Return to front page!


Trangtrước
Trangkế
VNY2K
Diễnđàn
Họcthuật
HánNôm
Sángtác
Sửký
Thamluận
Tuỳbút
Vănhoá
Viễnduký
Việtngữ2020
 

 

Dulịch ÐôngÂu

Bắc Giang 

Khi đất nước tôi thanh bình tôi sẽ đi thăm...
(T.C.S)

Trên mộtvài khíacạnh nàođó tôi hoàntoàn không đồng quanđiểm với nhạcsĩ họ Trịnh, nhưng phải kháchquan mà nhìnnhận về âmnhạc Trịnh Công Sơn quảthật là một thiêntài, một người đã làm saymê hàng triệutriệu ngườiyêuthích nghệthuật. Nhạc Trịnh Công Sơn không những quyếnrũ được những giới thứcgiả mà kểcả các đám bìnhdân cũng ưathích, từ già đến trẻ, trai cũng như gái, aiai cũng thuộc mộtvài câu của Trịnh Công Sơn. Với nghệthuật diễntả thật tàitình, Trịnh Công Sơn đã nóilênđược những suytư, những ướcao của chính mình, của mọingười. Niềmướcao của Trịnh Công Sơn hơn bamươi năm vềtrước cũng là niềmaoước của biếtbao ngườidân Việtnam thờibấygiờ, ướcao khi đấtnước thanhbình sẽ đithămlại những mảnhđất mà đã một lần bị cầynát bởi bomđạn, bởi thùhằn, bởi chiếntranh! Ðây khôngphải là niềmaoước riêngtư của Trịnh Công Sơn, của tôi, mà còn là niềmaoước của hầuhết tấtcả mọingười Việtnam...

Chođến bâygiờ, thấmthoát đã gần bachục năm mà tôi chưa một lần thựchiện ướcao cỏncon ấy để được nhìnlại những kỷniệm xaxưa, gặplại những bónghình cũ, chứngkiến sựthayđổi của đấtnước sau chiếntranh, nhưng hyvọng sẽ có một ngày nàođó ướcao đó trởthành sựthực! Thayvàođó, nămnay chúngtôi dựtrù sẽ đếnthăm những nước ÐôngÂu như Balan, Tiệpkhắc, Hunggialợi, ÐôngÐức để thấy sau nhiều năm caitrị bởi chếđộ Cộngsản, sau baonhiêu lần bị tànphá bởi chiếntranh, sau biếtbao biếnchuyển của lịchsử bâygiờ đã thayđổi rasao, tiếnbộ đến mứcnào, cáinào tốt, cáinào xấu còn ảnhhưởng đến bâygiờ, đến maisau!

Trong cáirủi luônluôn có cáimay, chúngtôi dựtrù chuyến dulịch nămnay từ hơn ba tháng trước, vé đã đặtmua, tiền đã trảhết, chỉ chờ ngàylênđường. Theo thônglệ chúngtôi sẽ nhậnđược vémáybay khoảng ba tuầnlễ trướckhi đi, nhưng lầnnày chỉ còn 10 ngày nữa mà chẳngđược tintức gì, hỏi thì được trảlời "Cóthể chuyếnđi bị hủybỏ." Thôirồi, thếlà baonhiêu mộngước tantành hết, baonhiêu chươngtrình bị lỡnhịp, sống ở cái xãhội này chỉ cần một răngcưa trậtkhớp là cả bộmáy... tiêutan! Nhưng mayquá, cuốicùng chỉ còn 7 ngày trướckhi đi thì bấtngờ nhậnđược điệnthoại của hãngdulịch báo chobiết chúngtôi đã có vémáybay đi ÐôngÂu qua hãng United Airlines, khôngnhữngthế cònđược chuyểnlên ngồi hạng "Business class" thật sangtrọng mà khôngphải trảthêm ...một xu nào!

Tuyệtvời! Thử tưởngtượng suốt mười tiếngđồnghồ ngồi ở hạng " Economy" từ San Francisco qua Luânđôn chậtchội, không cựaquậy, không nhúcnhích như mấy lần dulịch trước thì thật khổcho cái ...thângià! Cáimay nữa là ngaysaukhi đổi vé tại phitrường San Francisco chúngtôi được hướngdẫn đến " Red Carpet Club" ăn một bữa thỏathuê có rượunho, có nướcngọt, có tráicây đủloại, khách thahồ thưởngthức trongkhi chờ máybay cấtcánh. Thật có tiền vẫn... sướng !!!

Máybay cất cánh đúng 7 giờtối, chúngtôi được đưavào hàngghế đầutiên rộngrãi thoảimái của những "ngườigiầucó", tôi thầmnghĩ máybay có bay haichục tiếng cũng... khôngsao!

Thấmthoát thờigian quađi thật mau, phitrường Heathrow hiệnra dưới mắt tôi khôngcógì thayđổi, Luânđôn vẫnlà những ngày chợt nắng, chợt mưa, vẫn những anh tàixế taxi ănmặc sangtrọng, nóinăng lịchsự, vẫn những cái nhìn "phớttỉnh Ănglê" của các côgái tócvàng mũilõ, nhưng cáikhổnhất của dukhách khiđến phitrường Heathrow là phải chạy "hộc bơ" từ "Terminal" này sang "Terminal" khác để kịp chuyển máybay, vừa thiếu bảng chỉdẫn, vừa xaxôi, đôikhi chờ "shuttle" hàng nửa tiếng đồnghồ rất ...hồihộp vì sợ lỡ chuyếnbay). Từ Heathrow chúngtôi đổi máybay để đến Vienna ( Austria ) mất khoảng hai tiếng đồnghồ.

Mớivừa ăn xong bữa lótdạ, Vienna đã hiệnra dưới bầutrời trongvắt với giòngsông Danube xanhbiếc uốnlượn như một conrồng khổnglồ giữa những lâuđài nguynga tránglệ, những tòanhà vĩđại, những rừngcây xanhmướt. Ðây là lần thứhai tôi đến Vienna, thànhphố vẫn sạchsẽ, ngườidân thật hiềnhòa, nhà cửa khangtrang. Bẩy giờchiều mà đườngphố còn tấpnập người qualại như mắccửi, xecộ chạy đầy đường tưởngchừng như đang trong giờ tansở. Chúngtôi đựơc đạidiện hãng dulịch chở thẳng về kháchsạn nghỉngơi chờ sángsớm hômsau bắtđầu cuộchànhtrình đến kinhthành Budapest .

Sáng hômnay, mới 6 giờ chúngtôi đã bị tiếng chuôngđiệnthoại đánhthức để sửasoạn hànhlý rời Vienna. Chiếc xebus khổnglồ bonbon trên xalộ xuyênqua đồngbằng Transdanubian xanhmướt, đồinúi mênhmông. Những cánhđồng baola trảidài tới tận chântrời gợilòng kẻviễndu về một quêhương yêudấu, về những đồngruộng baola của miềnđồngbằng sông Cửulong, về những đồinúi trùngtrùng điệpđiệp của miềnTrung nghèođói thânthương, về những kỷniệm của mộtthời xaxưa nơi đấtBắc. Sau gần ba tiếng ngắm nhìn phongcảnh xứngười, chúngtôi qua biêngiới Asutria-Hungary để đến thànhphố Gyor - thànhphố nhỏ nằmbên bờsông Danube- Gyor là một thànhphố cổ được thànhlập bởi đếquốc Lamã hàngngàn năm trước, tàntích của mộtthời xaxưa khôngcòn nữa, thay vàođó là những cănnhà chọctrời, những shoppings sạchsẻ xenlẫnvào mộtvài ngôi nhàthờ cổkính rêuphong còn sótlại. Langthang ở Gyor, vừa nghỉngơi, vừa ngắmcảnh vừa ăntrưa thì đã 2 giờchiều, chúngtôi phải rời Gyor trựcchỉ Budapest -- thủ đô của Hungary - đếnnơi thì đã 5 giờ, nên chỉ kịp về kháchsạn nghỉngơi sửasoạn cho cuộc dungoạn trên sông Danube thật hấpdẫn tốinay.

