Lộtrình kếtiếp của tôi ngàyhômsau là đến núi Hoàngsơn,
toạlạc tại vùng phíanam Tỉnh Anhui, nằm vềphía đôngbắc
của Tỉnh Giangtây, cách Lưsơn độ 400 câysố đường
xalộ caotốc. Trướckhi giảtừ, tài có đưa tôi đến thăm
một ditích lịchsử, lúcđó còn đangđược trùngtu lại,
đólà một "thưviện" đã lâuđời. "Thưviện"
ởđây được dùng vớinghĩa là tươngđương với
"việnhànlâm", nơi các thinhân họcgiả ngàyxưa
luitới để traođổi thơvăn và làm những côngtrình nghiêncứu
báchọc. Caivẻ cổ kính của thuviện nầy biểulộ qua
những máingói rêuphong câylá mọc phủđầy trênđó. Ngoài
vườihoa dười những câycổthụ lâuđời nhìnxuống
bờthành là một dòngsuối thơmộng băngngang. Xaxa là
rừngnúi thâmu cùng cốc, hay nóichođúng, nguyên cả khu thưviện
nầy là nằmsâu trong một khurừng nằm các đừng cái
lớn khuấtnẽo chạy vàotrong phải mất khoảng gần nửa
giờđồnghồ.
Khi xe rời khỏi vùng Lưsơn xuống đồngbằng là nguyêncà
bầutrời như bắtnắng, khíhậu bắtđầu nónglên,
nhắcnhở cho tôi biết là tôi đang ở lụcđịa
Trungquiốc trong những ngàyhè oiả. Xetaxi của Tài chạy đếntrưa
là đến thànhphố Cảnhđứctrấn, nơi chúngtôi gồmcó ba
người, nghĩalà thêm một người phụláixe khác là ôngcậu
của Tài, nghỉtrưa và ănuống ở một tiệmăn trong một
kháchsạn lớn ở đó. Ðồăn khá ngon và khảrẻ. Chúngtôi
ănuống êhề còn thừalại rấtnhiều nhưng tínhra chưatới
150 Yuan. Nhưvậy giá cả sinhhoạt ởđây rẻhơn ở Lưsơn
nhiều. Tài nói kháchsạn ởđây một đêm chỉđộ 250
Yuan, mới chừng nửa giá kháchsạn ở Lưsơn. Lưsơn cólẽ
là nơi tôi xàitiền nhiềunhất, vì tôi không đidulịch
theođoàn, thuêmướn kháchsạn tuỳý, ănuống tuỳthích nên
khoảnchi khácao. Sángnay tôi lại đã đổi thêm 200 đôla
để chuẩnbị thanhtoán phítổn tiềnxe bao chiếc taxi của
Tài là 1300 Yuan. Ăntrưa xong, bướcrangoài tôi lại đến
ngânhàng gầnđó để đổithêm 300 đôla để chuẩnbị
cho cuộcđichơi ở núi Hoàngsơn. Lây kinhnghiệm của tôi,
bạn muốn đến Lưsơn chơi tốt hơnhếtlà đitheo đào, đâurađó,
phítổn nhẹhơn lại không bị lúngtúng chuyện ănở kháchsạn.
Thịtrấn Cảnhđứctrấn -- đúngra quymô của nó đáng
gọilà thànhphố -- cũng đang trên đườngpháttriển và xâydựngmới
lại, đườngphố rộngrãi và sạchsẻ, nhưng xecộ có
vẻ thưathớt trong một buổitrưa nắnggắt như hômđó. Cũngmay
là hệthống máylạnh của chiếc taxi của Tài cònmới nên
khátốt nên chuyếnđi khá thoảimải. Ðâylà thịtrấn
nổitiếng về đồsứ và đồgốm của Trungquốc, và
sựgiàucó củanó phơibàyra bênngoài bềmặt của thànhphố
nầy mộtcách rõràng. Nhàcửa caotầng khangtrang ngănngắp
được xâydựng mộtcách có quihoạch. Ðườngphố câyxanh
bóngmát, lềđường rộngrãi. Một trong những sắcthái đặcbiệt
của những thiếtkế trên những conđườngchính của thànhphố
là tất cả những trụđiện đều xâyđắp bằng đồsứ
do dĩachén sắpxếp lên mà thành, ghếđá côngviên cũngvậy.
Thànhphố nầy có một vài ditích lịchsử đángkể mà
rấttiếc là lầnnầy tôi khôngcó thờigiờ ghélại để
thamquan.
Tài và ôngcậu của anh thayphiên lái chạy phăngphăng trên
xalộ caotốc vắngve. Trên đườngđi, Tài có gọiđiện liênlạc
với một ngườibạn đồngnghiệp có ngườiquen cũng làmnghề
láitaxi ở núi Hoàngsơn giúpđỡ thuxếp chỗở đâuđó và
chươngtrìng đichơinúi của tôi tại Hoàngsơn.
Xem cảnhtrí hai bên đườnglộ lâuquá mệtmỏi tôi ngãngười
nằm trên băngghế phíasau ngủgà ngủgật chođếnkhi xe đỗvào
Cửugiang, một thịtrấn nhỏ nằm dưới vùng chânnúi Hoàngsơn.
Tài và ôngcậu của hắn chưa láixe đếnđó baogiờ nhưng
nhờ bảngchỉđường rõràng nên chúngtôi không bịlạc.
Xe ra khỏi xalộ khi vào thịtrấn, xong rẽngoặc lên đườngđèo
và bắtđầu leonúi. Ðườngnúi ở đây cũng quanhco khúckhuỷu
nhưng xâydựng không châuđáo bằng đườngxá ở Lưsơ nên
có những đường ômbọc sát chânnúi, mộtbên là váchđá
và mộtbên là vựcsâu, trông rất nguyhiểm nhưng
ngoạnmục. Trên những sườnnúi đasố câycối là các
loại thông hay tùngbách. Ngườita nói mỗilần ngườita đến
Hoàngsơn là nhìnthấy một cảnhtrí núirừng khácnhau
tuỳtheo ngàymưa haylà ngàynắng, sángsớm hay trưachiều.
Ðẹpnhất vẫn là lúc nhìnthấy cảnhtượng những ngọnnúi
nguynga khi có sươngmù hay mâytrờ vắtngang lưungchừng núi,
và nhấtlà trôngthấyđược cảnhtrí đó vàolúc
mặttrời mới mọc hay sắp lặn. Xe chúngtôi đang băngqua
những đườngđèo và khi nhìn vềhướng phíabên có vựcsâu
thì đólà cảnhtượng của những đồinúi xaxa đang tắmđẫm
trong ánhnắng vànchói óngả ngã vềchiều. Cảmtưởng đầutiên
của tôi là khíhậu ở vùngnầy không mát bằng Lưsơn dù
khi xe chúngtôi đã lênđến caođộ đángkể.
Phải mất hơn nửa giờđồnghồ sau xe chúngtôi mới
bắtđầu vào cổng vô khudulịch núi Hoàngsơn.
Phải mất hơn nửa giờđồnghồ sau xe chúngtôi mới
bắtđầu vào cổng vô khudulịch núi Hoàngsơn. Ðã hẹn trước,
anh Minh, ngườiquen của Tài ra cổng đón chúngtôi và đưa
về một kháchsạn basao tên "Hảiluân", nằm trên
con đường chính nằm ngoài khuthamquan Hoàngsơn. Anh Minh
nhiệttình thuxếp mọichuyện cho tôi, nóirằng muốn đi
hết bốn vùng núi chíng Ðôngtâynambắc thì phải ởlại
đây ítnhất 3 ngày, nhưng nếu tôi khôngcó thờigiờ, thì
chỉ đi một vùng, và anh chobiết ởđây mướn hướngdẫnviên
dulịch mắchơn ở Lưsơn, tốt hơnhết là tôi xuống phòngdulịch
của kháchsạn ghidanh theođoàn, 250 Yuan, họ bao luôncả vé
vào cổng, ngàymai tôi chỉ việc dậysớm có xe buýt tới
đón và đitheo đoàn đichơi núi Hoàngsơn, nếu khôngthích
thì giữađường cóthể táchra khỏiđoàn điriêng. Anh Minh
nói đâylà vùngdulịch rất "khaiphóng" (từ tươngtương
với "cởimở" trong tiếngViệt, chonên kháchsạn cũng
rất "khaiphóng", dặndò ở kháchsạn nếu bị
"chặt" hoặckhông vừalòng thì gọi điệnthoại
cho anh. Tôi cảmơn và không nghĩ là mình còn đủsức để
"khaiphóng", vì ngàyhômsau cần phải leonúi một ngày
trời.Saukhi thanhtoán xong chiphí thuêbao taxi, Tài giảtừ tôi
và dặndò lầnsau dẫn vợcon đến Lưsơn nhớ liênlạc
với hắn. Minh cũng giảtừ, hẹn lầnsau tôi trởlại cứ
liênlạc với anh.
Quảthật, cũngnhư những nơi khác, cái quảngcáo đầutiên
trên bànviết đậpvào mắt tôi là "dịchvụ đấmbóp".
