, nhưng quá nhiều xehơi. Trên đườngphố rất ít thấy xegắnmáy qualại mà thayvàođấy là những xeđạp chạyđiện, mới thoạtnhìnqua có chiếc giống xe môbilết cũ và cóchiếc giống như kiểuxe Vespa ở Sàigòn 30 nămtrước. Sựưachuộng xeđạp chạyđiện làm giảmđi mứcđộ ônhiễm trong thànhphố. Ngoàira, ởđây tôi còn thấy rấtnhiều những xeđạpbabánh chởhàng hoặc chởkhách, loại xe này khônggiống xexíchlô ở Việtnam vì ngườiphuláixe ngồi đạp đằngtrước thayvì đằngsau.

Từ kháchsạn tôi bướcra là khutrungtâm thànhphố. Buổitối đầutiên tôi đibộ loanhhoanh quanh những conđườngphố chính, ngắmnhìn ánhđèn trànngập khắpnơi ynhư trên một khuphố nàođó ở Ðàibắc, Ðàiloan. Khi đóibụng tôi định tìm quánăn nhonhỏ trungbình để thưởngthức đồăn Tứxuyên caynóng mà tôi rất yêuthích. Nhưng nếucó quánăn nhỏ thì quá nhỏ, tôi lại đâmra engại vấnđề vệsinh, còn quán lớn thì quá lớn thì mộtmình ngồi ăn ở cáibàn dànhcho cả chục thựckhách thì lại thấy lỏngchỏng, khôngthoảimái. Tôi có cảmgiác nhộtnhạt tươngtự nếu phải ngồi ăn mộtmình trong nhàhàng ở kháchsạn, và thườngthì giácả ởđó khônghợplý. Tôi thường chỉ ăn ở nhàhàng trong kháchsạn bữa điểmtâm vì đôikhi giá kháchsạn baogồm luôncả bữaănsáng. Ănsáng ởđó có mónănTàu và mónănTây. Khinào ngán đồTàu thì tôi ăn đồTây.

Cuốicùng tôi lại chuivào tiệm gànrán KFC, nhưng gọi món tacô bao thịnướng kiểu Bắckinh, một bọc khoaitâychiên, và ly Pepsi, cảthẩy giá 24 Yuan. Hiệu KFC rất phổbiến ở hầuhết các thànhphố ở Trungquốc, cólẽ được yêuchuộng hơn McDonald. Giácả của những tiệmănnhanh kiểuMỹ này tínhra rẽ hơn giá của những mónăn tươngtự ở bênMỹ độ gần mộtnửa. Thựckhách phầnlớn là nhữngngười có thunhập cao hơn đạiđasố "quầnchúng". Ðâylà nới luitới thườngxuyên của giớitrẻ, họ thích hẹnhò luitới ở đây, mộtphần colẽ cách bàybiện trangtrí rất taonhã và rộngrãi, và lại hợp tínhthờithượng. Mãi đến tối ngàyhômsau tôimới códịp đi lẫu mala caynóng nổitiếng của Tứxuyên, nhưng chỉ mộtmình đi ăn nên không thưởngthức được nhiềumón.

Khi vềlại kháchsạn tôi tìmvào quáncàphê sangtrọng của kháchsạn ngồi để tiêupha cho hết buổitối. Mỗi nơiđến khi vào kháchsạn, việcđầutiên tôi đểý là xemthử kháchsạn đó có quáncàphê hoặc barượu taonhã để ngồi nhâmnhi táchcàphê hay bên lybia bảnxứ. Ởđây tôi tìm khôngra thuốclá basốnăm là đànhphải chọn thuốclá địaphương, mắchơn 555 của Ănglê gấpmấylần nhưng cảmthấy cũng không ngon hơn baonhiêu.