Nói đến sông Danube khôngkhải là một điều xalạ đốivới tấtcả mọingười trên thếgiới kểcả ngườiViệtnam, khôngai trong chúngta đã không một lần nghequa bảnnhạc bấthủ mà Johann Strauss ( 1825-1899) sángtác vào năm 1867 theo thểđiệu valse đã làm saymê hàng hầuhết kháchmộđiệu trên toànthếgiới.

Sông Danube phátnguyên từ Black Forest của Germany chạydài hơn 1770 miles qua các nước Austria, Slovakia, Hungary, Yugoslavia... rồi đổra Black Sea. Những địadanh đẹpnhất mà Danube chảyqua phải kểđến hai thànhphố nổitiếng thếgiới là Vienna và Budapest vì tại nơiđây xưakia là nơi các vuachúa, các Công Hầu Bá Tử Nam, các giađình thuộc giới thượnglưu quýtộc xây những lâuđài nguynga tránglệ và cũng tại nơinày có rấtnhiều ditích lịchsử của những triềuđại huyhoàng từ thời lậpquốc.

Bâygiờ là bảy giờchiều mùahè nên trời vẫncòn sáng, chúngtôi bướclên một chiếc duthuyền hai tầnglầu rộngrãi có sânkhấu cho bannhạc và các nghệsĩ trìnhdiễn, có sànnhẩy cho những người đammê... nghệthuật, có nguyên một dàn đầubếp chuyênnghiệp và đủ mọithứ rượu hảohạng trên thếgiới. Saukhi tấtcả mọingười đã vào chỗngồi đâuvàođấy, giànnhạc trổilên những điệunhạc cổđiển quenthuộc của Mozart, của Beethoven, của Strauss ...tạora một bầukhôngkhí nhộnnhịp vươnggiả, dukhách đắmchìm trong tiếngnhạc trongkhi tầu từtừ rờibến, từng mónăn địaphương được mang tậnbàn cho kháchsànhđiệu, những mónăn lạmiệng mà tưởngchừng nếukhông có dịp đến Budapest thì cólẽ khôngbaogiờ códịp thưởngthức. Những chai rượunho đỏchói được mởra từ bàn này sang bàn khác trong tiếng cườinói hânhoan của mọingười, những chai Champagne nổđômđốp khắpmọinơi như tiếngpháo giaothừa chàomừng nămmới. Haibên bờ là hai cảnh lộnglẫy của hai thànhphố khácbiệt nhau rõrệt, phía bêntrái của sông Danube là thànhphố Buda với những lâuđài nguynga cổkính sừngsững trên những ngọnđồi hoặc lấpló sau rừngcây, phía bênphải là thànhphố Pest với các tòacaoốc chọctrời đènđiện thắp sángchoang thểhiện của một thếgiới vănminh hiện đại.

Ngượcxuôi theo giòngsông là hàngchục duthuyền chạy tấpnập, chiếc nào cũng đầyắp dukhách, tiếngkèn, tiếngtrống, tiếngcahát, nhảymúa vangdội cả giòngsông hòalẫn với tiếnggió bậpbùng của sóngnước tạothành một âmthanh tưởngchừngnhư chỉcó trong truyện "Ngàn Lẻ Một Ðêm"! Bâygiờ trời đã xâmxẩmtối, ánhđèn đủ mầu từ những lâuđài của thànhphố Buda mờảo phảnchiếu xuống mặtnước cộngvới ánhđèn sángtrưng của thànhphố Pest tạocho giòngsông thành màuxanhthẫm kỳlạ lấplánh những vìsao mà xưakia đã một lần J. Strauss cảmhứng sángtác bản "The Bleu Danube" lẫylừng, đâuđó từ trên sânkhấu vanglên nhạcđiệu khi trầm khi bổng của bảnnhạc này như đưa dukhách vào cõimộng.... Chúngta aiai cũng đã một lần nghequa bảnnhạc Giòng Sông Xanh của J. Strauss, nhưng nếu chỉ nghequa radio, qua CD, hoặc ngaycả trong các buổi trìnhdiễn của các bannhạc đạihòatấu cũng chưa hưởnghết cái hay, cái tuyệtvời trầmbổng, thánhthót của nó, phải nghe bản Giòng Sông Xanh ngay trên một duthuyền đang bềnhbồng trên sông Danube vào một đêmtrăng như đêmnay mới thậtsự thưởngthức trọnvẹn tàinăng của J. Strauss, mới thậtsự sốngvới từng nốtnhạc, từng giaiđiệu thướttha, từng âmhưởng, từng lờica mà cólẽ chỉcó thiêntài J.Strauss mới tạora được. Tôi đãcó cái maymắn đó, tôi đãcó cái diễmphúc đó, tôi đã nuốt trọnvẹn từng tiếnghát, từng nốtnhạc giữa hàngtrăm hàngngàn ánhđiện longlanh trên mặtnước như những cánhsao đang rơirớt từ thiênthai:

Ðây giòngsông Danube
Mìnhta giữa mảnhtrời
Bềnhbồng trong sóngnước
Trămngàn cánh saorơi ....

Bắcngang qua sông Danube, nốiliền giữa hai thànhphố Buda và Pest là 8 chiếccầu giăngđèn sángtrưng phảnchiếu dưới mặtnước như những ánhsao longlanh huyềnảo, đẹpnhất và lộnglẫy nhất là The Szechebyi Chain Bridge xây năm 1849, mặcdầu bị Ðứcquốcxã tànphá nhưng cầu đãđược sửasang lại giốngyhệt kiếntrúc vươnggiả banđầu. Ði xuôitheo giòngsông Danube dukhách sẽ gặp hai hònđảo nhỏ Magaret Island và Obuda Island lấplánh tỏara ánhđèn vừa soi đủ những cặp tìnhnhân đang thảbộ giữa hàngcây caovút hoặc ấpủ nhau trên những ghếđá. Ðứng trên duthuyền nhìn lên đảo tưởngnhư đang đivào cõi thầntiên mà ởđó chỉ có hai kẻ yêunhau! Từ đằngsau chúngtôi một duthuyền lộnglẫy treo cờ nước ÐạiThanh với hai tầu nhỏ hộtống hai bên chậmrãi vượtqua, thìra duthuyền của một ông "kẹ" từ Ðạilục sang thăm Hungary đang ngaodu trên sông Danube, họ đang saymèm bên bầu rượu nhìnlên bầutrời đầysao cùng vàiba người bạn nhảra bàithơ "concóc" catụng giòngsông xanh như những Thôi Hiệu, Ðỗ Phủ, Lý Bạch thưở xaxưa? Lại cũng chỉ vài bài thơ ...Ðường chánngấy! Tôi đoánvậy! Tôi hồitưởng những truyệnkể về những ông thisĩ Trunghoa thời xaxưa mà... thươngcho họ!!!

Cũng trà, cũng rượu, cũng... mộngmơ!
Trầnthế aiđâu học chữ ... ngờ!
Vàiba anh "chệt" đang khoechữ
Ðủngđỉnh mânmê cái túi ...thơ!

Cuộcvui nào rồi cũng cólúc tàn, bâygiờ đã quá nửađêm, những giọtsương longlanh lấmtấm trên tàáo ngườicongái trướcmặt tôi, côbé còn đang chămchú ngắmnhìn những vìsao rungrinh dưới mặtnước, như chợt muốn ghilại giâyphút tuyệtvời đó, côbé quaylại phía tôi mĩmcười đưa máyảnh nhờ chụp hộ một bứchình! Với chiếc Canon mầuđen mớitoanh, hình chụpra thậtđẹp, với khuônmặt tráixoan thongọn, máitóc đen dài bay lòaxòa theo gió, giữa ánhđèn lấplánh của thànhphố Buda cổkính làm tôi có cảmtưởng như đangđược sống ở một nơi thầntiên nàođó ....