Trong phòngtắm lại có bàybán đồ tiệnnghi cánhân. Phòng
kháchsạn tôi nằm trên lầu năm ngó thẳng ra phíasau là vìanúi
-- một khurừng trúc và tre mọc umtùm trên sườnnúi. Dưới
chânnúi là một dòngsuối nhỏ chảyqua, trông thật hữutình
và nênthơ. Tắmrữa xong, tôi xuống phòngdulịch của kháchsạn
ghidanh cho chuyến dulịch ngàymai, xong raphố dạomát. Ởđây
khíhậu không mát bằng ở Lưsơn, cólẽ vì thựcdự tôi
chưaphải là đang ở trong vùng có độcao ngang với các đỉnhnúi
trong vùng Hoàngsơn. Trongkhiđó ở Lưsơn, nơi tôi trúngụ
là vùng nằmngang với caođịnh của các ngọnnúi, chonên
khi đichơi núi, đườngnúi baogiờ cũng dẫnxuống về hướng
chânnúi. Còn ởđây, tôi sẽ lênnúi trước, có xecáp treo
kéolên đỉnhcao, sauđó mới xuốngnúi.
Conđường chính ở khu ngoạivi chânnúi Hoàngsơn dài đầuđuôi
trướcsau độ 1 câysố. Haibên đường đasố là kháchsạn
và nhànghỉ rẻtiền. Ðườngphố có trồng câyxanh, nhưng
không có cáiđẹp hoangdại của rừngrậm như khu Lưsơn nơi
tôi ở. Thựcra còn một khu nữa nằm sâu phía trong vùngnúi,
nơiđó còn có nhiều kháchsạn hạngsan, có suốinướcnóng,
bốnsao và nămsao, thuộc vùngsâu lẫn trong đồinúi và
rừngrậm. Tôi theo conđườngcái đibộ ra tới đoạn bắtđầu
cảmthấy vắngngười là tôi quaylại. Trời cũng đã bắtđầu
sẫmtối. Cảmthấy đóibụng, muốn tìm chỗ ngồixuống
ăn uống nhưng đasố nhàhàng dọctheo hai bên đường
hoặclà hạngsang, cónghĩalà quánăn quálớn, phải ngồi bêntrong
nhàkính bítbùng, mỗibàn trungbình dànhcho chínmười người.
Còn quánăn nhỏ thì nhiều, nhưng tôi không thấy thích quán
nàocả. Dođó tôi quay vềlại qmột quánăn nhỏ có sânrộng
nằm phía bênkiađường đốidiện với kháchsạch
"Hảiluân".
Vịchủquán giớithiệu cho tôi cũng mấy món đặcsản
giốngy bên vùng Lưsơn, tôi chỉ chọn những món bìnhthường,
caynóng, mónkho, mónxào, móncanh, mónrau, và bia địaphương.
Trời vẫncòn hâmhâm cái nóng ban chiều, nhưng càng vềđêm
càng dịumát lại với những làn giónúi. Ðanglúc tôi thưthả
ănuống và nhấp những ngụm bia sảngkhoái nhìnra ngoài
đườngcái tớilui phầnlớn là dukhách thì vào lúcấy,
một chiếc xedulịch Honda Accord màuđen đỗlại mésân bênngoài
trướcquán. Ba người mở cửaxe bướcxuống, hai nam một
nữ, tấtcả tuổitạc non 40. Người đànbà trẻ ănmặc tươmtất
thờitrang, ngườitàixế đànông cũngvậy. Tuynhiên, còn người
đànông khác: chỉ mặc mội cái quầnsọt trênngười, chân
đidépnhựa, vẻ mặt phìnộn và cáibụng bia chìnhình cho
thấy ôngta là ôngchủ. Ðây làlầnđầutiên tôi thấy
một người mặc quần gầnnhư là quầnxàlỏn mang dépnhựa
ngồi xedulịch và bướcxuống vào quánăn, dùlà ngồi ngoài
bànăn đặt ngoàitrời. Hầuhết dân Trungquốc hãyra ngoàiđười
là họ manggiày. Cũngcó những trườnghợp có người
ởtrần mặc quầnsọt raphố daomát gầnnhà trong khuvực
họ ở, nhưng hầunhư tôi chưahề thấyai mặc quầnđùi và
ởtrần ngồi xehơi dulịch cả. Ở Mỹ tôi có thấyqua, nhưng
cách ănmặc của dânMỹ là kiểuspoert, còn ôngnầy thì
giốngnhư mặc quầnxàlõn trongnhà. Có một vẻ gìđó chươngchướng
trong cungcách của ôngta làm tôi vừa lẫnchút khóchịu
vừa cảmthấy buồncười.
Sánghômsau 5 giờsáng làphải dậy, 5 rưởi xuống nhàhàng
kháchsạn ănsáng miễnphí theo kiểuTàu, cháo, trứngnấutrà,
cảimặn, đậuhủngọt, v.v... tôi ăn qualoa xong ra ngoài
khuđợi sáu giờ xebuýt đến đón. Hànhtrình vào trong
khuthamquan núi Hoàngsơn mất hơn nửa tiếngđồnghồ. Khi
xebuýt chạy vàosâu trong khuvực núi, tôi nhậnthấy những
kháchsạn trong vùng không khác khunúi Lưsơn baonhiêu,
sangtrọng nhất vẫnlà một kháchsạnsạn nămsao toạlạc
trong một khuônviên giốngnhư một côngviên trongrừng, sát
bên chânnúi. Người hướngdẫnviên, một thanhniên trẻ,
chobiết ởđó có suốinướcnóng, giácả vào tắm có đủ
mọi hạng từ 200 Yuan cho tới 3000 Yuan. Anhta đềnghị
buổichiều khi chúngtôi về xe sẽ ngừng ở trạm đõkhách
xuống kháchsạn nầy, sau một ngày leonúi mỏimệt ai
muốn cóthể tựmình xuốngxe vào tắm, một kinhnghiệm đángđược
tậnhưởng. Thườngthường cái vụ tắm suốinướcnóng tôi
cóđiều rất engại chuyện phải ởtruồng, trước quíbà
thì quenrồi khôngsao, nhưng trướcmặt các vị màyrâu khác
thì khôngđược tựtại cholắm. Nếu chọn suite riêng thì
quámắc. Ở Tàu ở Nhật thườngcó cái màn tắmchung
trầntruồng tại suốinướcnóng. Nămngoái tôi đichơi ở
Nhật, mấy cáivụ nầy tôi bỏqua hết.
Trênxe, anh hướngdẫnviên giớithiệu các khu chúngtôi
sẽ đến, và nhắcnhắc phải tuântheo các quyđịnh về
antoàn, trongđó baogồm việc cấmhútthuốc trong khuthamquan
ngoạitrừ tại những khugnghỉngơi.
Vì đoàndulịch của tôi đông 32 người, nên chiathành
hai nhóm, tôi thuộc nhóm do nữhướngdẫnviên dẫnđầu. Cô
hướngdẫn kháxinhđẹp nhưng tôi khôngcódịp tánngẫu
nhiều, dù cóvẻ côta cũngthích tròchuyện với ngườikháchlạ
như tôi khôngbiết từ phươngtrời nàođến.
Chúng tôi phảivào khu xếphàng chờlên xe cáp kéo lênnúi.
Hìnhnhư chỉ có haixe cắp, tột chiếc tới đầu bênnầy
cổng và một chiếc đến đỉnhnúi trên kia. Cô hướngdẫnviên
nóilà phải đứng xếphàng đợi trungbình 3 tiếngđồnghồ.
Nếu khôngmuốn đợi tự mình cóthể leonúi lêntrước
tới trạm xecáp trênđỉnh, nhưng từ dưới trạm ở
cổng lêntới đó phải mất 3 tiếngđồnghồ, nếu cósức
leo tớinơi. Tốthơnhết là đểdànhsức leonúi cho cả gày
hômnay. Trong đoàn khôngcó ai đibộ lên núi, tôi cũng
cảmthấy áingại nên đànhxếphàng đợixe. Quảthật,
phải gần ba giờđồnghồ sau chúngtôi mới nhích được
vào phòngđợi ngồi đợi xecáp. Thựcsự đứngđợi có
thờigiờ tánngẫu với cô hướngdẫnviên và những người
trong đoàn cũng vui, nhưng bựcmìnhnhất vẫnlà vẫn có
những hạngngười vôhọc của đoàn khác cắthàng từ đuôi
dầndần nhảylên tới đầuhàng. Lũngười nầy làmvậy và
cứ dươngdương cáimặt ra một cách hảhê trông thật thôbỉ.
Nhânviên trậttự chặn đằngđầu thì cóngười nhảy đằngđuôi.
Tôi nổiquạu mang hết những lời nặngnhất ra chửi, nào
là đồmấtdạy, vôgiáodục, đồbò... nhưng lũngười đó
cứ dươngdương tựđắc nghênngênh cái mặt, tỏra là chúng
có bảnlãnh và lanhlợi!