Buổitối khi còn dạotìm mua thuốclá, tôi đểý là nhiều nơi còn có bán trầucau cho người ăntrầu. Trầucau đãđược chếbiến bỏsẵn trong baonhựa nên tôi không hiếu bêntrong chứa nhữnggì, có giống trầucau Việtnamkhông. Ở Namkinh tôi cũng đã gặp trườnghợp tươngtự. Ởđây có haicách giảđịnh, mộtlà dânbảnxứ còn có người ăntrầucau, hailà, trầu họ bán là để dànhcho kháchdulịch Ðàiloan. Ở Namkinh tôi có đặt câuhỏi nầy với Giavăn thì anhta nói rằng trầucau dành bàn cho ngườibảnxứ, ngườiPhúckiến, và cả kháchÐàiloan. Nếu điều giảđịnh thứnhất của tôi là đúng thì tôi cóthể chorằng đólà những ngườiăntrầu thuộc dòngdõi hậuduệ của dânBáchviệt ngàyxưa. Vếttích của dânBáchViệt cóthể nhìnthấy qua dichỉ trốngđồng -- mang hìnhdáng và hoavăn của cácloại trốngđồng Ðôngsơn, Ngọclữ, và các vùngkhác ở vùng Quảngtây -- trưngbày trong một đềnmiếu thờ baanhem kếtnghĩađàonguyên của Lưu Bị. Rấtcóthể nhưvậy, vì trongsuốt cuộchànhtrình 5 tuầnlễ của tôi dọctheo dòng Trườnggiang, tại tấtcả những thànhphố tôi điqua, ngoạitrừ Thượnghải, Tôchâu, và Hàngchâu, đều có bán trầucau!

Khi trởlên phòngngủ kháchsạn, thì có điệnthoại của bàxã tôi gọi từ Mỹ sang vào điệntoạidiđộng của tôi mangtheo thừ thượnghải. Bả hỏi:

-- Chừngnào về lại Thượnghải?

Tôi cảmthấy hơi khóchịu trả lời:

-- Anh mới bắtđầu đichơi, mớicó tuầnlễ thứhai, làmgì mà đã hỏi về Thượnghải rồi? Vềđó làmgì?

-- Anh thấy congái Tứxuyên có đẹp không? Ngườita nói cóvợ rồi mà mới đến Tứxuyên là mới biết lấyvợ quásớm, đúngvậy không?

Cólẽ vậy. Congái Tứxuyên rấtđẹp, datrắngtrẻo, ănmặc thanhlịch hợpthờitrang, theo lốiMỹ, trông rất thanhnhã. Vócdáng cô nào dườngnhư cũng thonthon caocao. Nóichung, ngườiTứxuyên đều nhưvậy. Tuy khôngphải aiai cũng cao, nhưng phầnlớn dân ởđây cao hơn ngườidân ở cách tỉnh phươngNam như Quảngđông, Quảngtây, hay Vânnam. Thànhphần dânsố cólẽ hầuhết là hậuduệ của dânHán đã dicư theo Vua Hán Lưu Bị đến đây từ thời TâyHán khoảng 200 năm sau Tâylịch. Ở Thànhđô có rấtnhiều ditích lịchsử ghinhận lại thờikỳ Tamquốc, chủyếu là Miếu Vũvương, nơi thờ Lưu Bị, cùng với Khổng Minh, Quan Vân-Trường (haylà Quancông), và Trương Phi. Ðasố những đềnmiếu khác đều thờ Quancông. Những dichỉ và đồcổ tìmthấy trừngbày tại bàotàngviện đếu chothấy trước thời Tamquốc đầu chothấy sựhiệndiện sinhhoạt của những sắcdân bảnxứ, cólẽ thuộc nhiều sắctộc khácnhau baogồm gốcngười Tâytạng và BáchViệt.

Trởlại cáiđẹp congái Tứxuyên, tốiđó trên phòngkháchsạn, tôi códịp thưởngthức cáiđẹp của một côgái trẻđẹp nỏnnà, nhânviên đấmbóp của kháchsạn, hiệnthân hìnhbóng của nàng tiênnữ Dươngtử Giang. Các kháchsạn lớn ở Trungquốc hầunhư nơinào cũngcó dịchvụ đấmbóp. Baogiờ trong cẩmnang giớithiệu kháchsạn, hay ngaycả trên bànviết đềucó quảngcáo về dịchvụ nầy. Hoặclà bạn cóthể xuống phòngđấmbóp, hoặclà bạn cóthể gọihọ về phòngriêng của mình. Giácả trungbình mỗigiờ là từ 120 Yuan đến 150 Yuan, tiềntíp tínhriêng, tuỳhỉ.

