Auzuki: Amsterdam vọng về! 

Bài cuả Trịnh Nhật

Chânbước rađi

Rời Sydney lúc 12 giờ 45 trưa, tới Changi Airport, bằng máybay cuả hãng Singapore Airlines, sau gần 8 giờbay. Khi 'in transit' ở Singapore, ngồi đợi chờ cả 5 tiếngđồnghồ, tới phitrường. Trướcđây đã cólần vợchồng Viên, Loan ra sânbay đón vào Singapore chơi, nhưng nay vẫn cảnh cũ mà ngườixưa đâutá? Bùlại, được đi vòngvòng mua ít nướchoa, ít bánhkẹo làmquà. Ðược ngồi uống càphê, nghenhạc giúpvui (piano, violin, cello). Ðược nằmngủ trên ghếdài (khu 'quiet, please'). Ðược gọi thử hai cú điệnthoại (1 Sydney, 1 Amsterdam) bằng 'mobile phone' đã nốimạng quốctế, đihoang tứxứ (international roaming), trướckhi rời Sydney. Người gọi điệnthoại từ Sydney chỉ phải trả bằng giá một 'local call', còn mình sẽ lãnh cáibuá, trả phầntiền gọi viễnliên quốctế, hơn hai đôla một phút. Chuyếnbay sang Amsterdam, saomà dài lạ! 13 tiếng! Maymà dễ ngủ, trời tốt, máybay Boeing 747 lớn, không nhồi, nên đếnnơi vào sángsớm, ngày Thứsáu 13 (?), không bị mệt, thượnglộbìnhan.

Tới phitrường Schiphol, nằm ở phiá cực TâyNam thànhphố Amsterdam lúc gần 7 giờsáng. Mộtmình Văn Ba rađón và chưa đầy 15 phút sau đã về tới nhà, nằm ở hướng Ðôngbắc phitrường. Thu, bàxã Văn Ba, và contrai Tôn, quengọi ởnhà là Boòng Boong đã đợisẵn ở cửa để mừng người mới tới. Boòng Boong nay đã mườihai tuổi, vừa lêntrunghọc. Dung và Vũ, congái và contrai lớn, ở nhàngoài cáchđó chừng 300 mét, nơi có phòngmạch. Cảhai đềulà nhasĩ, đềucó côngănviệclàm. Có chút quàmọn là nướchoa 'Opium' và 'Anais' cho vợchồng Văn Ba và cho cháu Dung. Boòng Boong có kẹo. Vũ chưa có quà gì. Hômnay Văn Ba đilàm buổisáng ở trườnghọc. Buổitrưa lênxe Văn Ba chạy lòngvòng, làm vài chuyệnvặt. Chiềutối ngủ libì, vì còn bị ảnhhưởng 'jet lag', giờgiấc khácbiệt, ngàyđêm lẫnlộn. Cứ banngày ở Nước Lỗ (Holland), thuộc Bắcbáncầu là banđêm ở Miệtdưới (Down Under), thuộc Nambáncầu.

Láthư Amsterdam

Ðêmkhuya thứcgiấc, viết xong láthư 'tếu' kỉniệm chuyếnđi:

Tôi không nhớ rõ là mình tới Hoàlan lần này là lần thứmấy. Chỉ nhớ chắcchắn là được có năm lần: ba lần từ Anh, một lần từ Mĩ và lần này là từ Úc. Cuộc hànhtrình đứtđoạn trảidài haichục năm tròn. Lầnnào đến cũng là vì có bạn mà đến, nhớ bạn mà tới. Thăm người là chính, vãncảnh là phụ. Một kiểu dulịch tốn ít, lợi nhiều, rất Việtnam, nhấtlà ở vào những giaiđoạn đầu cuả cuộcsống tịnạn. Nhưng tới Amsterdam lần này, ngoài chuyện thăm bạn, viếngcảnh, tôi còn có một chuyện khác chắcchắn là lợi nhiều: chuyện 'Henri, Henro: thưa anh rằng'. Henri, Henro khôngphải là tên tôi. 'Thưa anh rằng' chỉ là một lốinói, chứ thựcra là chuyện về nha, về răng. Mà trong trườnghợp tôi thì đúngra nó là chuyện 'không thưa anh rằng'. Răng tôi 'không thừa', mà bị 'thiếu' , mà bị 'rụng tơibời'. Tôi đến Hoàlan lầnnày với tưcách cuả một ngườibệnh đitìm thầythuốc, được nằm bệnhviện 'tư' chữatrị hai tuần miễnphí.