Cái cungcách thiếu vănminh nầy là tàndư của chếđộ
xãhộichủnghĩa của Trungquốc cònsótlại. Ðólà một cáithứ
vănhoá tiêucực mà trong xãhội đó thứgì cũng thiếu
chonên nếu họ không tranhtrêngiànhtrước thì làmgì tớilượt
mình. Trong đoàn tôi, hãnhdiện thay, khôngcó ai làm nhưvậy,
nhiều người còn hùanhau chửi đámngười mấtdạykia. Nóichuyện
với một đám thanhniên traigái trẻ, cólẽ là dân đạihọc
mớiratrường, tôi bảo nướcMỹ lịchsử chỉcó 300 năm
nhưng xãhội vănhoá vănminh và quicủ, còn Trungquốc lúcnào
cũng mởmiệngra 5000 năm vănhiến nhưng cungcách hànhxử
rấtlà thiếu vănhoá. NướcTàu ngàynay phải học vănhoá
nướcMỹ, từ cách ănở đốixử vớinhau. Lờiphêphán
nặngnề của tôi cólẽ không làm những ngườinghe phậtlòng
bởilẽ họ nghĩlà tôi cũnglà một phầntử trong xãhội
của họ. Tôi quaylại phíasau nói với một đứabé độ
bảytám tuổi đichung với mẹ nó xếphàng sau tôi, tôi nói
cháu đừngbaogiờ làmvậy nghekhông. Ngườimẹ, đồngminh
của tôi từ sớm, hùanhau chửi đámngười mấtdạy cắthàng,
nói contôi khôngbaogiờ làmvậy. Tôi nói : "Khốnnổi
khi nó lớnlên, trôngthấy ai cũng làmthế mà nó không làmtheo
thì hoára nó sẽ biếnthành một người sẽ bịxem là không
lanhlợi vì khôngbiết tranhgiành và sẽ bị hiếpđáp!"
Ngườiđànbà thởdài nói: "Chắc còn phảimất nhiều
thếhệ nữa Trungquốc mới cảitổ nổi cáchsuynghĩ và
cungcách hànhxử của mọingười đangcó bâygiờ."
Nội chuyện cắthàng cũng làm cho chàngthanhniên hướngdẫn
của đoàn thứhai của chúngtôi phải cầm loaphóngthanh
lớntiếngchửi đámngười cắthàng là vôvănhoá. Thếmà
đámngười đó vẫn coinhưkhông, họ cứ tiếptục
chenlấn lên từng đoạn. Chođếnkhi, mấy thanhniên đạihọc
namnữ trong đoàn đứngxếphàng phíatrước tôi tới lượt
đếnđược tới cổngvào phòngđợi, thì tôi đã bị
chenlấn đẩyxa về phíasau cách họ hơn haichục người
cắthàng đã đứng xengiữa! Phíasau tôi người đànbavà
thằngcon bị đẩy nằm tuốtluột phísau xa hơnnữa.
Thựclà mộtcảnh hỗnloạn. Khi đếnlượt đoàn tôi vào
phòngđợi xecáp, cô hướngdẫnviên canthiệp với các nhânviên
trậttự đểcho tôi vượtlên đầu hàng để theo đoàn thì
họ lại khôngcho, nói làmvậy là tôi nhảyhàng! Tôi
cảmthấy quá bựcmình mệtđừra chẳngmuốn tranh làmgì
nữa, thànhthử đoàn chúngtôi kẻ tới đỉnhnúi trước
phải đợi kẻ trễ phải đi chuyếnsau. Tổchức ở
khudulịch núi Hoàngsơn quá tệ!
Khiđoàn chúngtôi tậptrung đầyđủ trênkia chỗ trạm
xecáp thì đã mười giờ hơn mới bắtđầu chuyếnduhành
leonúi. Cảnh núirừng hùngvĩ rấtđẹp nhưng dukhách quáđông
nên cáithơmộng tiêncảnh của núi Hoàngsơn như ta thườngthấy
trong các bứctranh thuỷmạc bị loãngđi. Chúngtôi đi
từng chặng rồi ngừnglại nghe hướngdẫnviên
giớithiệu về mỗi khu. Ðoạn đườngnúi khoảngđầu
rộngrãi và tươngđối ít dốc nhưng quanhco. Trên vùngnúi
nầy mọc trêncác triềnnúi hầunhư là các loại cây tùng,
thông, bách. Trời đang nắngchóichan chonên dù đang ở trên
vùng đỉnh có caođộ khá cao nhưng tôi vẫn thấy nóng, gióthổi
không đủ mát. Cùng một khungcảnh nhhưng Hoàngsơn
nổitiếng là cảnhtượng của vùngnúi nầy thayđổi
tuỳtheo giờgiấc trongngày cũngnhư thờitiết mỗimùa.
Trờnắng là cho toànbộ đồinúi xaxa dườngnhư sánghừng
lên chóiloà. Mỗi gềnhđá vựcnúi đều mang một cáitên
ấntượng nàođó đủ gợi cho trí tưởngtượng conngườita
hoạtđộng mạnhmẻ cố hìnhdung ra mộtvậtthể nàođó mà
mỗi khốiđá hay hìnhthù của đồinúi, câytùng, câybách...
đều đã có tên đặtsẵn, thídụ như "tùng nghênhkhách",
"thạchkiếm"...
Ðichơi núi Hoàngsơn là đứng trên đỉnhnúi nầy nhìnngắm
sang những đỉnhnúi xaxa, đủ hình đủ dạng. Rổi theo
những conđườngnúi đi quanhco từ đỉnh nầy sang đỉnhkhác.
Vùng núi tôi đi hômđó chỉ là một vùng ở phíabắc, còn
hai hùng nổitiếng khác là vùng đông và vùngtây, mỗi vùng
có têngọi mỹmiều riêng thídụ như khu Ðônghải, còn vùng
phíatây là khu Tâyvực (?) thìphải, tôi quênmất. Tôi
nhớ được tên "Ðônghải" là vì sáng hômđó tròchuyện
với cô hướngdẫnviên, côi hỏi tôi còn có kếhoạch điđâu
nữa, đã đi Ðônghải chưa? Tôi trảlời chưa, thựcra tôi
tưởng cô nói về vùng Biển Ðônghải của Trungquốc. Khi
hỏilại mới rõ là vù phíađông của rặng Hoàngsơn.
Ðường núi càng lêncao càng hẹp lần và càng khúckhuỷ
hơn. Dầndần có khững ngỏhẹp chen giữa những váchnúi
cheoleo chỉ đủ cho một người lenqua. Có những đoạn
bậcthang đứngsừngsửng caongất, và từđó nhìnsang mặt
váchnúi đốidiện xatít phíabênkia bờvực cũng lạilà
lốiđi bậcthang ngoằnngoèo trôngnhư dựng thẳngđứng
dẫnlên tớiđỉnh mà bóngdáng đoànngười lũlượt leonúi
chichít nhỏbé như đànkiến. Theo lời hướngdẫnviên, đólà
nơi chúngtôi sẽ tới saukhi ngừngchân tại trạmnghỉ để
ăntrưa.
Tại trạmnghỉ, ai ghiền thuốclá thì cóthể hút nơi
khuvực dànhriêng. Làmxong mấyđiếu là tôi vào nhàhàng
trong khu, có cơmphần, rẽtiền thì có phần 50 Yuan hoặc
30 Yuan, đồăn cũng khá mặnmà và ngonmiệng, cólẽ vì đói.
Ăn xong tôi lại mua chai tràxanh ướplạnh rangoài uống và
húthuốc, hìnhnhư là chai thứba từ sáng đến lúc
bấygiờ. Côhướngdẫnviên trẻđẹp ưa lăngxăng gần
chỗ tôi, nhưng rấttiếc là tôi khôngcó nhiềudịp để tántỉnh,
vìđây đốivới tôi cũnglà một cáithú thivị trênđời
dù chẳngtớiđâu nhưng bỏqua rất uổng. Bảnthân tôi
chẳng baogiờ đeonhẫn trên ngóntay nên tôi cũng ítkhi đểý
ngườikhác có đeonhẫn haykhông. Có làmgìđâu mà phải đểý
đến những chuyện nhỏnhặt đó chi cho mệt. Chodù ngườiđẹp
có đeonhẫn nhưng chắcchắn nếu được tántỉnh thì nàng
chắcchắn cũng vuiphơiphới trongbụng.
Rấttiếc là dukhách quáđông, đuổikịp theo người
trong đoàn lẫn trong biểnngười chenchúc nhau trên những
lốiđi vennúi, lêndốc xuốngdốc là cũng đủmệt chứ nóichi
đến chuyện ghềghà cô hướngdẫnviên. Hômtrước ở Lưsơn,
côhướngdẫnviên cánhân tên Vân khôngphải là không đẹp
nhưng khônghiểusao cái vẻngười của cô không hấpdẫn tôi
chútnào. Hìnhnhư tôi có khuynhhướng thích dángngười congái
hơiđầyđặn mộtchút.