Gió bắtđầu thìthầm bên tai như những lời tìnhtự thưở banđầu, những cánhsao vẫn tungtăng nhẩymúa trên mặtnước mặcdầu trời đã về khuya, tầu từtừ quayvề bến trong sựhânhoan của mọingười....

Sángnay sau bữa điểmtâm thật ngonmiệng, chúngtôi sửasoạn đithăm Budapest. Kinhđô Budapest là kếthợp hiếmcó của hai thànhphố tươngphản Buda và Pest, cáchnhau bởi giòngsông xanhbiếc: sông Danube . Nếu tối hômqua chúngtôi đã đi duthuyền trên sông Danube thì sáng hômnay đứng trên những cánhđồi, giữa những lâuđài nguynga tránglệ, những nhàthờ cổkính của thànhphố Buda nhìnxuống sông Danube lại mang một cảmgiác lạkỳ khác, đâuđó vẫncòn vanglên âmhưởng của nhịpđiệu valse thathướt, những duthuyền lộnglẫy vẫn khôngngừng đưa dukhách vào cõimộng, bênkia sông là thànhphố Pest với những tòa nhàchọctrời biểutượng cho nềnvănminh đươngđại. Nổibật nhất của thànhphố Pest là tòalâuđài Parliament Palace, mà đứng từ Buda nhìnsang nó sừngsững trôngra sông Danube như tháchđố các thểchế chínhtrị trên toànthếgiới!

Cũng như các nước ÐôngÂu khác, Hungary bị Hồngquân Sôviết xâmlăng năm 1945 và thiếtlập chếđộ Cộngsản chuyênchính, kinhthành Budapest bị tànphá nặngnề, nhiều lâuđài cổkính bị sụpđổ, nhiều nhàtù, nhiều côngtrường tậpthể được thiếtlập. Trong hơn 40 năm bị đôhộ bởi Hồngquân có nhiều cuộcnổidậy của dânchúng, nhưng đángkểnhất là cuộcnổidậy vào năm 1956 chống đảng Cộngsản đã bị Hồngquân dậptắt với hàngngàn người chết và hơn 200,000 ngườidân Hungary phải rờibỏ quêhương đi tịnạn. Mãi chođến năm 1989 với chínhsách đổimới, hiếnpháp được sửađổi chấpnhận chếđộ đađảng, dânchủ, tựdo. Nước Cộnghòa Nhândân Hungary ( People's Republic of Hungary) được đổitên thành Cộnghòa Hungary ( Republic of Hungary) và cuộcbầucử tựdo vào tháng 4 năm 1990 đánhdấu sựsụpđổ của 45 năm caitrị của đảng Cộngsản. Bâygiờ thì ngườidân Hungary đã thựcsự có tựdo. Sau 14 năm kiếnthiết xứsở theo kinhtế thịtrường, dấuvết của chếđộ Cộngsản vẫncòn lácđác đâuđó chưa tẩysạch, những lâuđài nguynga tránglệ, những tòanhà tolớn bị nhànước tịchthu, quảnlý để biếnthành những cănhộ tậpthể cho cánbộ nhànước trúngụ, khôngngười ngóngàng, khôngngười chămsóc, dơbẩn, thiếu tiệnnghi vẫn cònđó, dânnghèo vẫn lúcnhúc trongđó mà khôngai nghĩđến chuyện bảotrì, sửachữa, vì thựcsự chẳngcó ai làmchủ cănhộ của mình nên cũng chẳngaithèm đểý đến! Tấtcả là của chínhphủ, của... Ðảng!

Bệnhviện cũng vẫn nhưxưa. Bácsĩ mặcdù học 7-8 năm nhưng lương khôngbằng một tàixế taxi, và vẫnphải nhậntiền "tip" của bệnhnhận mới đủsống quangày. Tiền "tip" tùythuộc vào chữabệnh hay hoặc dở, chữabệnh khỏi hay không sẽ được bệnhnhân cho... tip nhiều hay ít, có thể là 10% , có thể là 15% hay đôikhi ....khôngcó! Cũng như Việtnam, bệnhnhân muốn có thuốc của Âuchâu phải bỏ tiềntúi rangoài muariêng với giá ...cắtcổ ! Ðó chỉlà một phần của các tệnạn tại các nước hậu xãhộichủnghĩa của những... đỉnhcaotrítuệ còn rơirớt lại!

Rời Buda chúngtôi đi qua Chain Bridge để sang thành phố Pest, mọingười được cảnhgiác trước đềphòng cướpgiật, móctúi. Bọn móctúi hànhnghề tinhvi khôngthuagì ở kinhthành ánhsáng Balê. Pest là thànhphố thươngmại buônbán sầmuất, nhàcửa khangtrang dâncư đôngđúc, những cănhộ tậpthể dơdáy bẩnthỉu vẫncòn lácđác đâuđó. Những bứctường rêuphong vẽ xanhđỏ chằngchịt vẫn chưađược sơnphết lại, đâuđó cònsótlại hàng chữ "KGB Still Watching You !" đỏchói, đậpvàomắt ngườidân như hùdọa những người yếubóngvía! Ngượclại đứng từ bênnày thànhphố Pest nhìnsang thànhphố Buda là cả một thếgiới khá biệt, thếgiới của các lâuđài đồsộ, thếgiới của những nhàtrưởnggiả, của những Công Hầu Bá Tước vẫn còn lảngvảng đâuđó!

Sángnay, chúngtôi rời Budapest, giãtừ Giòngsôngxanh theo xalộ đi xuyênqua Slovakia để đến Krakow của Poland .

Bâygiờ là mùahè, nhưng khôngkhí của miềnquê Slovakia rất dễchịu, tôi miênman về những điều khôngthể hiểunổi, về những nhàthơ thời xaxưa, tôi khônghiểu tạisao Thế Lữ lại có thể làm hai câu thơ "quáiđản" và "bạcbẽo" nhưvậy:

Anh đi đường anh, tôi đi đường tôi
Tìnhnghĩa đôita có thếthôi!

Cóthể nhàthơ đatình thật đấy nhưng cũng cólúc lạnh như đồng, bạc như vôi, conngười mà, lòngdạ thayđổi ai mà biếtđược ! Ðấy, cả một dântộc Czechoslovakia đã chungsống với nhau hàng trămnăm, hàng thếkỷ thếmà lúc chiatay cũng không mộtchút nhớthương, luyếntiếc? Cũng đànhphải ca bài "Tìnhnghĩa đôita có... thếthôi!". Tôi khôngnghĩ đólà cảmnghĩ thựcsự của conngười, của hai dântộc Czech và Slovak khi họ quyết định " lydị" ( divorce) nhau vào năm 1992, chia thành hai nước, Cộnghòa Czech và Cộnghòa Slovakia. Mặcdầu cuộc lydị xẩyra rất "thuậnbuồm xuôimái" nhưng những đaukhổ, những dằnvặt vẫn đènặng trong tâmkhảm hai dântộc này, hơn 57 % dân chúng của cả hai nước đều khôngmuốn trôngthấy sựđổvỡ, sựchialy.