Ôn lại lailịch hàmrăng cuả tôi kể từ ngày mớilớn, thì ở tuổi mườiba, tuổi cậkê, ở cái tuổi mà côcậu nào cũng thèm soigương, thích làm dáng, làm đỏm. Với tôi, ở tuổi này, ngoài chuyện obế chải cái đầu bằng 'brillantine' bóngláng, tôi còn thích nhe hàmrăng cườiduyên mỗi khi soigương. Ôi, cáiđẹp làmsao là đôi hàmrăng! Nó trắng, nó tươi mát tuyệtvời! Chỉ cóđiềulà răng hàmtrên cuả tôi có hai chiếc răngcửa là răng bàncuốc, to bản, nằm chềnhềnh trên đó. Ðã thế, chúng lại không chịu nằm khít bênnhau , mà lại để lộ một khehở bằng bề dầy cuả một quetăm. Ông cụ thânsinh ra tôi, vốn là nhàtửvi tướngsố tàitử, bảorằng hở răng nhưthế là tướng cuả người đạilãng, người lười, người làmbiếng. Cũng may là chuyện hở răng cuả tôi chỉ kéo dài đâu chừng đôiba năm thì rồi 'răng hở lại liền'. Lời ông Bố tôi phán về tướng hở răng đúng hay sai cho tới nay tôi cũng không biết, mà nếu biết tôi cũng không nhấtthiết phải tin. Tôi chỉ biết bảnthân mình chămchỉ cũng có mà biếnglười cũng có. Khi chăm thì chăm kinhkhủng, khi lười thì lười chẩy thây, chẩy xác. Thậmchí, còn có nhiều chuyện cứ để 'đợichonướcđếnchânmớinhẩy'.

Cánằmtrênthớt

Văn Ba lôira phòngmạch vào một ngày 'weekend', nghỉ làmviệc, chụp năm tấmhình phim quangtuyến răng để xem trước bằng máymóc tốitân, hiệnđại, hiệu Siemens. Sáng Chủnhật 'tennis', chiều lên 'ghếđiện'. Văn Ba, với Dung làmphụ (assistant), cả cha lẫn con gái đều là Nhasĩ Phótiếnsĩ, saukhi đã chích cho vài mũi thuốctê, hơi đau, nhưng năm phút sau thì lợi tê cứng. Ðốctờ Văn Ba đã trám năm lỗ (holes) cuả năm cái răng hàmdưới bênphải. Phảinói là khi ngồi vào chiếc ghế nha-i, bệnhnhân coinhư là 'phómặc' thânphận cho đốctờ răng, thấy mình 'vulnerable', mặccảm chớivới, vôphươngchốngđỡ, nhấtlà khi chiếc ghế hạthấp phần đầu xuống, nâng cao phần chân, chân chổng lên trời, thânmình cũng uốn tới, nhướn lên theo, đồn thời lại bị táhoảtamtinh vì đènchiếusáng dọi vào mặt... Bệnhnhân, hơn ai hết, lúc này íthức rõ thânphận 'cá nằm trên thớt' cuả mình.

Tưởng là chỉ trám xong là dứtđiểm côngtác trong ngày, nàongờ thừathắngxônglên, và với sự đồngí cuả bệnhnhân, nhasĩ gànhà liền trích thêm 'ba' mũi thuốctê, mà nói dối là 'một' cho bệnh nhân đỡ sợ, để nhổ một cái răng hàm trên trong cùng bêntrái, vì răng đã bị sâu không hivọng cứu vãn. Sợ để lâu có thể sẽ bị nhiễm trùng và làm cho mặt bị sưng. Có lẽ cũng vì chiếc răng này mà thỉnhthoảng bị nhức hàm và nhức tháidương, nên phải uống thuốc Herron/Panadol đềuđều để giảm đau. Nhiều sáng ngủdậy là thấy miệng/lưỡi đắng--đúng là triệuchứng cuả sự cảmsốt. Văn Ba rất mừng, còn cho là maymắn, khi nhổ chiếc răng hàm ra nguyênvẹn không bị gẫy hay chânrăng bị kẹtlại ở trong. Vì như vậy sẽ phải mổ, mất nhiều công hơn, và sẽ đauđớn nhiều hơn. Côngviệc hoàntất tốtđẹp. Chiếc răng mới nhổ được góilại, đựng trong hộpnhựa màu đỏ hồng để làm kỉniệm.