Sánghômsau, xuốnglầu vào nhàhàng của kháchsạn ănsáng, tôi chọn ăn nửaTâynửaTàu. Tây thì có trứng và sanwich, Tàu thì có cháo và đủthừ đồchuamặn. Thựcsự đồ ăn khánhiều và tươmtất, nhânviên nhãnhặn lịchsự. Buổisáng bò chúít thờigiờ ngồi quansát bàngquangthiênhạ cũng nhìnthấy có lắm đềuthúvị. Ðặcđiểmchung là đasố người đều rộnràng vừa ăn vừa nóichuyện với máyđiệnthoại diđộng -- cáiđồ mà tôi chúaghét nhất thếgiới, nhưng bảnthân cũng mang trênngười mộtcái để bàxã tiệnbề liênlạc -- đasố cólẽ là dânlàmăn từ nơikhác đến, nhưng tôi nhậnra là họ nói tiếngQuanthoại giọng đặcsệt giọng phươngbắc. Dân ởđây nói "tiếngTứxuyên". Thựcra đólà một phươngngữ biếndạng của tiếngQuanthoại, rất cóthể là một nhánhbiếnthể của tiếngnói từ cuốiđời Nhà ÐôngHán khi dânHán didân ồạt vào cùng nầy. Những người nói và nghe được tiếngQuanthoại khá, saukhi xem hàng haimươimấy tập bộphimTV xãhội hiệnđại "Ðànbà Làmchủ" (Nữnhân Ðánggia) do HãngPhim TứXuyên sảnxuất, trongđó theo hiệnthực của truyệnphim, đasố nhânvật đều nói "tiếngTứxuyên", họ sẽ nhậnra những biếnđổi thanhsắc và âmvị của từvựng mộtcách dễdàng. Giốngnhư ngườiViệt nói giọngBắc nghe tiếngViệt nói giọng nặngnề của một vùngquê heohút nàođó ở Quảngngãi. Tôi có nhậnxét tươngtự khi ba tuần sauđó tôi đi Ðộngđìnhhổ ở Tỉnh Hồnam, dân ởđó nói "giọngHồnam", giọngnói của Mao Trạch-Ðông, tươngtự như giọngHuế.

Sởdĩ tôi đưara chitiết và nhậnxét kểtrên là vì tôi "méomó nghềnghiệp",thích nghiêncứu từnguyên tiếngViệt có gốcHán, bảnthân cũng nóiđược thôngthạo tiếngQuanthoại là tiếng tôi đã traudồi ở họcđường đạihọc bênMỹ gần haimươi năm trướcđây, rènluyện kỷnăng nghenói thôngqua những phimbộ Trungquốc. Mỗi vùng ở Trungquốc đếu có phươngngữ riêng của từng vùng, và nười mỗi vùng khi nói tiếngQuanthoại đều mang âmsắc của giọngnói riêng của họ. Dođó, tiếngQuanthoại, cũng giốngnhư tiếngAnh, mỗii vùng đềucó giọng nói khácnhau. Mộtsố những nơi tôi đã điqua trên đất Trungquốc, khi nói chuyện với ngườiđịaphương, người mà tôi thường gặp đầutiên là tàixế lái taxi, thoạitđầu một vàicâu đầutiên tôi thốtra, họ phải mất nămmười giây nghiềnngẫm mới hiểu tôi nóigì, nhưng sauđó mộthai phút sau, dườngnhư họ đã làmquen dần với giọngViệtnam của tôi, mà ngườita thường lầmlẫn là tôi nói "giọngQuảngđông," là họ nghe thôngsuốt ngay.