Họ đổlỗi cho các chínhtrịgia, cho các kẻ yêunước cựcđoan. Nếu trướcđó vài năm (1989) tại Prague -- thủđô của Czechoslovakia -- kịchtácgia Valclav Havel lãnhđạo cuộccáchmạng khôngđổmáu (Cáchmạng Nhung -- Velvet Revolution) lậtđổ chếđộ Cộngsản thànhcông thì chỉ vài năm sau (1992) với hàoquang chiếnthắng trong nộibộ lại có những nứtnẻ, những nghikỵ để đưađến giảipháp cuốicùng phải ...lydị! Phải chiađôi đấtnước! Phải chiađôi giatài! Cũngnhư mọi cuộclydị bìnhthường khác, vấnđề được đặtra cho hai dântộc là lỗi về phần ai? Tàisản quốcgia phải chiara làmsao? Ai là quantòa phânxử ? Fifty-fifty được không? Hay seventy-thirty? Cái " saving account" trong Ngânkhố quốcgia ai sẽ lấy? Lấy baonhiêu phầntrăm? Những hầmmỏ (mỏ than, mỏ đồng, mỏ chì, ngay cả mỏ ...vàng) sẽ vềtay ai? Còn consông Danube nữa kìa? Ai sẽ làm chủ? Những tòalâuđài, những củacải của tổtiên đểlại tínhtoán làmsao cho hợplý ? Thếmà thật kỳlạ cuộclydị xẩyra rất êmthắm nên mớiđược mệnhdanh là... Velvet divorce. Ướcgì mọi cuộc "divorce" trên cõi tabà này đềulà .... Velvet divorce!

Chúngtôi bướcvào lãnhthổ nước Slovakia với những đồngruộng mênhmông bátngát, những đồinúi xanhtươi. Sau cuộc "lydị" chiachác khôngđồngđều với Cộnghòa Czech theo tỷ số 2/1 ( mặc dầu là... Velvet divorce!), Cộnghòa Slovakia khôngcòngì ...mangtheo, ngườidân vẫn sống trong nghèonàn, cơcực, đasố quanhquẩn với nghềnông cổtruyền. Hômnay là ngàychủnhật, suốt sáu tiếngđồnghồ trên xalộ băngngang qua nước Slovakia chỉ thấy ngườidân hiềnlành chấtphác dắtdíu nhau đến những ngôinhàthờ cổkính đổnát cầunguyện. Dọctheo conđường từ Nam lên Bắc, thỉnhthoảng lại có tiếngchuông nhàthờ vanglên như nhắcnhở conchiên đã đếngiờ ...xưngtội! Cóphải aiai cũng trắngtay sau một cuộc ...lydị??? Cóphải aiai cũng tiếcnuối một thời bênnhau?

Hay đây chỉlà hậuquả của một thời bị caitrị, bị ápbức bởi chế ộ Cộngsản chuyênchính?

Saukhi qua biêngiới Slovakia-Poland đến Krakow thì đã hơn ba giờchiều, mayquá vẫncòn thìgiờ để đếnthăm mỏmuối nổitiếng nhấtthếgiới Wieliczka Salt Mines ở phíanam Poland. Mỏmuối này đã được khaithác suốt 700 năm, bâygiờ trởthành ditích lịchsử. Wieliczka Salt Mines được UNESCO xếp trong danhsách những disản quýbáu của thếgiới. Ðầutiên chúngtôi vào một thangmáy rộnglớn chở xuống độsâu 150 mét, sauđó thảbộ theo theo đườnghầm từng tầng đixuống, tầng nào cũng rộng mênhmông, từ những bứctường chungquanh đến nềnnhà, trầnnhà chỉ toàn là muối, đâuđâu cũng chỉ thấy ... muối và muối:

Muối đâu trắng cả cõitrần
Ngườiđâu bạcbẽo, đâu phần...thủychung?

Muối lâungày cứng như đá, ngườita dùng "đámuối" để dựnglên một ngôinhàthờ vĩđại khôngthuagì nhàthờ ÐứcBà... Sàigòn, có đầyđủ tượng ChúaHàiđồng, câyThánhgiá, Mẹ Maria, trangtrí vàođó là những đèn chandeliers lộnglẫy cũng bằng ...đámuối .Một nhàđiêukhắc lừngdanh thờiđó còn dùng "đámuối" khắc thành bức "The Last Supper" vĩđại trêntường với Chúa Jesus và các Tôngđồ đẹp khôngthuagì bứctranh chính đang treo ở Lamã ! Ở một tầng khác là một hang rộng lớn có tượng Bạchtuyết và Bẩy Chúlùn lấpló trong rừngcây, họ cũng đang đẩyxe... muối!. Vì ở độsâu hơn 150 mét nên khôngđủ ánhsáng, mặcdù đã có những ngọnđèn leolét. Vào khoảng 800 năm trước người ta mangtheo 300 conngựa xuống để kéo xe muối, nhưng chỉ vài năm sau hơn một nửa số ngựa đều bị mùlòa khôngcòn làmviệc được nữa! Không cònthấy gì ở cõi ...hồngtrần! Cuốicùng chúng được cho vềhưu non trong những "trạitậptrung", mặcdầu vẫn khỏemạnh! Thế mới biết táchại của ...bóngtối! Trướckhi vào thangmáy để trở lên mặtđất, chúngtôi đến gianhàng bán đồkỷniệm trưngbầy những mónquà làm bằng "đámuối" điêukhắc tinhvi, nhuộm nhiều mầusắc lộnglẫy, từ chuỗi ngọctrai giả làm bằng đámuối, chođến các đồtrangtrí trongnhà đủmầu rất được dukhách ưachuộng!

Rời Wieliczka Salt Mines chúngtôi đến Krakow nghỉđêm để lấysức. Krakow một thời là kinhđô cổnhất của Poland mà ngườita còn mệnhdanh là một Roma thứhai. Ngay từ thếkỷ thứ 15, 16 vào thờikỳ cựcthịnh của vănminh Âuchâu, Krakow đã lôicuốn nhiều nghệsĩ lừngdanh thếgiới, đasố tụtập ở một khu mà bâygiờ được mệnhdanh là Old Town với hàngtrăm ditích lịchsử vẫncòn tồntại, lộnglẫynhất là St. Mary's Church sừngsững với một thápchuông cổkính caongấttrời, kháchhànhhương từ khắp mọinơi trên thếgiới đến dânglễ phải xếpthành hàngdài chờ cả tiếngđồnghồ, thỉnhthoảng lại có một đoànhọcsinh tiểuhọc được các thầygiáo, côgiáo dẫnvào nhàthờ cầunguyện, các em vừa đi vừa cahát những bài dânca Poland thật dídỏm, thật dễthương (mặcdầu tôi khônghiểu gìcả!).

Ðến Krakow mà không chứngkiến tậnmắt những tộiác của Ðứcquốcxã trong thếchiến thứhai là một thiếusót lớnlao. Nếu chỉ đọcsách, nếu chỉ nghenói về nhàđộctài Hitler thì chưathể thấuhiểu hết conngười tànbạo này. Phải thấy tậnmắt hìnhảnh những cụgià, những bàlão, những côgái xuânthì, những embé ngâythơ, những đôimắt sâuhoắm, những thânhình chỉcòn dabọcxương, những cảnh xếphàng đivào phòng chứa hơiđộc mới thấyđược sựkinhhoàng cửa một chếđộ kỳthị chủngtộc. Trưanay chúngtôi được dẫn đithăm hai trạitậptrung Auschwitz và Birkenau của Ðứcquốcxã cách Krakow khoảng nămmươi câysố, đâylà hai trạitậptrung vĩđại và kinhhoàng nhất trong lịchsử nhânloại từcổchíkim.

Trongsuốt nửa đầu của thếkỷ thứ 20, dânÐức cũngnhư các dântộc khác trên thếgiới đã trảiqua một giaiđoạn cựckỳ kinhkhủng. Ngaytừkhi Adolf Hitler lêncầmquyền, chínhsách kỳthị ngườiDothái được thựcthi mộtcách tànbạo, những trạitậptrung được dựnglên khắpmọinơi trên toàncõi Âuchâu.