Còn bốn chiếc răng hàmtrên, rụng đốixứng nhau, trong đó có hai răngnanh, thì rồi sẽ được trồng bằng cách làm khung (frame) tứclà có móc bằng kimloại thứ tốt, nghenói bảođảm hơn làm bắtcầu (bridge) vì khi làm 'bắtcầu' thì những chiếc răng kếcạnh không còn đủ chắc để kìm chiếc răng sẽ được đem trồng vào, nên sẽ không giữ được lâu. Riêng còn một chiếc răngcửa hàmdưới, thì cóthể làm 'bắtcầu' dùng kimloại được. Chiếc răng này, trướcđây một năm đã được một nhasĩ ở Sydney làm dínhlại với hai răng nằm kếbên bằng chất dẻo 'resin' dín cứng, thì mớiđây vì cắn phải xương gà, đã bị gẫyrụng. Chiếc rănghàm nhổ đã hết chảy máu khoảng một giờ sau khi nhổ, nên không cần phải thay bônggòn thấm máu. Ðể phòng khi hết thuốctê cóthể bị đau, Văn Ba đã chỉ cần cho uống có một viên thuốcgiảmđau thôi. Gần nửađêm nhasĩ gọi dậy cho ăn bún càri bò, do bàxã, cũng còn là nhatá, đã nấu sẵn. Ðồăn mềm, nên dễ nuốt.

Phòng mạch cuả nhasĩ (tiếng Hoàlan: 'nhasĩ' là 'tandarts') có hai ghế, thì hai chacon thayphiênnhau làm. Văn Ba làm cảngày những ngày Thứba, tư, năm, còn những ngày khác làm buổisáng, nửa buổi, tới Phòng Nhasĩ công chữa cho họ sinh trong trườn học. Một buổichiều theo nhasĩ vào phòngmạch lấy mẫuhàmrăng (tiếng Hoàlan kêu bằng 'lepel', nghiãlà 'cáimuỗng') cả hai hàm, dùng chấtdẻo 'alginate impression material'. Gọilà chấtdẻo là chỉ dẻo, chỉ mềm lúcđầu thôi, nhưng saukhi đưavào miệng để lấymẫu hàmrăng bằngcách lấy bàntay ấn, miết vào răng để răng inhình lõm trênđó, thì trongvòng chưađầy một phút chấtdẻo sẽ cứnglại. Sauđó, Văn Ba cholên xenhà loại BMW, bảng số PL-HF 29, đưa tới 'Amsterdams Dental Laboratory' cáchđó chừng mười phút láixe để cho nó làm hai việc: một là đo màu (colour) răng, hai là đo khuôn (mould) làm dụngcụ lấymẫu chínhxác hơn cho lần lấymẫu răng kếtiếp. Việc này thôngthường nhasĩ đâucó 'thânchinh' đưa bệnhnhân đi 'Labo' nhưvậy, nhưng đây là bệnhnhân đặcbiệt nên đượcdành ưutiên, được cho đi biếtđóbiếtđây. được gặp đốctờ răng người Hoàlan dáng cao, tóc đã ngảmàu muốitiêu, nói 'xixô' tiếng Hoàlan với đốctờ gànhà một lát. Sauđó, bệnhnhân được đưavào một phòng có ghế nhai ngồi đợi chưa đầy một phút thì có một cô Áđông mặt sáng như gương, đeokính, mặcáo 'white uniform' trắngphau, nhanhnhẩu, lịchsự nói 'bíbô' tiếng Hoàlan làm bệnhnhân nghe cứ như 'vịtnghesấm'. Có cảmtưởng cô nói rất hay, rất chuẩn. Sau đượcbiết cô là người gốc 'Indo' và chắc là sinhđẻ ở nơi này. Namdương trướcđây là thuộcđịa cuả Hoàlan mà! Nghe loángthoáng hiểuđược đôichút là cô nói: "Nếu là người Việtnam thì cùngchung một gốc là từ vùng ChâuÁ đến". Cô là nhânviên Phòng Thínghiệm tới đomàu răng.