Tôi cứ đitheo đoànngười phíatrước, chẳngbaolâusau là
tôi lạcmất người trong đoàn, kểtừkhi bàxã tôi gọiđiệnthoại
từ Mỹ sang, chuyệntrò nămmười phút xong nhìnquanh
chẳngthấy ai quenmặt. Thếlà tôi cứ theo đoànngười
tiếptục đi, lúc lêndốc, lúc xuốngnúi, xong tới một ngãba
núi, tôi phải chọnlựa một lốiđi, tôi chọn lốiđi
xanhất và dàinhất. Theo bảnchỉđường, tổngcộng từng
đoạnđường, cảthảy tôi đã đi khoảng mười câysố
đườngnúi ngày hômđó, năm câysố cuốicùng là conđường
núi với bậctamcấp đưathằng xuống chânnúi. Dọcđường
tôi nghỉlại nhiều chặng nơi có trạmnghỉchân, có
trạm cósẵn phukhiêngkiệu mờigọi lên kiệu. Có một cô
thiếunữ đichung với một côbạn khác, mớiđầu quamặt
tôi vùvù, hănglắm, nhưng cứ đến mỗi trạm nghỉchân,
khuthamquan, hoặc chùamiếu nàođó thì lại gặp cô, cũng
chẳng nhanh hơn tôi chút nào mặcdù tôi cốtình đi
rấtchậm, vừađi vừa nhìnngắm cảnh rừng cảnh núi và
vừa thởdốc dù đường đixuống dễ hơn đilên
rấtnhiều. Tới một trạmnghỉ nọ còn cách chânnúi nơi
cổngra khoảng 3 câysố tôi thấy côgái đó đang trảgiá
hai người phukhiêngkiệu với giá 450 Yuan cho mộtmình cô,
họ ra giá 600 Yuan! Tôi nhớ ở vùng Cửutrạicâu có quyđịnh
giácả hẳnhoi, cứ mỗicâysố là 35 Yuan. Ởđây phukhiêngkiệu
tuỳtiện địnhgiá. Tuylà xuốngdốc nhưng bậcthang đườngnúi
khádốc, tôi khônghiểu làmsao họ cóthể khiêngkiêu mộtcách
antoàn được.
Trong suốt đoạnđường xuốngnúi, tôi thườngxuyên
gặp những phu khiêng hànghoá lênnúi, trông hai gánh đồ
caongần và nặngnề, nào nướcbình, thứcuống, thứcăn,
bánhtrái... vânvân... cho các hàngquán tại các trạmnghỉ
nằm trải dọctheo đườngđi quanh các triềnnúi. Tôi nghe
có người hỏithăm họ là tiềncông bao nhiêu, họ nói là
trungbình một kýlô là 20 xu. Nếu mỗi phukhiênghàng gánh
100 kýlô mỗi bận thì họ kiếmđược 20 Yuan một chuyến
gánh lênnúi. Ðasố là phukhgánhhàng đang trong tuổi thanhniên,
đôilúc cũng có thấy người lớn tuổi, tôi chẳnghiểu
họ có đủsức gánhhàng lênnúi nhưvậy chođến tuổinào.
Xemra đólà những người thuộc giaicấp cùngkhổ nhất
của một ngước Trungquốc đangđường tiếnlên hiệnđạihoá.
Ðường xuốngnúi càng ngày càng xuống sâu vào trong
rừngrậm, câylá dàyđặc trên đầu chekhuất bầutrời
bắtđầu xếchiều nhưng còn đượmnắng trêncao. Khi tơi
một đoạn quangđảng nọ, trước mắt tôi là cả một vùng
mâykhói mờmịt, mâybay giănggiăng lờlững ngang sườnnúi
trên những ngọncây cao. Quảđúng như lời truyềntụng,
cảnhnúi Hoàngsơn mỗigiờ mỗi thayđổi. Xaxa thấpthoáng
tôi nhìnthấy đườngdây xecáp treo đưa người xuống núi
tận đầu núi bênkia. Cólẽ đoàn của tôi giờ đó đã
tới trạmxecáp. Tôi thầmmừng vì khôngphải chịu nạn
xếphàng như đã xảyra bansáng.
Tôi cảmthấy đôichân bắtđầu rêmnhức khi còn
khoảngđộ 2 câysố nữa là xuống tới cổng. Lắm người
quamặt tôi trên đường xuốngnúi. Hìnhnhư khôngcòn ai lênnúi
vào giờnầy nữa. Tôi đibộ còn chậm hơntrước nữa,
cứ từngbước từngbước rìrì mà đi, và tôi nghĩ nếu
ngàymai phải leonúi nữa chắclà tôi đi khôngnổi nữa.
Tuy mệt và vì bị cáiýthức về đaunhức chiphối tôi khôngcòn
cảmnhận được cáicảmquan siêuhình truyển từ lòngđất
thấmnhập vào chân rồi len vào người tạo cho tôi một
cảmgiác hoàmình với thiênviên và vũtrụ chungquanh, nhưng
tôi quên ngắmcảnh dọcđường. Ðólà một trong những cáithú
leonúi, nó cho conngườita những giâyphút bìnhlặng
trầmtỉnh suytư về cuộcđời và về mọithứ trênđời
nhờcó thờigian thưthả nhậphồn vào trong vũtrụ baola bátngát
quanh ta. Nhờvậy, vào những phútgiây đó, cõilòng
trầntục của congngười cócơhội thanhlọc bớt những
phiềnnão ưusầu khi nhìn thâyrõ cáithânphận nhỏbé và
sựsống nhỏnhoi trong vũtrụ ngútngàn vôbiên. Hoàngsơn,
thựcra chỉ là một ngơichốn, một cáicớ đểcho ngườita
códịp hànhhương đivề thămlại thiênnhiên mà trongđó
chứachấp bêndưới cáivẻđẹp hoặc nétthơmộng của
rừngnúi nonngàn của nó, đấy chỉlà lớp áomặc bêngoài
để điểmtrang, cáicộinguồn nguyênsinh miênviễn vôthuỷ
vôchung nhưng biếndịch khôncùng và sựsống là mộtphần
quánhỏ của nó trongkhiđó nó cũng lạilà mộtphần khôngđángkể
trong vũtrụ. Cảmnhận được điềunày cónghĩalà ta ýthức
đượcrằng đờisống chỉ tồntại trong ýthức, và
bảnthể của cái conngười sinhvật chỉlà chỗ tạmdung
cho một ýthức riênglẻ cábiệt vônghĩalý. Ýthức được
nhưvậy, từđó ta cóthể thoátrakhỏi những ràngbuộc
của đờisống. Ðivào và sống trong thiênnhiên cho ta
những cảmthức nhưthế.
Buổichiều vềđến kháchsạn là đã gần 6 giờchiều.
Hai người hướngdẫnviên đã đưa đoàn về đếnnơi từ
hồi 4 giờ. Họ nánlại ở kháchsạn chờ tôi bìnhan về
đếnnơi vì engại rũi có chuyệngì xảyra cho tôi. Kểra
họ cũng rất tậntình và chuđáo.
Tớilúc bấygiờ tôi mới cảmthấy đôichân cứngđờ
và bướcđi lừngkhừng giốngnhư ngườimáy, và khi phải
nhấcchân bướclên bậctamcấp là thấy bắpđùi nhóilên.
Trìnhtrạng nhưvậy kéodài đến haiba ngàysau. Dĩnhiên là
tôi bỏluôn ýđịnh leonúi Tháisơn, vì chắcchắn là tôi
sẽ đi khôngnổi nữa rồi.
Lên phòng tắmrữa nghỉngơi, tôi xemlại tờ quảngcáo
các tour dulịch trongvùng, nhậnthấy là có tour đi Hồ Thiênđảo,
một vùngsông nằm gần Hàngchâu, nên tôi quyếtđịnh
xuống vănphòng dulịch của kháchsạn ghidanh đặt chuyếnđi
này vào ngàyhômsau nhântiện ra quầytiếptân của kháchsạn
đổithêm tiềnđô nhưng kháchsạn này không nhậnđổi.
Trởvôlại vănphòng dulịch tôi hỏi họ có nhận tiềnđô
không? Hai cô nhânviên khôngnhận, nhưng họ chưa baogiờ
thấy tờ 100 đôla Mỹ, cứ lậtđi lậtlại tờ giấybạc
xemtới xemlui. Tôi nóivới họ tôi chịu đổi 1 ăn 8, cô nào
muốn đổi thì lời được 10 xu, nhưng dĩnhiên là các làmsao
có tiềnriêng có sẵn cả thánglương của họ ởđấy để
đổi. Họ thắcmắc hỏi sao tiền Mỹ lớnquá vậy? Tôi
chỉ ngắngọn nóilà bờilẽ nềnkinhtế Mỹ mạnh. Chỉlà
một cáicớ để tántỉnh gáiđẹp mặcdù tôi tôi chưabaogiờ
có ýđịnh xấu nào trongđầu vào những cuộchộingộ tìnhcờ
nhưvậy. Ở Trungquốc, cũngnhư nhiều nước khác ở Áchâu,
trong ngành dịchvụ nhưlà tiếptân, tiếpviên, hầubàn, đasố
đều do những côgái trẻđẹp đảmnhận.
Chuyệnnhỏnhặt nhưvậy, cũng như bấtcứ những câuchuyện
khác traođổi với nhiều ngườibảnxứ về nhiều chuyện
nhặtnhạnh khách trongsuốt cuộchànhtrình dulịch xứngười,
dầndà sẽ gópthành chuyệnlớn cho ta một hìnhảnh kháiquát
về đờisống của dânbảnxứ nóichung. Thídụ có những
chuyện nhonhỏ như hồi năm 1986 tôi đi dulịch ở Hánthành,
khi bướcvào một củahàng mánđồ miễnthuế sangtrọng, các
cô tiếpviên đồngloạt cúi congngười chàokhách. Rồi sauđó
có một cô hỏi tôi cóphải là ngườiNhật? Khi mua hàng tínhtiền
họ phải xem hộchiếu mới bánđồ miễnthuế được, côta
ngạcnhiên hỏi côngdân Mỹ mà có người mũitẹt davàng
à? Ai đi dulịch mà không códịp chuyệntrò với dânđịaphương
-- đó cũnglà một trong những cáithú khi đidulịch.