Cóngười còn khen tôi nói tiếngQuanthoại rất chuẩn, thídụ như hai côgái nhânviên của vănphòng dụlịch của kháchsạch, thoạttiên khi tròchuyện với tôi, họ tưởng tôi là dânQuảngđông, nhưng saukhi giao hộchiếu chohọ làm thủtục đăngký đi Cửutrạicâu và duthuyền trên dòng sông Dươngtửgiang, họ mớibiết là tôi ở Mỹ tới. Lúcđầu họđịnhxếp cho tôi đichung với đoànkhách từ Hồngkông, Ðàiloan, và Maocao đến, nhưng sau họ lại xếp cho tôi đichung với đoànkháchdulịch ngườiMỹ. Cũng nên nói là những nhânviên làmviệc ở kháchsạn và vănphòng dulịch đều lịchsự, vuivẻ, và nhãnhặn. Về mặt này so với thuở tôi mới đặtchân lên đất Trungquốc mườichín năm trướcđây, thídụ, khi tôi và một ngườibạn khác nữa vào một kháchsạn lớn mà tôi quên tên, nằm ở đường Namkinh, Thượnghải, mướn phòng, cônhânviên độcnhất đang làmviệt ở quầytiếptân, lúcđó côta đang bậnrộn xem sổsách gìđó, ngaycả ngẫngđầu lên chàokhách cô cũng khôngbuồn ngólên, và chẳngphải mình hai đứa tôi khôngthôi, vì mộtlátsau, lại cóthêm hai ngườiÐức (tôi nghe họ nói tiếngÐức) datrắng bướcvào, cũng phải đứngchờ, và cônhânviêntiếptân cũng khônghề mởlời chàohỏi.

Thếmới biết sứcmạnh của đồngtiền, nó làmthayđổi mối quanhệ giữa người với người. Nóitheo thuyết duyvật biệnchứng của Karl Marx thì cũng khá đúng đấychứ. Khi lượng tăngcao thì phẩm cũng biếnchất. Kháchsạn lớn ở Trungquốc ngàynay kháđắc sovới thờiđó, thựclà tiền nào của nấy, "kháchhàng là thượngđế" là câu tiêungữ phổbiến ở Trungquốc hiệnđại. Bâygiờ kháchhàng của những kháchsạn bốnnăm sao ở Trungquốc không chỉlà ngườinướcngoài mà đasố là ngườiTrungquốc, phầnlớn thuộc giớikinhdoanh hoặc đicôngtác, rổnrảng tiềnbạc trongtúi. Xem tintức TV ở kháchsạn trong thờigian này, tôi mới biết thêm rằng thâunhập bìnhquân mỗiđầungười ở Bắckinh, thủđô của Trungquốc, vào năm 2004 là 5000 đôla. Xemra với đà tiếntriển kinhtế nầy mà họ đangcó, trong vòng mườinăm nữa cảnước mứcthunhập bìnhquân sẽ lênđến mứcđó.

Tuynhiên, bùlại, giácả sinhhoạt, tuỳtheo vùng hay thànhphố, cũng tăngcao. Thídụ như ở Thượnghải, lươngtháng của Quang là cở trên 3000 Yuan, nhưng mỗilần đậuxe mỗigiờ là 10 Yuan. Nếu ở Mỹ, thídụ ở San Francisco, nếu lươngtháng của bạn là 3000 đôla, mà mỗigiờ đậuxe bạn phải trả 10 đôla thì bạn cảmthấy thếnào? Và theo nhịpđộ hoànhập toàncầuhoá, giácả sinhhoạt cũng tăngtheo mứcđộ toàncầuhoá, nghĩalà giảcả trên thịtrườngquốctế, thídụ, một kílô cua hoặc tôm giá 120 Yuan, một cuốcxe taxi từ Phốđông tới Nhàga Tây ở Thượnghải giá 50 Yuan, một lon côca 1 Yuan, một ly càphê mocha lạnh 25 Yuan, v.v... Trướckhi tôi đếnđây một đồng Mỹkim đổi 8,34 Yuan (Nhândântệ), ngày tôi tới đổi 8,24, ngày tôi rời Trungquốc đổi 8,11. Lýdo là Hoakỳ và Cộngđồng ChâuÂu đang rasức áplực Trungquốc tănggiá đồng Yuan vì họ chorằng đồng Yuan đã bị Nhànước Trungquốc canthiệp cố giữ ở giápthấp để cólợi về phầnmình vì nhưvậy hàng xuấtcảng sẽ rẽ hơn hànghoá nhậpcảng. Tănggiá đồng Yuan cónghĩalà hànghoá xuấtcảng sang Mỹ sẽ mắchơn (ngườiMỹ sẽ mua hàng Trungquốc đắchơn) nhưng cólợi cho các nhàsảnxuất ở Mỹ và Âuchâu. Hiệntại, Chínhphủ Trungquốc đã bắtđầu nớilõng và cho thảnổi đổng Yuan, nhưvậy, cứtheo đà nầy, trongvòng năm năm nữa 1 đôla sẽ chỉ còn ăn khôngtới 6 Yuan! Sựkiện nầy đã xảyra cho nướcNhật vào thậpniên '60. Thànhthử ai muốn đi dulịch Trungquốc cólẽ nên lênkếhoạch đi vào thờiđiểm gầnnhất để cólợi vềmặt hốisuất.