Thựcra, nhasĩ gànhà cũng cóthể làmviệc này, nhưng ở 'Labo' này họ làm kĩ hơn, và nhấtlà đốivới loại răng đã 'vềchiều' còncó những khiá đen, họ cũng cóthể chọn làmsao cho có khiá đen ở răng giống cho mình được. Vảlại, nếukhông đúng màu, đúng vẻ, thì saunày họ phải chịutráchnhiệm làmlại. Nghenói tốnkém choviệc nhờ 'Labo' làm haiviệc cũng lênđến hơn 1000 đồng Hoàlan, tươngđương với hơn 100 bữaăn 'MacDonalds Big Mac' có thêm 'French Fries' và một li 'Coke' bự. Móntiền trả 'Labo' này, chắc hợplí hợplẽ ra, là mình sẽ phải nhận 'lãnhđủ', chứ 'còn ai trồng khoai đất này?'

Lúc 1 giờtrưa Thứtư 18-10 ra phòngmạch, lấymẫu răng lần thứhai saukhi Labo đã làmxong mẫurăng hai hàm, tạmgọi là mẫulồi bằng thạchcao. Giátrị cuả mẫulồi này là để từ đó Labo làm hai khuônhình vòngcung bánnguyệt để chụ lên hàmrăng. Khônghiểu cái khuônhình cong bánnguyệt nhưthế mà tạisao tiếng Hoàlan 'lepel' lới cónghĩalà 'cái muỗng, cái thìa'? Từ khuônhình bánnguyệt đó nhasĩ cóthể dùng chấtdẻo 'Alginate impression material' để lấymẫu răng hoànchỉnh hơn.

Tronglúc thihành phậnsự, đốctờ Văn Ba luônluôn có cô phụtá người bảnxứ tócvàng, tuổi độ đôimươi có lẻ, loayhoay làm việc này việc nọ, nói líula líulô. Nghe tiếng Hoàlan traođổi qualại giữa nhatá và nhasĩ vèovèo bên tai, nhà 'ngônngữhọc' gốc Mít bèn nóixiávô, ráng gò đúnggiọng Hoàlan, hỏithămxem côđầm 'caolớn đẫyđà' người Nước Lỗ có biết anh Pieter van den Hoogenband và chị Inge de Bruijn là ai không? Với nụcười đầy sản khoái, cô nh tá nói lậplại cho đúng tên cuả hai lựcsĩ bơilội Hoàlan, nổitiếng được nhiều huychươngvàng ở Sydney Olympics 2000 vừarồi.

Tiếntrình lấymẫu lần thứhai gồmcó: đặt chấtdẻo trong khuôn, rồi nhét khuôn vào miệng, lấy bàntay ấn vừađủ mạnh vào hàm, miếtchặt chấtdẻo xuống theo từng chiếcrăng để lấy một mẫulõm. Lần này khuônhình vòn cung mới lấy từ Labo đem đưavào hàm thì nó sẽ ănkhớp khítkhao hơn, tránhđược trườnghợp banđầu cóthể bị cấn vào lợi, vào nướu làm đau nếu vòngcung hẹp quá, hay nếu vòngcung rộng quá thì việc lấymẫu sẽ khôngđược chínhxác. Lầnnày chấtdẻo dùng cho hàmtrên bằng màu hồng, là loại khi đóngcứng khó lấyra hơn. Ðiều này rất đúng, vì cólúc nhasĩ gànhà tháo mẫu màu hồng này ra, đã có cảmtưởng cả hàmrăng trên cuả mình bị lôitheo luôn. Còn chấtdẻo dùngcho hàmdưới là chấtdẻo màu xanhrêu, nghenói là chất caosu đànhồi, nên khi chất ẻo đóng ứng rồi, muốn tháomẫu ra cũng dễ, và làmmẫu cũng chínhxác hơn. Câuhỏi đặtra là nếu thế thì tạisao không dùng luôn chấtdẻo màu xanhrêu cho cả hai trườnghợp trên? Văn Ba cũng đã đánhsạch răng, và màimỏng bớt hai chiếc răngcửa hàmdưới kếcạnh chiếc răng đã rụng để khi làm 'bridge', kimloại sẽ bámdính hơn.