Ðặt xong tour đi Hồ Thiênđảo là trong bóp tôi chỉ còn
đâuđộ hai trăm Yuan, dựtrù đủ ăntối nhưng dĩnhiên là
khôngđủ cho mục duhí. Tiền kháchsạn trongngày đã trả,
còn sốtiềncọc 600 Yuan ở kháchsạn ngàymai sẽ lấylại
đủđể điđường vào sángsớm hômsau.
Buổitối tôi rađường kiếm tiệm bán thuốclá mà
trong tủ kính họ chỉ bày thuốclá sảnxuất trong Tỉnh
Anhuy. Tôi hỏi có thuốc basốnăm không thì họ lại lôira
từ dưới quầy thuốclá dán temthuế của Việtnam!
Chotới bâygiờ tôi cũng vẫn khônghiểu là loại thuốclá
đó đến khắp thànhphố Trungquốc bằng ngãđường nào.
Tôi mua vài bao thủsẵn trongngười xong ralại chỗ ăntối
ngàyhômqua, ngồi uốngbia nhìn ôngđiquabàđilại.
Ngoạitrừ những người bánhàngrong nhưlà bảnđồ,
bắpluộc... là dânđịaphương, cơhồ ngườidạo trên
đườngphố đaphần là dândukhách từ khắp cácnơi đỗ
đến. Vùngnầy dườngnhư rấtít ngườiÂuchâu đến, từ
hômqua giờ tôi chỉ thấy lácđác vài người. Trungquốc
ngàynay, giaicấp trunglưu ngàynay đã đủ cơmnoáoấm,
giới này giờđây họ đidulịch rấtnhiều. Từng đoànngười
chenlấn nhau leonúi mà tôi gặp trongngày đủ chothấyrõ
sựkiện đó. Ởđâu bâygiờ cũng thấy vănphòng dulịch
mọc đầy, thường quảngcáo các tour dulịch trong và ngoàinước
giá tươngđối khárẽ. Mộttrongnhững chọnlựa của bạn
là nếu muốn dulịch rẽtiền thì khi đến Trungquốc mới
đặt tour đi. Dĩnhiên là đasố họ chỉ thuxếp chobạn
ở kháchsạn basao, nhưng về mặt giaothông phầnlớn là
tớilui bằng những xe dulịch hiệnđại, có nhữngxe được
trangbị như phòng nộitrú của họcsinh, với giường
nhiều tầng để ngủ trênxe, còn xelửa thì hạng "thườngdân"
là cũng là rất tiệnnghi rồi, về đườnghàngkhông thì
khỏinói, Trungquốc có một độingũ phicơ hiệnđại còn
rấttrung -- khỏilo về kỹthuật bảotrì, khôngphải là hãng
United của Mỹ nay được giaocho các côngty hàngkhông ởđây
loviệc bảotrì sao?
Nóivậy chứ thựcra cũng có những bấtngờ khi ghidanh
đi theo đoàndulịch nộiđịa. Sángsớm ngàyhômsau chưa đến
5:30 sáng thì xebuýt đi tuyến Hồ Thiênđảo đến đón tôi
ở kháchsạn. Ðólà một chiếcxebuýt hạngtrung, trông cũkỹ
từ bênngoài chođến bêntrong với những chiếcghế cũkỷ
và bẩnthỉu, hànhkhách nào được đón saucùng thì phải
ngồighếxếp. Trong xe cũng chẳngcó máylạnh, còn máyxe thì
nổ thìnhthình. Tàixế cho chạy lòngvòng trongvùng ghé các
kháchsạn lớnnhỏ để đón kháchdulịch đã đặtchỗ cho
tour Hồ Thiênđảo ngàyhômđó. Xe chạy lìnhkình xuốngnúi,
xong tôi thấy xe chạy mãi hànggiờ mà khôngthấy nó ra
xalộcaotốc gìcả. Hìnhnhư trongxe chỉcó mìnhtôi là đểý
đến việcnầy. Chiếcxebuýt cứ tiếptục chạy trên conđường
nhỏ băngqua mộtdsố thịtrấn nhỏ và thônlàng, có
những đoạnđường ổgà lổmchổm làm xe runglên. Xe
chạy mãi nhưvậy chođến một đoạnđường nọ và tôi
nhậnthấy conđường nầy chạysongsong với một
xalộcaotốc nằm phíabênphải của hướngxe đangchạy. Nhưvậy
là xebuýt tôi đangngồi đang chạy trên "quốcđạo",
hay nóiđúnghơn đólà đường liêntỉnh nên trìnhtrạng
đườngxá khôngkhácgì đường từ Mốngcái đi
VịnhHạlong ở Việtnam như nămngoái tôi còn điqua. Khi
sửdụng đường liêntỉnh cũ, xekhách khỏi phải
trảtiền đường như khi phảiđi xalộcaotốc. Nhờvậy mà
tour Hồ Thiênđảo dànhcho dânbảnxứ giữđược giá
rấtrẽ, tôi chỉ trả có 280 Yuan, baogồm cả tiền đi
ghetàu và bữa ăntrưa trêntàu. Nếu ai khôngngại đườngxá
khókhăn thì cứ thửđi chobiết.
Ðến 8 giờsáng thì xe đến bếntàu Sông Tânan, một nhánhsông
tẻra từ dòng Dươngtửgiang. Tôi vẫncòn ở trongvùng
thuộc Tỉnh Anhuy, giờđây đã cách vùngnúi Hoàngsơn
khoảng 100 câysố. Bếntàu ởđây cũng khálớn, tàudulịch
đậu hàngdài dọctheo bếncảng đang tấtbật chuẩnbị
cho chuyến duhành trênsông từ thượngnguồn đivề hướng
Ðôngbắc đến vùng Hồ Thiênđảo, thuộc Tỉnh
Triếtgiang, nằm cách 160 câysố vềhướng phíatây của Thànhphố
Hàngchâu. Tôi hỏithăm ngườitàixế thì anhta chobiết tàudulịch
sẽ đỗ bến tại thịtrấn Hồ Thiênđảo vào khoảng
3giờ chiều, từđó đi Hàngchâu, nếu muốn, tôi phải
trảthêm 40 Yuan nữa, hướngdẫnviên dulịch trêntàu tôi
sắplên, sẽ thuxếp cho xebuýt đếnđón. Tôi bằnglòng và
trảtiền cho anh nhưng chẳngthấy anh đưa biênnhận gì cho
tôi hết, có hỏi thì anhta nói khôngsao, anh sẽ giaohết
cho hướngdẫnviên của đoàn chúngtôi. Một ngườitrungniên
đicùng vợcon của ông chung trongđoàn cũng sẽ đi Hàngchâu
như tôi, nhưng ôngta khôngchịu trả 40 Yuan, nói quámắc,
tớinơi ôngta sẽ tự đónxe. Ðốivới tôi, nhưvậy là
thuxếp xong dutrình ngày hômđó, vì tôi không muốn ngủquađêm
tại thịtrấn Hồ Thiênđảo. Nơiđến cuốicùng tôi dựđịnh
ngày hômđó thựcra khôngphải là Hàngchâu, là thànhphố tôi
đã đến hai lần, màlà Thànhphố Vôtích, nơi có Tháihồ,
nơi tôi đã đếnthăm cáchđây 19 năm.
Chiếc tàudulịch trênsông là một chiếc tàumáy nhỏ,
chởđược trên 100 hànhkhách, có hai tầng, tầngdưới
vừa làm phòngkhách và phòngăn, một nửa tầngtrên có
chỗngồi lộthiên, và haibên hông tàu có hànhlang dànhcho
dukhách rađứng ngoạncảnh. Ngoàira mỗi tầng còncó hai phòng
"suite" gắnmáylạnh, mỗi phòng rộng cởbằng và
bàitrí như một phòngkhách trungbình. Saukhi tấtcả hànhkhách
từ nhiều nơi đã đỗvề đầyđủ và lên cùng chiếctàu,
chúngtôi bắtđầu một cuộcduhành trênsông khá thivị và
thơmộng. Cóthể xemđây là một chuyến duhành mini trên
một nhánhsông nhỏ của dòng Trườnggiang, côemgáiút, Tânan,
của nàng Dươngtửgiang.
Tôi được xếp ngồi vào phòng tầngdưới, nơi vừa làm
phòngkhách và phòng ăn nhưng không có máylạnh nên nónghâmhâm
dù tấtcả các cửasổ đềuđược mởtungra. Thêmvàođó,
có một bàn quytụ trên sáubảy người, cólẽ là dân
Hồngkông hoặc Quảngchâu, ngồiquâyquân, họ khônglo
ngắmcảnh mà cắmđầu đánhbạc ănnói totiếng ồnào.
Thấyvậy, tôi định trả thêmtiền lền phòngsuite tầng
trên cùng nhưng lại thấy ngộpquá dù có máylạnh nên tôi
trảtiền gởihànhlý trong nhàkho trêntàu xong tôi ungdung
tựtại chạytớchạylui lênxuống đủ mọichỗ trên tàu,
tìmchỗ mátmẻ, xem nơinào ngắmđược cảnhđẹpnhất là
đóngtrụ ởđó.