Trongsuốt thờigian sôibỏng của thếchiến thứhai 1939-1945, nhàđộctài Hitler đã tànsát gần 6 triệu người đến từ khắp các nước của Âuchâu, gồm các tộiphạm, các người Gypsies, người đồngtình luyếnái, các tùbinh Nga và nhấtlà ngườiDothái baogồm đủ mọi tầnglớp trong xãhội khôngphânbiệt giàtrẻlớnbé, đànông, đànbà .... Trongsố hàngchục, hàngtrăm trạitậptrung trên khắp Âuchâu thì Auschwitz là trạitậptrung vĩđạinhất và kinhhoàngnhất. Chỉ riêng tại Auschwitz hơn 250,000 người Dothái đã bị đưa vào phòngchứa hơiđộc Zyklon B, nạnnhân chết trong khoảnhkhắc. Hàngngày từng đoàn xelửa từ khắpmọinơi trên toàncõi Âuchâu chở tùnhân đổvề , tànkhốcnhất là những tháng mùađông lạnhgiá, trong những toaxe chậtníchngười các ônggià bàlão khôngđủ áoấm đã bị chết đôngcứng thànhđá trướckhi "được" xếphàng vào phòngchứa hơiđộc ! Những người sốngsót bị phânloại ngay tạichỗ, ngườinào đủ sứckhỏe cho đilaođộng, những người yếuđuối giàcả, đànbà connít đithẳng vào phòngchứa hơiđộc, mộtsố người khác được đưađến các trạiđặcbiệt để làm những thửnghiệm ykhoa thayvì dùng... súcvật!

Trạitậptrung Auschwitz được thànhlập vào ngày 27 tháng 5 năm 1940, sauđó mởrộng thành Auschwitz I, Auschwitz II ( Birkenau), Auschwitz III ( Monowitz) và hơn 40 trại nhỏ khác.

Trướckhi đến trạitậptrung Auschwitz chúngtôi đingangqua một trạilaođộng tiêubiểu dựng trên khoảngđất rộngmênhmông, xaxa còn rơirớt lại hàngtrăm cănnhà đổnát xiêuvẹo, nơiđây hơn sáumươi năm trước hàngtrămngàn tùnhân "maymắn" ngàyngày làm côngviệc canhnông, trồngtrọt, sảnxuất trong những điềukiện cựckỳ thiếuthốn!

Sauđó mới thựcsự đến Auschwitz, từ cổngtrại ngườita thấy nămsáu đườngxelửa từ tậnchântrời chậplại đổvào một khuđất rộngbaola, chính tại nơiđây các tùnhân bị phânloại, mộtsố đithẳng vào phòngchứa hơiđộc, những người maymắn cònlại được đổi quầnáo tùnhân đeo bảngsố, nhưng chỉ một thờigian ngắn sau, số tùnhân quáđông lênđến hàngtrămngàn khôngthể kiểmsoát nổi, các tùnhân bị cạotrọcđầu và để giảntiện, đánhsố bằng cách xâm sốtù trên cánhtay trái rồi đithẳng đến các trạilaođộng. Vì được thôngbáo trước là sẽ đến những trungtâm lậpnghiệp dànhriêng cho người Dothái để sinhsống, nên nhiều người mang hết giatài gồmcả quầnáo, đồdùng hàngngày, lươngthực, ngay cả vàngbạc, củacải ...  tấtcả đều bị tịchthu ngaytạichỗ.

Những người kémmaymắn (đasố là ngườiDothái) được dẫnđến phònghơingạt được ngụytrang là nhàtắm tậpthể, tấtcả phải cởibỏ quầnáo bênngoài trướckhi vào "phòngtắm". Một "phòngtắm" rộng khoảng 2000 métvuông có trangtrí hoasen giả trên trần, saukhi mọingười đã trầntruồng chenlấn chậtních đầy phòng thì thayvì nước từ hoasen tỏara, lậptức từ trên trầnnhà hai ống "thônghơi" tolớn phunxuống hơiđộc Zyklon B, mọingười lậptức ngãlăn xuống đèlênnhau tắtthở trong... tíchtắc! Không ai kịp xámhối hay đọckinh ...cầunguyện! Ngườita chỉ kịp nghe tiếng xácngười đổ vàonhau... bìnhbịch!

Tấtcả được némlên xe " cútkít" đem sang lò bêncạnh hỏathiêu tứcthì. Trướckhi hỏathiêu, vòngvàng nhẫnxuyến, đồtrangsức của các bà các cô, đồnghồ, kính của các ông đều bị tháogỡ, thậmchí những bộ rănggiả bằngvàng cũng bị cậyra gửivề ...Ðứcquốc làmcủa "giabảo"! Mặcdù lòhỏathiêu rấtlớn nhưng mỗingày cũng chỉ đủsức đưa khoảng hơn 140 người về...Thiênđàng, số cònlại để vữathối làmquà cho sâubọ!! Kinhkhủng hơn nữa là những bộtóc dài óngả đủ mầu của các côgái mườichín đôimươi cũng bị cạosạch đem dệt thành những tấmthảm đắttiền hoặc những bộ áoấm " hiếmcó" trong lịchsử loàingười, hoặc những tấmchăn mầu bạchkim ấmáp! Sau khi hỏathiêu, trotàn được đổxuống các cánhđồng làm phânbón cho câycỏ. Saunày ngườita còn tìmđược những mảnh xươngngười trắnghếu chưa cháy hết nằm rảirác trên những cánhđồng... xanhtươi !

Auschwitz là một trạitậptrung rộngmênhmông gồm hàngtrăm dẫynhà hai tầng bằng gạchđỏ kiêncố có dây kẽmgai dẫn điện caothế baoquanh, cứ vài trăm mét lại có một chòicanh caongấtngưởng với những ngọnđèn pha khổnglồ sẵnsàng pháthiện những kẻ "togan" dám... trốn trại ! Chúngtôi được hướngdẫn đến thăm mộtsố những nơi giamgiữ tùnhân, sau hơn sáumươi năm tấtcả vẫncòn đó, vẫn những chiếc giường hai tầng cũkỹ ọpẹp đầy dán, đầy rệp, những cáixiềng, cáixích bằng sắt khổnglồ, những cănphòng hôithối bẩnthỉu tốităm, những cầuthang bằngđá bị hàngtrămngàn, hàngtriệu bướcchân dẫmlên hàngngày nên lõmxuống sâuhoắm! Những cáikhay, cáiđĩa, cặp kínhcậnthị vẫncòn vươngvãi trongphòng.

Ðến một cănnhà khác là nơi trưngbầy ngững "kỷvật" cònsótlại của những ngườixấusố, trướcmặt tôi là một gianphòng bằngkính chứa hàngtriệu cặpkính cậnthị, kínhlão, kính đànông, kính đànbà đủloại, nếu phải kiểmkê thì tổngsố kính ở nguyên cănphòng này cũng bằng tổngsố kính bán tại khắpcác nơi trên toàncõi ... Việtnam! Phòng bêncạnh là phòng chứađầy ngậplên gần tới trầnnhà những " valises", những túixáchtay, với tênhọ, địachỉ bằng đủthứ tiếng từ khắpmọinơi trênthếgiới! Tiếptheo là phòng chứađầy những nạnggỗ, những cặp chângiả, taygiả làmrơi nướcmắt khách... thamquan! Bêncạnhđó là một phòng rộnglớn chứa hàngtriệu đôigiầy đủkiểu từ những đôigiầyđinh của lính Nga, chođến những đôigiầyda đủkiểu của các ông các bà, những đôigiầy caogót, giầycaocổ đủmầusắc nằm laliệt chồngchất lênnhau vôsốkể! Tộinghiệpnhất là phòng chứa những đôigiầy xinhxắn của trẻem đủmầu xanh đỏ trắng tím vàng cho đủ lứatuổi từ những đôi bétí xinhxắn của những embé mới lọtlòng, chậpchững biếtđi chođến những đứatrẻ nămsáu tuổi. Bênngoài tôi thấy aiđó cầmlòng khôngnổi đã để sẵn một bônghồng tiếcthương cho những máiđầuxanh vôtội!