Ngày cònlại ở Thànhđô, tôi đithăm các ditích, đềnmiếu, bảotàng của thànhphố nầy, trongđó có lềucỏ Tô Ðông-Pha và cổngsau của điểmthamquan này dẫnra một côngviên thật rộnglớn thậtđẹp, câyxanh trồng một cách có quyhoạch, trước mỗi bănggỗ ngồi có một bảngỗ khắc một bài Ðườngthi chủ Thisĩ họ Tô để ngườinhànlãm thưởngthức. Dọc mentheo ranhgiới côngviên là conkênh dẫn nướcthảitiêudùng đãđược lọcsạch của thànhphố ra sông Trườnggiang, và haibên bờkênh trồng dươngliễu có lárũ, có ghếgỗ, trông rất thơmộng. Nhìnra conđường lộ nằm venbiên conkênh đốidiện với côngviên là dãy nhàvilla xâycất tươmtất và đẹpđẻ theo kiểuMỹ, cólẽ là nơi trúngụ của thịdân giàucó.

Từ côngviên nầy, taxi chở tôi đến mộtkhu muabán và ănuống hoàntoàn xâycất theo kiểucổ, cólẽ mang kiếntrúc phổbiến đời NhàThanh, trông naná như Khu Hoàngthành Miếu ở Thượnghải nhưng mớimẻhơn. Rấttiếclà xecộ lưuthông lại đượcphép chạyxuyênqua khuvực đánglẽ chỉ nên dànhcho kháchbộhành. Ở buổitối tôi cóđược một bữaăn thịnhsoạn với cái lẫu caynóng lama nổitiếng của Tứxuyên. Khi gọi món nầy (đọclà "hoàkua") quán sẽ đemra một cái lẫi đã cósẵn nước canh cayđỏ, bạn chỉviệc gọithêm thịtthà raucỏ để nhúng vào nồicanh sôisùngsục nóng toả thơmngát mùivị caynồng. Màu nướccanh đỏrực, nổi màngmàng dầumỡ như màu nướccanh của BúnbòHuế. Ngoài cái vị cayxélưỡi của ớt còn có cáivị têtê trên đầulưỡi của giavị "hoatiêu" độcđáo chỉ có trong mónăn Tứxuyên. Nói là lẫuTứxuyên chứ thựcra còncó lẫuTrùngkhánh, nhưng giữa hai thứ lẫu nầy tôi không phânbiệt rõ được về sựkhácbiệt của mùivị và cách ănuống. Mónnầy ở Mỹ cũng có nhưng đã bị biếndạng do ngườiQuảngđông nấu khôngcòn giống tígì. Ở San Francisco, có hai quán chínhgốc Tứxuyên, tên chữAnh của tiệm ăn là "Spicy Trenz", tiếngHoa là "La Meizi" (辣妹子), dịch ngượctrởlại tiếngAnh là "spicy girls". Ai thíchăn đồcaynóng, khôngthểnào bỏquađược mónăn Tứxuyên.

　

dchph

  Xemtiếp trangsau (2)