Chuyếnduhành tàuthuỷ trên dòngsông Tânan đến khu Hồ
Thiênđảo này cóthể đặttên "Chuyếntàu trên dòng sôngcon
của Dươngtửgiang." Vì nhưvậy nó mang ýnghĩa đốilập
với "chuyếntàu trên dòngsông Dươngtửgiang" vể
cả lẫn chất và lượng. Từ nhánh sôngcon Tânan của dòng
Trườnggiang này ta khôngthấy những đỉnhnúi hùngvĩ và
uynghi cũngnhư tầmmức hùngtráng của dòng sôngmẹ đầy
uyvũ. Tuynhiên, cảnh núiđồi haibên dọc theo dòngsông
nầy không thiếu cáivẻ tránglệ và đàicác của côgáiemút
của côchị oaiphong và trangđài. Dòng Tânan có cáinét
diễmlệ của nó với những ngọnnúi thấp, những đỉnhđồi
thoaithoải, với tà áoxanh câylá phù đôibờ. Dọctheo đường
sông, tàudulịch của chúngtôi đi ngang những thịtrấn
nhỏ xinhxắn hoặc nằm tỉnhlặng bên bờsông hoặc nằm
côtịch trên đồinúi cao nhìn xuống dòngsông trảilụalà
một dòngnước xanhbiếc, đi càngxa theo dòngnước chảy xuôinguồn
dòngnước càng trởnên trắngtrong như màubích ngọc.
Cảnhvật cànglúc càng trởnên hiểnhiện mộtphần củ
Hồ Thiênđảo, haylà hồ của một ngàn đảonhỏ. Dòngsông
rộngra dần, lônhô lên khỏi mặtnước đóđây là những
hònđảo nằm chơvơ giữa dòngsông cuộnchảy. Hiệnthân
của dòngsông nầy cóthể là hìnhảnh tươnglai củ dòng
Trườnggiang trên thượngnguồn khi việcxâydựng Ðập
Tamhiệp hoàntất haibanăm sau nữa, vàolúcđó mặt nước sông
sẽ dângcao lên và những ngọnnúi caolớn sẽ bị chìmxuốn
dưới mựcnướcsông cóđoạn gần hai trăm mét, nhưvậy
những đỉnhcao của nhiều ngọnnúi nhôlên trong giaiđoạn
hiệntại sẽ tựnhiên biếnthành những côđảo, hàngngàng
cái côđảo nhưvậy sẽ xuấthiện trên dòng Trườnggiang
hùngvỹ.
Hồ Thiênđảo trong quátrình hìnhthành vào năm 1957,
saukhi đậpnước ở vùng hạlưu gần thịtrấn Hồ Thiênđảo
ngàynay đã hoàntất, tấtcả những toànúi cao bị ngập,
chỉ còn nhôlên ngọnnúi, thì những ngọnn úi nầy trởthành
những côđảo giữa dòngnước mênhmông. Vùng Hồ Thiênđảo
là nơi tậptrung hơn 100 đảo nhưvậy. Và trong hai thậpniên
trởlạiđây, trên mười hònđảo đãđược khaiphá thành
những đảo dulịch, trongd0ó mỗi đảo mang những sắcthái
riêng, hoặc có tínhcách lịchsử như có ditích cổmiếu cònsótlại,
hoặc có tínhcách sinhtháo như đảo rắn là nơi đủloại
rắn đã đỗvề quytụlại khi mựcnướcsông dângcao hay có
đảo biếnthành vườnthú nuôi đàđiểu có dạng tolớn hơn
ngườita, hoặc có đảo đơn thuần chỉ vì cảnhtrí
ngoạnmục, ngườita đã cho xâydựng làm khu giảití, vườnhoa,
xecápđiện, v.v.. Ngày hômđó tàukh ách dulịch của chúngtôi
đã thamquan hết 6 trong mườimấy hònđảo dulịch nhưvậy,
trungbình mỗi đảo được dànhcho khoảng haichục phút.
Thựcsự cách thamquan đảo nhưvậy chẳngkhácnào
cỡingựaxemhoa, nhưng sựthúvị đốivới tôi là
chuyếnduhành trênsông kéodài từ 9 giờsáng đến 3 giờ rưỡi
chiều. Những kháchdulịch chỉ đichơi Hồ Thiênđảo từ
vùng Hàngchâu tới cólẽ sẽ khôngđược hưởng cáith ú
nầy, vì đoạn đườngsông ngắnhơn, và chủyếu là lên
chơi ở những đảo. Tàudulịch của chúngtôi trướckhi đến
vùng Hồ Thiênđảo đã băngqua nhưng đoạnsông khácnhau,
mỗi vùng một cảnhtrí khác, nơinào nước cũng trongxanh
sạchsẻ, môitrường sinhthái chưa bị ảnhhưởng mộtcách
đángkể do việc tàubè dulịch qualại hằngngày.
Cóthể lặplại rằng đâylà một chuyếntàu trên một
dòngsông con khá thúvị và thơmộng. Có những đoạn sông
tôi đứng trên boongtàu cả giờđồnghồ, nhìnhắm cảnh
đồinúi trôiqua, những thịtrấn nhỏ miềnsông nằm lưngchừngđồi,
nhữn conđò lờlững đánhcá lườibiếng trênsông... Gió
hiuhiuthổi, trítưởngtượng và những cảmnghĩ và hoàicảm
mặcsức bayxa. Chúng làm tôi nhớlại về mộtthuở ấuthơ,
một vùngsông nàođó tôi đã điqua, một nơichốn nàođó
cữngỡlà đã mịtmờ trong kýức bấygiờ tấtcả
hiệnra nhưnhững đoạnphim đượcxem bấtchợt và tìnhcờ,
và trongđó, là những kỷniệm... Ðược thảnhthơi suytưởng
giữa cảnh sôngnúi thiênnhiên - đólà một trong những
niềmthúvị trong chuyếnduhành nầy. Nếu phải kể những
chitiết lặtvặt khác để những ngườikhách khi códịp
họ làm một chuyếntàu trênsông nhưvậy họchỏi
kinhnghiệm thì cũng khánhiều, thídụ: đừng bao phòng
"suite" có máylạnh vì khôngkhí bênngoài tronglành
hơnnhiều, đừng thuê ghếngồi trên đầuboong vì bạn
sẽ không chịunổi nắngnóng mùa hè và cò nphải tungtăng
chạytớichạylui, tôi không ăn bữatrưa baomiễnphí vì tìnhcờ
tôi thấy họ lấynước từ dướisông lên để nấuăn
(mặcdù nướcsông nổitiếng rấtsạch, và là nơi cónhiều
nhàmáy đóng nướcchai đó ngtrụ dọctheo những vùng trên
dòngsông Tânan nầy) vì kinhnghiệm bị tiêuchảy liền bangày
ở Thượnghải trong những ngàyđầu mớitới khá "đauthương",
muốn tántỉnh mấy cô hướngdẫnviên trẻđẹp thì cơhội
đầyrađấy, có một vài đảo nếu chỉ lên
"tạtngang" 20 phút thì chẳngđángcông.v.v..
Trạm cuốicùng tôi đến là bếnphà Hồ Thiênđảo, nơi
tôi rời tàu và theo hướngdẫnviên lên đườngcái ra xebuýt
chởkhách đã chờsẵn tự hồinào. Mộtsố người cùngđi
với tôi từ Hoàngsơn sẽ lưulại trêntàu và tàu sẽ quayđầu
chạy ngượclại mộtmạch cho tới bếnđò đầunguồn sông
Tânan bansáng. Họ sẽ được hưởngthêm ínhất ba giờ đitrênsông
nữa, nhưng phải chịutrận hai giờ bằng đườngbộ
vềlại khu núi Hoàngsơn. Còn tôi thì lên xebuýt đi Hàngchâu
như đã địnhtrước, hyvọng sẽ kịp đón chuyếnxe cuối
để đi Vôtích, nơi có Tháihồ. Tuy đâylà chiếc xebuýt
hạnglớn và sangtrọng, nhưng tuyếnđường xe nầy chạy
lại trong "Quốcđạo" chứkhôngphải bằng đường
xalộ caotốc đểkhỏi trả tiềnđường, thànhthử càrịchcàtang
tới hơn sáu giờ rưỡi chiều mới đến Hàngchâu. Xe đỗlại
trong một kháchsạn nơi nhiều ngườikhách trong lịchtrình
đã đặtsẵn phòng trước. Tôi cố nhớlại cái tên kháchsạn
tôi trúngụ lầntrước cáchđó ba tuần nhưng nghĩ khôngra.
Hàngchâu vẫn cái nóngbức khá oiả của mùahè. Ðườngphố
tuy trồng nhiềucây haibên đường nhưng khôngkhí ẩmthấp
chonên có né vào trong bóngmát vẫn khôngtránhkhỏi bầuhơinóng
dườngnhư lantoả khắpnơi. Trời đã xếchiều nhưng vẫn
còn sáng. Tôi gọi taxi nhờ chở đến bênxe thànhphố.
Anhtàixế nói bếnxe rấtgần, tôi nói khôngsao, haichân
leonúi ngàyhômtrước vẫncòn rêmnhức, 10 Yuan thì 10 Yuan.