Ai cũng phải rơi nướcmắt khi đến một cănphòng bằngkính chứa những túixách, những cặpđihọc của các emhọcsinh tiểu học, rơivãi đâuđó là những tranggiấy họctrò ráchnát, những giòngchữ ABC nguệchngoạc, những câybútchì vẫncòn nằm đâuđó mà cậuhọcsinh bénhỏ thì đã đixa tận... chântrời!

Dukhách bướcra khỏi phòng "triểnlãm" với khuônmặt buồnbã thởdài mà chẳngai nóiđược với ai một lời. Còn nhiều nữa và nhiều nữa chứngtích của một chếđộ diệtchủng tànkhốcnhất trong những tộiác của loàingười. Sauđó, chúngtôi được dẫn đingangqua hai câycột bằngsắt cáchxanhau khoảng 20 mét cao hơn đầungười đốidiện với các trạigiam tùnhân, nốiliền hai cột là một dâycáp khổnglồ. Nơiđây là chỗ trừngphạt các tùnhân trốntrại, tấtcả bị treo ngượcđầu xuốngđất phơinắng chođếnkhi chết để làmgương cho kẻkhác. Các tùnhân trong trại cóthể nhìnqua chấnsongsắt chứngkiến cáichết thảmthương của những người cùng quêhương, cùng máumủ và cũng cóthể cùng giađình, ruộtthịt!

Cuốicùng chúngtôi được hướngdẫn đếnthăm trạigiam số 11. Nơiđây là tòaán đặcbiệt. Bướcvào là một phòng trưngbầy đơnsơ có bàn làmviệc của sĩquan SS. Trêntường vẫncòn bứcảnh bánthân của Hitler uynghi trong bộbinhphục Ðứcquốcxã. Tòa lậpra cho đúng các luậtlệ của Ðức. Các phạmnhân đượcmangvào trìnhdiện "quantòa". Saukhi khai têntuổi, họhàng quêquán, chỉ trong vòng 5-10 phút qualoa, quantòa sẽ đưara bảnán tửhình và phạmnhân được dẫnra pháptrường ngay bênngoài (khoảngđất nhỏ ngăncách trại 10 và 11) bắn tứcthì. Pháptrường là một khunggỗ xốp mầuđen, hàngchục phạmnhân bị tróichặt vào cộtgỗ; hàng trăm viênđạn từ đằngtrước bắntới, nhiều xácngười bị bắn đứtđôi, đầu còn treo lủnglẳng trên cộtgỗ! Rất kinhhoàng!!! Hàngngàn người đã bị xửtử tạiđây, saungày trại được quânđội Ðồngminh giảithoát chotớinay, ngàynào cũngcó hàngtrăm bóhoa của các thânnhân từ khắpmọinơi trên lụcđịa Âuchâu gửitới đặt trên pháptrường. Chúngtôi chứngkiến những bóhoa tươi đủmầu mà tiếcthương cho những nạnnhân vôtội!

Ðặcbiệt có một trại dànhriêng cho người Gypsies trong Auschwitz mà theo Hitler, họ là giốngngười đêtiện, cũngnhư ngườiDothái, phải bị diệt tậngốc. Bắtđầu từ tháng 12 năm 1942 họ được chuyênchở thẳng từ các nước Âuchâu đến Auschwitz sống trong những điềukiện cựckỳ dơbẩn, thiếuthốn chođến mùaxuân năm 1944 khi bệnh thươnghàn bộcphát trong trại thì tấtcả bị đưavào phònghơiđộc chết trong nháymắt để phòngngừa bệnh lâylan sang nơikhác!!!

Trại 19, 20, 21 và 28 được mệnhdanh là "Bệnhviện" của Auschwitz, nhưng các bệnhnhân gọi là " Trại Cổngtrời" vì đâylà nơi các bệnhnhân chờ ngay tại cổng để về ...chầutrời! Trong các điềukiện thờitiết khắtkhe, vệsinh dơbẩn, ănuống khôngđủ, thuốcmen thiếuthốn, chuyện về "chầutrời" chỉlà chuyện tính bằng ngày, bằng giờ. Các Bácsĩ của SS chọnlựa những bệnhnhân mà việc chữatrị hầu như tuyệtvọng đemra làm convật hysinh để thử những thuốc mới phátminh của các "đỉnhcaotrítuệ Ðứcquốcxã". Ðauđớn vì những phảnứng phụ của thuốc, hiệuquả của thuốc khôngthấy, trướcsau tấtcả cũng lại về...chầutrời !

Khi Ðứcquốcxã nghĩrằng họ cóthể thua trong trậnchiến với Ðồngminh, họ tìmcách xóabỏ tấtcả chứngtích của tộiác đã gâyra bằngcách pháhủy những lòthiêungười, những phòngchứa hơiđộc, đốt tấtcả những hồsơ, tàiliệu để phitang. Trướckhi quânđội Ðồngminh tiếnvào giảiphóng Auschwitz trong trại còn khoảng hơn một triệu tùnhân, đasố bị giếtchết để ....bịtmiệng! 667 người cốgắng trốn trại,270 bị bắt trởlại đem treocổ cho tới chết, số cònlại trốnthoát được quânđội đồngminh cứusống vào ngày 27 tháng 1 năm 1945....

Cuộc viếngthăm trạitậptrung Auschwitz chấmdứt vào khoảng 5 giờchiều, chúngtôi bước những bước nặngnề ra cổngtrại, mỗingười mang một cảmgiác riêngtư mà khôngai nói nênlời !

Vừa ratới cổngtrại chúngtôi gặp một đoàn gồm các sĩquan trẻ gồm khắp các binhchủng của nhiều quốcgia hiênngang trong bộquânphục đạilễ, huânchương xanhđỏ đeo đầy ngực, trông rất uynghi, oaihùng, chắc từ một quântrường nào gầnđó đến thăm và cũng để chứngkiến tận mắt tộiác của chiếntranh, của thùhằn, của kỳthị!!!

Sángsớm hômnay, chúngtôi rời Krakow để đi Berlin thủđô của Ðứcquốc, thămlại một thànhphố mà cáchđây đúng 60 năm biết baonhiêu chuyện vượtthoát kinhhoàng đã xẩyra lành rúngđộng cảthếgiới....

Ngày 8 tháng 5 năm 1945 thếchiến thứ II chấmdứt, nước Ðức bị cắtlàmhai phần ÐôngÐức và TâyÐức. Thànhphố Bálinh nằmtrong lãnhthổ ÐôngÐức cũng bị chialàmhai: Ðông Bálinh và Tây Bálinh. Ðông Bálinh bị chiếmđóng bởi Hồngquân Sôviết, Tây Bálinh dưới sựkiểmsoát của quânđội Ðồngminh gồm Mỹ, Anh, Pháp. Nếu TâyÐức càng ngày càng pháttriển thì ÐôngÐức càng ngày càng suysụp, dưới chếđộ Cộngsản các quyền tựdo cănbản của conngười đều bị bópnghẹt, kinhtế càng ngày càng lúnsâu xuống vựcthẳm, hàngngày có hàngtrăm hàngngàn người chạytrốn sang Tây Bálinh tìmtựdo.