Gửi người bênấy

Trảlời điệnthư cuả Xuân Thu, một giảngviên trẻ thuộc trường Ðạihọc Ngoạingữ Hànội, đang học về 'Phươngpháp giảngdạy tiếngAnh' (TES0L) và làm tiểuluậnán về 'dịchnói' (interpreting) ở Ðạihọc Sydney cho vănbằng Phótiếnsĩ (MA). Trướckhi rời Sydney, Xuân Thu đã tặngcho cuốn: 'Truyệnngắn hay năm 1999' do Thái Hà tuyểnchọn, nhàxuấtbản Thanh Hoá pháthành.

Dear Thu, 

My time on the flight from Sydney to Singapore was well spent by reading the book you gave me as a gift. I've read almost all the stories and I like most of them, particularly the first two: 'Truyệntình Kể Trongđêm' (A love story told in the dead of night) by Nguyễn Huy Thiệp, and 'Mưa Saobăng' (A rain of shooting stars) by Nguyễn Quang Thân. Did you have a good game of tennis the other day? This morning, I played the first game of tennis after a long spell. The weather was hazy and misty. I played indoors with my friend and his two sons, aged 28 and 12, and it cost us 40 Dutch guilders [nearly $30AUS(?)] for an hour's play. The oldies were leading the youngsters 5-1 when the time was up. Thu, you would be in great shock if I told you I was a former Vietnamese Overseas Students Association (VOSA) tennis champion (1975, 1976) in Sydney and a BBC Tennis Club men's single champion (1980) and a two-time men's doubles champion (1980,1981) in London. But what else can I say?--this is fact, believe it or not.

Lúc 2 giờ 30 chiều Thứtư 18-10, về nhà gặp Bácsĩ Lại Mạnh Cường, đã địnhcư ở Hoàlan 15 năm, lại chơi. Vị Bácsĩ này là loại 'connhà'. Anh là cháu gọi Lại Tư, Phó Chủtịch Quốchội Việtnam Cộnghoà, thời Cụ Diệm, bằng 'Bác' ruột. Anh còn nói là họcchung với Bácsĩ Bùi Trọng Cường, nguyên Chủtịch Liênbang Cộngđồng ngườiViệt Tựdo tại Úcđạilợi. Ðã gặp anh này và đã chào hỏi sơgiao ở ngoàiphố trướcđây hai lần. Từ xa thoáng trôngthấy bàxã cuả anh đi chân chốngnạng. Chưa códịp được giớithiệu để biết chị rõ hơn.

Ngồi nóichuyện trêntrờidướibiển cũng gần ba tiếngđồnghồ với Bs Cường. Lúcnào anh cũng khiêmtốn xưng mình là 'em', gọi người đốithoại bằng 'anh'. Cólẽ tuổitác khoảng gần 10 năm cáchbiệt. Anh thích nghe nói chuyện này chuyện nọ, từ chuyện đánh tennis, thểthao Thếvận Olympics, đến chuyện ngônngữ, dịchthuật, viếtlách, báochí, rồi đến chuyện ytế, chínhtrị cộngđồng... và anh còn hẹn gặplại khi có thêm mặt các ngườibạn vănnghệ ở đất này nữa. Nghenói có cả Dượcsĩ Nguyễn Hiền, người đã gặp lầnđầu 20 năm trước. Anh Cường có thêm thú viếtvăn viếtbáo, anh Hiền có thêm thú viếtvăn viếttruyện. Cả hai đều 'viết' mà không 'lách'.