Tôi hỏi còn xekhách đi Vôtích không thì anhta chobiết
giờđó khôngcòn, nhưng xelửa thì banđêm vẫncó. Anhta
hỏi sao không ởchơi Hàngchâu, tôi nói thậttình bâygiờ
tôi khôngcòn thích Hàngchâu như ngàyxưa mớiđến, thươngmạihoá
quá. Anhta là dânHàngchâu, cólẽ anh cũng phậtlòng đôichút.
Tôi khôngcốý nóivậy nhưng ýmuốnnói là vì thờigiờ tôi
cần đi những nơikhác vì tôi cũng đã đến Hàngchâu ba
tuần trướcđây. Anhta chở tôi tới gaxelửa dặndò chỉ
chỗ muavé xong rồi thả tôi cuốngxe. Tôi lại lụcđục
vai đeox áchtay và kéothêm cái vali hànhlý vào trong nhàga
muavé đi Vôtích: 9 giờtối, giá 60 Yuan.
Nhàga ở khắpcácnơi tại Trungquốc bênngoài trên máicaonhất
thường chỉ để vỏnvẹn chữtàu "Trạm..." trong
trườnghợp nầy là "Hàngchâu Trạm". Ðâylà một
nhàga xelửa khálớn, khôngcòn cái nhàga cũkỹ trong kýức
tôi, nới lầnđầutiên tôiđến năm 1986 còn là nhàga
nhỏbé chậtchội chenlấn ồnào và phứctạp đủ mọithànhphần,
mỗi lần lêntàu là chenlấn chụpgiật. Ngàynay, nhàga Hàngchâu
vừa còn lànơi thươngmại như khumuasắm, bênngoài có
chỗngồi nghỉchân như trong một côngviên nhỏ của thànhphố.
Ðây cũng là nơi hóngmát của dânđịaphương nhàntản đibộ
sau bữa cơmchiều. Xehơi có bãiđậu riêng dướihầm chonên
toànkhu nhàga xemra rất khoángmát và dịumắt với câylá và
ghếgỗ côngviên. Dĩnhiên c áiphứctạp của nhàga
Trungquốc vẫncòn, vì tàulửa là phươngtiện dichuyển
đườngxa rẽtiền nhất của Trungquốc, khi đến nơiđó
bạn cóthể gặp đủ hạngngười, loaphóngthanh vẫn khôngngừng
nhắcnhở hànhkhách chớnên muavé bênngoài kẻo bịgạt và
coichừng bị móctúi.
Nhưng nhìnchung, tôi thấy nơinầy cótổchức và ngănnắphơn,
thídụ, chỉ có người có vélêntàu mới được vào phòngđợi,
và phòngđợi được chiathành nhiều khu, tuỳtheo chuyếntàu,
và trong nhàđợi, nhiều dãyghế dài dẫnra cỗnglêntàu
nới có bảngđèn ghirõ chuyếntàu của mình đi. Khi loaphóngthanh
thôngbáo chuyếntàu sắpđi, họ dùng cả hai thứtiếng Hoa
và Anh. Chonên dukhách tự dulịch cũng không cảmthấy
bốirối. Khi tớigiờ lên tàu, chỉviệc đứngdậy và
lầnlượt bướcra cổng. Cóđiều là thờigian xelửa
ngừnglại rấtngắn, vì đoàntàu từ nơikhác đến
ghengang bốckhách, tôi thấy dânđịaphương họ hốihả đi
như chạy tì m toa tàu của mình, thànhthử tọi cũng nốiđuôi
theo, không giữđược cái cungcách nhànnhã chẫmrãi ungdung
như tôi vẫn thườngcó. Tôi khônghiểu nếu vẫncòn hànhkhách
chưa lêntàu thì xelửa có phảiđợi không. Vàrồi ngay
toatàu tôi sắp lên lại có kẻ cắthang chen tớitrước nhưng
những người này bị nhânviênsoátvé gạtngang và nạtnộ
chỉ họ ra đằngđuôi mà chờtớilượt!
Khi lịchkịch lôi hànhlý lênxe thì tôi bị hai côgái đi
đằngsau cănnhằn vì đi quáchậm. Chẳngphải tôi muốn đi
chậm nhưng phải chen trên lốiđi chậthẹp trêntàu đầyngười
và hànhlý. Chuyếntàu nầy không giốngnhư những chuyếntàu
khác, tàulửa từ thànhphố khác đến, thường thì từ các
vùng Tâncương hoặc Thanhhải làm cuộc hànhtrình kéodài
cả tuầnlễ, khi đingangqua những thànhphố dọctheo lộtình,
sẽcó hànhkhách xuốngxe và sẽ tàu sẽ đón hànhkhách
mới dọcđường, dođó dườngnhư hànhkhách cóthể mua xétàu
đi bấtcứ nơinào và vào bấtcứ giờgiấc nào. Việc
thuxếp chỗngồi trêntàu đềuđược tựđộnghoá thôngqua
hệthống mạnglưới điệntoán, nơinào có hànhkhách
xuốngxe, thì có chỗtrống và chỗđó sẽ được dànhcho
hànhkhách mới muavé lêntàu.
Như đãnói phầnđầu, hệthống xelửa của Trungquốc
ngàynay rấttốt, hầuhết đềuđược trangbị máylạnh,
chỗngồi thoảimái, kỹthuật cáchthanh rấttót, khôngcòn
nghe tiếng bánhsắt chạy rầmrầm trên đườngray. Khi hànhkhách
muavé hạng ghếcứng, nghĩalà mua hạng rẽtiềnnhất,
thựcra chẳngcòn ghếcứng nữa màlà ghếđệm, vì từ
"ghếcứng" là từ cònsótlại từ thời kinhtế xãhộichủnghĩa,
là hạng ghế thựcsự cứng vìlà ghếgỗ.
Tôi lêntàu tìmra chỗngồi chưatới mười phút sau là tàulửa
lại tiếptục rời bến. Trong toaxelửa, có hai dãyghế cáchnhau
bằng một lốiđi hẹp, mộtbên ngồi ba người, mộtbên
ngồi hai người. Ghếgồi được sắpxếp theo kiểu ngồi
đốidiệnnhau, chínhgiữa là chiếcbàn uốngnước
gắnchặt từ bênhôngtàu.
Tôi chàohỏi côgái ngồi bêncạnh phía cửasổ, hỏithăm
baolâu nữa thì đến Vôtích. Ðólà một côgái thanhtú ănmặc
thờitrang, trạctuổi gần bốnmươi, có congái đãsắplên
đạihọc, cô từ Vũhán về Thườngchâu, một trạm sau
trạm Vôtích. Côta nói chuyếntàu nầy sẽ không đithẳng
tới Vôtích mà xe tới Namkinh trước, qua Thượnghải,
rồi Tôchâu xong mớitới Vôtích. Cô ướcđoán là tôi
sẽ đến Vôtích vàokhoảng 12:30 giờđêm, vì Thườngchâu
là nơiđến của cô sẽlà 1 giờkhuya, vì hai thànhphố cáchnhau
khoảng nửa giờđồnghồ đườngxelửa. Tôi hỏi Thườngchâu
cógì đẹp để xem không? Cô nói không, nhưng Dươngchâu là
nơi có danhlamthắngcảnh và ditíchlịchsử. Tôi gậtgù và
quyếtđịnh trongđoầu vào ngaylúcấy sè sau Vôtích, tôi
sẽđi Dươngchâu.
Tàu chạysâu vào lòngđêm, xemra chuyếntàuđêm đối
với nhiều hànhkhách cònlà một cuộchànhtrìnhdài, họ
cần nghỉngơi nên màncửasổ đãđược nhânviên
phụchạxuống, rồi họ còn giúpđỡ hành thuxếp gác hànhlý
lên chỗ để hànhlý trên trầntàu, nhờđó lốiđi được
thudẹp rộngrãi, đủchỗ cho những nhânviên đẩyxe bán cơm,
quàbánh, báochí... tớilui. Tôi mua quàvặt ăn qualoa, xem
quyển chỉnam hướngdẫn kháchsạn ở Vôtích. Vì màncửa
đãđược hạxuống và vì tôi không ngồi sát cửasổ, nơi
côgái ngồi, nên khôngthể ngắmnhìn rangoài, một cáithú
tôi rấtthích vì tôi cóthể nhìnthấy những thịtrấn
nhỏ và heohút mà tôi chỉ códịp nhìn khi đáptàuxe,
nhấtlà vềđêm. Chúng gợi trong trínhớ tôi những
chuyến xeđò chạysuốt trongđêm một thời trong tuổithơ
tôi nhìnthấy những cảnhtượng quenthuộc của các
thịtrấn ngủsay trong bóngtối lướt ngangqua. Tôi bước
rangoài khu húthuốclá trêntàu, thườngthường khu này
nằm ở hai đầu toatàu nơi nối với toatàu kếtiếp, đứng
bên cửasổ toatàu dánmắt nhìn rangoài trờiđêm mịtmùng,
trông cảnhvật trongbóngtối lướtqua nhịpnhàng.
Khi tàulửa đỗ vào trạm Namkinh, mọi hànhkhách phải
về chỗngồi nhườnglối cho hànhkhách lênxuống trạm
nầy. Thếlà còn một trạm Tôchâu nữa là đến trạm Thượnghải,
nơi tôi bắtđầu cuộc hànhtrình hơn ba tuầnlễ trướcđây.