Trong suốt 12 năm từ 1949 cho đến 1961 đã có 2.6 triệu người ÐôngÐức trốnsang Tây Bálinh, đólà lýdo tạisao năm 1961 chínhquyền ÐôngÐức cho xây bứctường baoquanh thànhphố Bálinh. Ðâylà một bứctường bằng ximăng cốtsắt dài khoảng 96 miles cao hơn 11 feet, có khoảng 302 chòi canhgác, số người bị lính ÐôngÐức bắn trọngthương trongkhi vượt bứctường đitìm tựdo vào khảng 200 người, số bịbắn chết là 192 người! Suốt từ ngày xây bứctường Bálinh (13 tháng 8 năm 1961) chođến ngày bứctường đó sụpđổ (10 tháng 11 năm 1989), hàngtrăm, hàngngàn người nghĩra đủ mọicách để vượtqua bứctường, từ cách đào đườnghầm dướiđất chạy từ bênnày sang bênkia, chođến cách dùng khinhkhícầu, dùng passport giả, dùng máybay nhỏ, trốn trong gầmxe...vânvân..! Nhưng đasố đều thấtbại! Saukhi bứctường xây xong việc liênlạc hoặc giaothông giữa hai bên Ðông và Tây Bálinh, của các nhàngoạigiao, của các nhàquânsự đều phải qua 3 cổnggác ( checkpoints), nhưng tiệnlợinhất và nổitiếngnhất là Checkpoint Friedrichstrasse còn gọi là Checkpoint Charlie ( hai checkpoints kia là Alpha và Bravo).

Ngaysaukhi bứctường Bálinh bị giậtsập thì Checkpoint Charlie cũng bị pháhủy vào ngày 22 tháng 6 năm 1990, trạmgác của quânđội Ðồngminh tạiđây được đemvào việnbảotàng Allied Museum ngay gầnđó cho côngchúng thưởnglãm! Ðể đánhdấu một dữkiện lịchsử, mặcdầu bứctường Bálinh đã bị pháhủy, nhưng ngườita cho sơn một lằn đỏ dài để nhắcnhở cho thếhệ maisau rằng ởđây trướckia là bứctường ônhục, lâungày, mầu sơn bị phainhạt chonên người ta thayvàođó bằng gạch đỏ. Bứctường ônhục Bálinh bị chínhthức pháhủy ngày 13 tháng 6 năm 1990, nhiều người mang về những mảnhvụn của bứctường trưng trongnhà như một đồkỷniệm, nhiều côngty bán đấugiá trên toànthếgiới những mảnhtường lớn cưa cắt đủ mọi hình kỷhà thâuđược hoalợi đángkể!

Vì kẹtxe giữađường nên chúngtôi đến Ðông Bálinh thì đã 8 giờtối, trời đang lúnphún mưa. Ðènđường đã bậtsáng, đườngphố, hàngquán vẫn buônbán tấpnập, thỉnhthoảng lại điqua những khudâncư, đườngphố rộngrãi, hàngcây xanhmướt với những tênđường dàingoằng khó đọc, khó nhớ . Chúngtôi về tới kháchsạn thì đã gần 8 giờtối chỉ kịp ăn một bữa qualoa rồi leolêngiường đánh một giấc thẳngcẳng cho tớisáng hômsau.

Sáng hômnay chúngtôi đi một vòng thăm thànhphố Bálinh, sựphânbiệt giữa Ðông Bálinh và Tây Bálinh khôngcònnữa, khôngcòn ai nhậnra nếu không nhìnxuống mặtđường thấy một lằn gồm hai cục gạch đỏ chạyvòng theo bứctường ônhục ngàytrước. Một điều lýthú là cùng một chúngcư nhưng dẫy bênnày thuộc Tây Bálinh mà dẫy bêncạnh lại là Ðông Bálinh, chỉ cáchnhau một bứctường, dân hai bên nhìnthấy nhau hàngngày mà không một lần bắttay nhau, không một lần thămviếng nhau, bênnày bênkia như hai thếgiới xalạ! Sauđó, chúngtôi được dẫn điqua Hotel Adlon, đây là một kháchsạn của giớithượnglưu hay nóichođúng là của "Celebrity". Kháchsạn nổitiếng từ ngày Michael Jackson bế đứacon đứng trước cửasổ cho mọingười trôngthấy, tấtcả dukhách đi ngangqua aiai cũng nhìnlên cái cửasổ đó một lần cho... bỏghét!

Checkpoint Charlie bâygiờ chỉ là kỷniệm! Nhưng trướcmắt tôi vẫncòn một trạmcanh nhỏ trên nóc dựng bảng " US ARMY CHECKPOINT", đốidiện là bứchình thật to của một anh lính ÐôngÐức trẻtuổi để cho mọingười biết phía bênkia là Ðông Bálinh. Trướcmặt Checkpoint Charlie là lớp baocát và những bóhoa đã khôhéo từ thời xaxưa còn sótlại để tưởngniệm những người không maymắn cốgắng vượtqua checkpoint tìm tựdo nhưng bị lính ÐôngÐức bắnchết. Chungquanh Checkpoint Charlielà những gianhàng bán đồkỷniệm gồmđủcả mũnón, quầnáo của Hồngquân Sôviết, của lính ÐôngÐức, lá quốckỳ ÐôngÐức, quốckỳ Nga v...v..., nóilà đồkỷniệm của thờixaxưa nhưng đều là đồgiả mớitoanh made in... China ! Ngaybêncạnh Checkpoint Charlie là Việnbảotàng sưutầm những ditích, hìnhảnh, tàiliệu về đờisống bên Ðông Bálinh, về những cuộcchạytrốn tìmtựdo kinhhoàngnhất trong lịchsử. Chúngtôi chứngkiến tậnmắt chiếcxehơi nhỏxíu cổlỗsĩ mà thùng đằngsau đã được sửasang thật khéoléo vừa chứa một người nằm coro trongđó. Trêntường là bứcảnh chàng phicông láimáy bay từ Tây Bálinh sang Ðông Bálinh đón côđào bénhỏ xinhđẹp, kếtquả của cuộcvượtthoát lykỳ này là hai người đã làmlễcưới tại một nhàthờ ở Tây Bálinh ngay bêncạnh bứctường ônhục:

Hômnay đámcưới... ngườita
Màsao thếgiới hoanca đónmừng!

Hômsau chúngtôi rời Bálinh đi Prague, thủđô của Cộnghòa Czech. Czech là nửa vỡ làmhai của nước Czechoslovakia xưakia, cơmkhônglành, can khôngngọt thìthôi " anh đi đường anh tôi đi ...đường tôi". Cộnghòa Czech và Cộnghòa Slovakia là hai nước độclập riêngbiệt, chẳng ai phải "chucấp cho ai", mạnh ai nấy kiếmsống ... quangày! Qua biêngiới Poland-Czech chưa đầy năm phút chúngtôi được đóntiếp nồngnhiệt bởi các ..."chịemta". Từ trênxe nhìnxuống là những cănnhà một tầng nghèonàn cũkỹ sansátnhau, từ những cửasổ, cửaravào các nàngKiều Tiệpkhắc mặc mọithứ quầnáo đủmầu, hởhang, cườitươi như hoa vẫychào chúngtôi, nàng nào cũngnhư những tiênnữ đẹp khôngthuagì các nàngKiều ở Red Line District bên Hòalan. Ông bạn Mỹ bêncạnh tôi cầmlòng khôngđược buộcmiệng:

- It's Wonderful !

Mỹ mà, cáigì mà chẳng.... wonderful!

Chúngta aiai cũng đã một lần nghequa những mẫuchuyện về mùaxuân Prague ( Prague Sping 1968), về cuộc cáchmạng nhung (Velvet Revolution 1989) , về cuộclydị giữa hai dântộc Czech và Slovakia ( Velvet Divorce 1992) mà tấtcả đều xẩyra ở thànhphố thơmộng nhấtthếgiới : Prague.

Tôi đến Prague thì trời đã vềchiều, những tianắng cuốicùng còn vương sótlại longlanh chiếu trên giòngsông Vltava mỹmiều đã yếudần, câycầu Charles Bridge cổkính, lộnglẫy mậpmờ inhình trên sóngnước, những duthuyền ngàyđêm chở dukhách vẫn tấpnập tưởngchừngnhư khôngbaogiờ ngừng, những cặp tìnhnhân thảbộ trên cầu đôngđúc như trẩyhội hoađăng. Prague là chặng cuốicùng trong chuyếndulịch các nước ÐôngÂu nămnay và cũnglà thànhphố khôngthểnào khôngthể đếnthăm được. Sau nhiều năm caitrị bởi Cộngsản, cũngnhư Budapest, Prague đang trênđà hồiphục, tuynhiên chúngtôi cũngđược nhắcnhở nhiềulần đềphòng bọnmóctúi, cướpgiật ngoàiđường .