Nghe nói Bàxã anh Cường, tên là Hải, nhasĩ tốtnghiệp Viện Ðạihọc Sàigòn trướckia, không hiểu có cùng 'promotion' với Nguyễn Thị Hợp (DDS), người đã hơn một lần gặpgỡ trong đời, nay đang hànhnghề tại Texas, hay không? Chợt nhớtới láthư viết đầu năm 2000 "gửi người bênấy" nay đã có đoạn được đem chuyểnngữ:

Dear Linda, 

This morning I walked over to Casula Mall to check my mail. Casula is phonetically transcribed by me as Cảsựlạ in Vietnamese, meaning 'all the strange and wonderful things'. When I unlocked my Post Office Box, I saw that I had received a Vietnamese New Year card from you. I must also add that the birthday card you sent me a while ago had also come to hand. What more can I say than to let you know that it is good to receive news from someone on the other side of the world, and to thank you, even though these thanks may seem rather hackneyed. I came home and while sitting eating my breakfast, I took another look at your 'Year-of-the-Dragon' card and noticed on the envelope a strange, but not unfamiliar, phenomenon: Linda Hop Nguyen. I remember Linda was your pet name which I gave to you when you were only 11 years of age. You came to do private English lessons with me at my home. I also remember giving other girls pet names such as Diana, Natalie... Oh! What a moment down memory lane! However, everything has to change and eventually pass on. No one can hold back time. The Vietnamese poet Xuan Dieu, if my memory serves me well, was once afraid that, with the passing of time love might fade, to an extent that he pleaded imploringly: Ta muốn tắt nắng đi cho màu đừng nhớt mất/Ta muốn buộc gió lại cho hương đừng bay xa/ (I want to block out the sunshine to keep the colours from fading, I want to reap the wild wind to keep the sweet perfume from wafting away). I remember you once said, "Life is a fleeting illusion; it's there one minute, and not there the next," didn't you? What sort of conclusion can we draw from this? Could it be that one should be happy with what one has at present?

Hai hômnay trờimưa lấtphất, chưa lạnh lắm, chừng 15-17 độ C. Amsterdam đang ở vào muàthu, đã thấy lá vàng 'maples' rụng đầyđường. Cũng đượcthấy cóngày nắng đẹp. Sángnay, đã đitản bộ mộtmình từ nhà đến bưuđiện, khoảng 15 phút, để mua phongbì và gửithư cho mộtsố ngườiquen khác, không có e-mail. Ðã viết điệnthư cho mộtsố người, và 'copied' gửicho mộtsố người khác xem ké, trongđó có Bình, gốc Quốcgia Hànhchánh, nay vềhưu tạm vui với việc mở tiệm 'giặt', chứ không 'ủi'. Ðã cho 'dry-cleaned' được cái mũ phớt mà từkhi mua ở Stockton, Hoakì, nhà Kim Trọng, tớinay cả 5 năm chưacó một lần 'hấptẩy'. Một tiệm giặtủi quenthuộc ở Yagoona, Sydney, đã được hỏi từ mấy năm trước, nhưng họ không làm hấptẩy mũnón loại này. Ởđây, chiếc mũ phớt màuđen đã được đưacho hiệu 'laundromat' hôm Thứbẩy. Mộthaihôm sau, Văn Ba 'picked up' cái mũ, trả giá 5 đồng. Viết postcards có hìn ảnh Amsterdam gửi bố phươngtrời:

Dear Elaine, How's things with you? I've been in Amsterdam for more than a week now. Half of the major overhaul of my teeth has been done, which involved five fillings and one extraction. The rest of the work will have to wait for the teeth ordered to be delivered by the Amsterdams Dental Laboratory. I've done some shopping lately. Bought a number of books and dictionaries, some leather goods, as well as towels and underwear. I ventured to visit Holland Casino Amsterdam on three occasions and the result was two wins and one loss. On the last occasion, I was accompanied by my friend and his wife, their first visit to the casino after twenty years living in their adopted country. We won f1800 playing roulette, my one and only game at the casino, after a very short time of play. Our investment was f200 with f100 each. The win was split evenly between my friend and myself. I'm about to finish my diary titled: "Auzuki: Amsterdam echoing!" (10 pages). The term 'Auzuki' is not Japanese, but merely a play on words. 'Au du ki' (pronounced in Northern Vietnamese dialect as 'au zu ki') means 'European travel diary'. In this case, they were written squeezed together as if they were one word.

(Xemtiếp trangkế)