Vôtích là thànhphố nằm trệt phíatrên hướngbắc thànhphố
Thượnghải. Nhưvậy là tôi đã làm một vòng xuyên
tuyếnđường đôngtây dọctheo các thànhphố nằm bên hai
bờsông Trườnggiang. Những người ngồi đốidiện ghế
trướcmặt và bêncạnh tôi đã xuốngxe, thayvàođó nhiều
người khác từ trạm Namkinh lên ngồi thếchỗ. Một bàcụ
và một thằngbé cólẽ cháubà, một cặpvợchồng trungniên,
một thiếunữ bồng đứacon độ 1 tuổi. Thằngbé đi
với bàcụ mang vétàu khôngcó sốghế, nên bàcụ xinphép
cho cháu chenngồi chung với bàcụ ngồi cùng băngghế với
tôi. Thếlà tôi phải lấn côgái ra phíangoài cửasổ
mộtchút. Côgái khôngchịu nhíchra màcòn gát haichân lênghế,
theo kiểu ngồichồmhỗm, cái váyjean ngắn tụt
thấpxuống đểlộ nguyên cặpđùi thontrắng bênngoài. Tôi
liếcnhìn và chỉ cólẽ có mìnhtôi thấy vì phíatrước cô
là cái mặtbàn. Vìphải chènép nhaungồi, cánhtay tôi xuôixuống
chạm mộtphần bênngực của cô. Côgái ngồi mộtcách
tựnhiên phông phảnứng chịu để cho cánhtay tôi đụngchạm
vào ngườicô. Tôi cảmthấy nóngmặt. Congái Dươngtửgiang
xemthế mà bạodữ -- chắc các ông đã có những
kinhnghiệm đụngchạm nhưvậy rồi, nhấtlà bên gáiđẹp,
thúvị nhỉ.
Khi xelửa tiếptục lênđường, côthiếunữ ngồi trướcmặt
tôi bấygiờ thấy con khóc lại vạch một bênvú trắng
nỏnnà mà đútcho con bú mộtcách tựnhiên. Tôi đànhphải
quaymặt sang nhìn côgái ngồi bêncạnh, tìm chuyệnnói. Côgái
mĩmcười hỏi tôi sao đidulịch có mộtmình? Tôi còkêdêngỗng
kểchuyện từkhi tôi đặtchânxuống phitrường Thượnghải
chođến những thànhphố tôi đã điqua. Côgái hỏi tôi
từđâu đến? Tôi bịara nói là từ Tỉnh Hảinam, là
một hònđảo lớn thứhai của Trungquốc sau Ðàiloan,
mặcdù quảthực tổtiên tôi từ đảo Hảinam dicư đến
Việtnam đã nhiều đời. Côgái kểlà cô cũng đã đidulịch
Hảinam nhiều năm trướcđây, nhưng côhỏi nhưng saonghe
giọngnói anh không giống giọng người Hảinam màsao
giống người Quảngđông quá. Tôi mĩmcười không
trảlời câuhỏi này đểkhỏi mắccông giảithích,
trongbụng nghĩthầm vì đólà giọng Việtnam. Tôi chỉ nói
là, như những thànhphố lớn khác, Hảinam ngàynay đã thayđổi
nhiều, cả trăm toànhà xâydựng dangdở bỏdỡ nửachừng
giữa cuối thậpniên 1990 giờ đãđược xâydựnglại, thànhphố
TamÁ cựcnam ngàynay là nơi nghỉmát hiệnđại, mạnglưới
xalộcaotốc ởđó giờ chạyxuyênsuốt đôngtâynambắc. Côgái
nói trông tôi cóvẻ như rấtthích dulịch. Tôi nói cơhồ
Trungquốc tấtcả những nơi nổitiếng dườngnhư tôi đã
đẵmmònbướcchân. Côta nói mùahè tôi nên đi Vânnam vì là
vùng caonguyên nên rấtmát. Tôi trảlời là tôi đã đến
Cônminh và Thạchlâm hailần, một lần vào mùađông và
mộtlần vào mùahè, chuyếnnầy chủ yếu là đithăm
những vùng dọctheo dòng Dươngtửgiang, lầnsau tôi sẽđi
lên vùng Hươngcáclýla ("Shangri-La") thiênđànghạgiới
ở vùng bắc của Tỉnh Vânnam.
Tuy tôi nói là tôi đã dulịch khắpnơi ơ Trungquốc,
thựcra tôi biết còn rấtnhiều nơi tôi chưa códịp đặtchân
đến, thídụ thảonguyên Nộimông, Tâncương, Tâytạng,
Quếchâu, Sơnđông, Tháisơn, v.v... nướcTàu mênhmông với
những kỳbí chủngtộc đadạng với những mốiliênhệ
lịchsử với Việtnam, là mộtphần của những vấnđề
nghiêncứu ảnhhưởng tiếngHán đốivới tiếngViệt,
baogiờ cũnglà mối thúcđẩy khôngngớt trong tôi kêugọi
tôi đếnvới vùngđất nầy. Nếu Âuchâu (tôi chưahề đi)
là vùng để tôi nhìnnhắm thì Trungquốc là vùng để tôi
hoàmình và sống trong nó. Tươngtự như việc nhìnnhắm
những côgái datrắng tôi cảmnhậnđược cáiđẹp bềngoài
của họ, nhưng congáiTàu đốivới tôi lúcnào cũng cũng
gợicảm và khôngphải chỉ bằng cái ýthức cảmnhận màthôi
mà cònlà sựthôithúc dấnthân tíchcực. Có nóithế bạn
mớihiểu tạisao bóngdáng nàng Dươngtửgiang tạisao đã
đeođuổi tôi trongsuốt cuộchànhtrình nầy. Khámphá được
cáibíẩn của nàng chínhlà bậttung cáicánhcửa chôngiấu
tổtông cộinguồn mà lắm người trước tôi đã đến đã
tìm đã gặp nhưng họ dườngnhư khôngbaogiờ hiểu
thấutriệt được cănnguyên nguồncội.
Nhưng có những thửthách mà cólẽ tôi sẽ khómà vượtqua
được. Khi tôi cho côgái xem những tấmhình tôi chụp trên
máychụphìnhmãsố về những nơichốn tôi đãqua, trongđó
lẫnlộn có những tấmhình của bàxà và contôi. Côta
hỏi sao tôi không đưa họ đichơi cùng? Tôi hỏi cô có
giađình chưa? Côgái bậtcười nói con của côta sắp lên
đạihọc rồi. Tôi nói, thì như cô biết đấy, đờisống
vợchồng đôikhi cầncó khoảng thờigian cáchly ra mới lànhmạnh,
vì quanhnămsuốttháng cứ đụngmặtnhau hoài thì những masát
trong mốiquanhệ hônnhân sẽ trởnên căngthẳng, mỗingười
cầncó thờigian làmnguội sứcnóng của sựmasát liêntục
đó để xảhơi nghỉngơi, sauđó mới cóthể tiếptục
"masát" tiếp, giốngnhư hai nếpgấp địatầng dưới
lòngđất masát lâungày gâynên nhưng cơn độngđất. Côgái
phìcười nhưng đồngý với cáchnói của tôi, và nóithêm
vào đó đúnglà ýnghĩa của thànhngữ "tiểu biệt
thắng tân hôn." Bàcụ ngồi bêncạnh tôi từsớm
tớigiờ đã lắngnghe cuộcđốithoại của chúngtôi,
gậtgù, thỉnhthoảng có chenvào vài câu, nhưng vì giọngnói
bàcụ quá nặng giọngđịaphương nên tôi lắmlúc cũng khôngrõ
lắm bà muốnnói gì. Cuốicùng bàta phánra một câu mà tôi
nghera là "lầnsau có đichơi thì nhớ dẫn vợcon
theo." Tôi hỏi bà người vùng nào? Bàta nói bà và đứacháu
về Sơnđông. Côgái nói tuyếnđường của hai bàcháu còn
dài khoảng 24 giờ đồnghồ nữa!
Nếu khôngkể những triếtlý dôngdài tảnmạn như
kểtrên, dulịch là vẫnlà mộtphần kinhnghiệm của đờisống
với những hộingộ tìnhcờ của cáithú đidụchlịch.
Thểhộiđược điềuđó sẽ làm ngườita hiểuđược
tạisao đốivới tôi nó là cáiđạo vì "có thực
mới vực được đạo."
Tàulửa đã quakhỏi trạm Tôchâu từlâu và đang đỗvào
trạm Tây Thượnghải. Xong trạm Tây lại đi một đoạn
rồi ngừnglại lầnnữa ở trạm Ðông Thượnghải để
thảkhách và đón hànhkhách mới. Trạm kế sẽ là trạm Vôtích.
Trời đã vàokhuya, hơn 11 giờ rưỡi đêm rồi. Thếlà tôi
đã làm mộtvòng từ Thượnghải lên tận đầunguồn sông
Dươngtửgiang xong vềđến điểmxuấtphát nơi dòngsông đỗ
về Biển Ðônghải. Tôi đã đi và đã thấy gì trongsuốt
hơn ba tuầnlễ đó? Nàng Dươngtửgiang vẫn chỉlà cáibóngdáng
huyễnhoặc vẫncòn quyếnrũ và mờigọi tôi đến với nàng
lầnnữa.