Prague nổitiếng với những địadanh như Prague Castle, Lesser Town, Jewish Quarter, Old Town, Charles Bridge, Astronomical Clock..v..v. Giòngsông Vltava chiađôi thànhphố Prague làm hai khu riêngbiệt nốiliền bởi câycầu cổkính nổitiếng khắpthếgiới: Charles Bridge. Nói Charles Bridge là một câycầu thì khôngđúng cholắm, mà phải nói đâylà Việnbảotàng lộthiên lớnnhất thếgiới, với nhiều photượng quýbáu khổnglồ từ nhiều thếkỷ trước, hai đầucầu là hai cổngchào bằngđá kiếntrúc theo lối "gothic" rất vĩđại, hai bên thànhcầu mỗi bên là 15 bứctượng cổ của các vĩnhân Czech từ thờilậpquốc.

Hàngngày, khôngkể trờinắng, trờimưa, banngày, banđêm từngcặp tìnhnhân dậpdìu dẫnnhau âuyếm quacầu với những hứahẹn, những mộngmơ của cái thuởbanđầu lưuluyến ấy chonên ngườiViệtnam ở Czech đặttên cho cầu này là "Cầu Tìnhyêu" . Tôi đến "Cầu Tìnhyêu" vào một buổichiều nắng chưa tắt hẳn, những cơngió từ ngoài sông thổivào mátrượi, từngcặp rồi từngcặp tìnhnhân taytrongtay dắtnhau quacầu, thỉnhthoảng họ dừnglại âuyếm nhau, trao chonhau những nụhôn nồngcháy, những lờihẹnhò lãngmạn hoặc chụp chonhau những tấmhình kỷniệm:

Quacầu ngả nón trông cầu
Cầu baonhiêu nhịp, tôi "sầu" bấynhiêu!

Khôngthuagì Paris, London, Budapest, Prague nổitiếng với những caothủ trong giới gianghồ bốn túi, những víxáchtay của các bà, các cô, những chiếc đồnghồ đắctiền của các ông khôngcánhmàbay lúcnào khôngbiết. Tôi vừa đi trên "Cầu Tìnhyêu" vừa "sầu" vừa lo khôngbiết baogiờ đến... lượt mình!( Với kinhnghiệm từ Paris nên tôi đềphòng rất ....cẩnmật !) Ðứng trên Charles Bridge kháchdulịch cóthể thảhồn thưởnglãm cảnhđẹp hùngvĩ của Lesser Town với những lâuđài nguynga tránglệ longlanh inhình trên bóngnước. Từ Charles Bridge, xaxa là Prague Castle, một trong những lâuđài vĩđại nhấtthếgiới được xây trên miếngđất rộng 7.28 hectares vào thếkỷ thứ IX bởi Hoàngtử Booivoj, dukhách đến Prague Castle để chứngkiến nềnvănminh lâuđời nhấtthếgiới còn tồntại nguyênvẹn chođến bâygiờ. Nhưng trungtâm đôngđảo hấpdẫn nhiều kháchdulịch nhất ở Prague phải kể đến Old Town Square nằm ngaysát Charles Bridge. Old Town Square nhộnnhịp ngàyđêm khôngthuagì SOHO của London, Las Ramblas của Barcelona, nếuphải sosánh thì Old Town Square có phần trộihơn với những ngôi nhàthờ cổkính, những tòanhà lộnglẫy, những cửatiệm buônbán tấpnập, dukhách cũng khôngthể bỏqua Astronomical Clock đã tồntại từ hơn sáu trăm nămnay mà tiếngchuông điểm mỗi giờ không sai một tíchtắc.

Nóiđến Prague là phải nóiđến những biếncố lịchsử hàohùng của dântộc Czechoslovakia mà đángkể nhất là Mùaxuân Prague ( Prague Spring), vào thờiđiểm mà dânchúng nổilên biểutình chốnglại bạoquyền Cộngsản từ ngày 5 tháng 1 cho đến 20 tháng 8 năm 1968 đã bị hơn 200,000 quân của khối Warsaw cùng 500 xetăng nghiềnnát, máu chẩy đầyđường làmrúngđộng cảthếgiới, từđó Prague lạicàng làm thếgiới chúý, chínhquyền Cộngsản càng ngày càng xiếtchặt bàntay sắt, mãi chođến hơn haimươi năm sau, một cuộccáchmạng "êmái" khác xẩyra, chỉ trong sáu tuầnlễ từ 17 tháng 11 đến 29 tháng 12 năm 1989, sinhviên họcsinh đã lậtđổ được chếđộ Cộngsản mà khônghề mất một giọtmáu nên đượcgọilà Cáchmạng Nhung (Velvet Revolution) dưới sựlãnhđạo khônkhéo của kịchtácgia Valclav Havel. Prague trướcmắt tôi bâygiờ là thànhphố đẹp khôngthuagì các thànhphố khác của ChâuÂu, cũng lâuđài cổkính, cũng những ditích lịchsử hàohùng của hàngngàn năm dựngnước, cũng những thắngcảnh nổitiếng trên thếgiới và đặcbiệt hơncả, nếu ai là người yêuthích âmnhạc thì Prague còn có " Lennon Wall".

Nếu hầuhết dân Berlin tủihổ vì Berlin Wall thì dân Prague lại hãnhdiện với Lennon Wall, Lennon Wall đã gópphần không nhỏ vào cuộccáchmạng nhung (Velvet Revolution) lậtđổ chếđộ Cộngsản. Trongsuốt cuộcđời, John Lennon khônghề bướcchân tới Prague, nhưng nhạc của John Lennon đãđược các thanhniên namnữ, sinhviên họcsinh cahát suốt ngàyđêm trong các cuộcbiểutình làm điênđầu chínhquyền Cộngsản. Saukhi John Lennon mất vào năm 1980, mặcdầu bị tuyệtđối cấmngặt, một ngôimộ giả vẫnđược dựnglên ở sânsau của ngôinhàthờ cổkính xây từ thếkỷ thứ XIV gần trungtâm thànhphố Prague. Hìnhảnh John Lennon được vẽ chằngchịt trên tường chungquanh mộ, nhạc của John Lennon được cahát ngàyđêm làm chínhquyền khóchịu, naonúng. Nếu Việtnam có một Trịnh Công Sơn dùng âmnhạc làm nảnlòng ngườinghe, làm khuynhđảo cuộcchiến, thì Prague có một John Lennon làm điêuđứng cả chếđộ:

- Thế mớibiết sứcmạnh của âmnhạc!

Tôi rời Prague với biếtbao sựluyếntiếc, tiếcrằng đã khôngđủ thờigiờ để ngắmnhìn một thếgiới mới đang bừngsáng ở chântrời....

Bắc Giang

2004

 

 


Diễnđàn TiếngViệt
Ýkiến? Phêbình? Vàođây 



WWW  VNY2K

   
   

HỌCTHUẬT


   SÁNGTÁC
   BÚTKÝ VIỄNDU
   TÂMTÌNH SONGNGỮ

 



This website advocates the use of Vietnamese2020 for a better way to process Vietnamese information.
Sứmạng chính của trangnhà VNY2K.COM là cổvõ cáchviết mới Việtngữ2020 vì đó là conđường hiệnđạihoá tiếngViệt. 
www.vny2k.com | hocthuat.org | sangtac.net | Han-Viet.org | msool.net


For comments or questions, please post them on ziendan
Copyright © 1999-2013  www.vny2k.com.
All rights reserved.
Flag counter for this page only -- reset 06262011