Khi ngườiViệt
ta nóiđến "tìnhdục” là ta nóiđến lòng hammuốn
nhụcdục thểxác, mà thanhtao ra thì gọi đó là thúmâymưa,
thú "âmdương" hoàhợp, còn nômna thì gọi đó là
thú "ănmặn”, thúlàmtình. Chứ tuyệtnhiên ta không
phântích ngữnghĩa theokiểu chẻsợitóc làmđôi mà
bảorằng trong từghép "tìnhục” thì "tình” là
"tìnhyêu” (romance), còn "dục” là
"nhụcdục” (lust).
Trong bàiphiếmluận
này tôi sẽ đưa dẫn độcgiả bướcvào một cuộchànhtrình
khởitừ "tìnhyêu” (love) để điđến "tìnhdục”
(sex) qua mấy vầnthơ vụngdại, "quêkệch” để
hyvọng quýđộcgiả "muavui cũngđược mộtvài
trốngcanh”.
Chắc khôngai chốicãi
được một điều là "tìnhyêu” cókhảnăng vượt
khônggian, vượt thờigian. Tìnhyêu phảngphất ở mọinơi,
trên khắp mặtđịacầu. Tìnhyêu bànbạc trong
mọithời, từcổđếnkim. Bấtkể chúngta là ai, chodù là
convua cháuchúa haylà consãiởchùa đi quét láđa, chúngta
đềucó cùng tâmtrạng nhưnhau khi đã trótyêu, khi đã
lỡ dandíu với tình.
Tìnhyêu cóthể
chớmnở qua một cuộcgặpgỡ bấtchợt, một
cuộchộingộ tìnhcờ. Tìnhyêu cóthể nẩynở qua sựthườngxuyên
gầngũi, qua sựquenbiết lâudài, khi "lửa gần rơm lâungày
cũng bén”. Nhưng mộtkhi "ngườidưngkháchọ đem lòng
nhớthương”, mộtkhi tìnhyêu đã lenlén vô tim, thì tâmtrạng
của người trótyêu là sựcôquạnh, nhớnhung khi
thiếuvắng người mình yêu:
Vắng em
lòng anh nhungnhớ,
Thiếu em hồn anh thanthở.
Nhưng bùlại, người
trótyêu khôngkhỏi cảmthấy lòng rộnràng, thổnthức
khi có người mình yêu bên mình:
Có em lòng
anh hớnhở,
Tim anh rungđộng hànggiờ...
Những phút bênnhau,
thờigian như lắngđọng, tìnhyêu được cơhội nẩyở,
thắm thiết dadiết, thương em biếtmấychovừa:
Bên em
thờigian imlắng,
Thương em vôkể bếnbờ...
Sựhiệnhữu của người
mình yêu lôicuốn theo sựtưngbừng trổidậy của câycỏ
láhoa, là sựtoảrộng trảidài của âmthanh vạnvật:
Có em,
trước mặt anh là cả một vườnhoa,
Có em, chungquanh anh trànngập ngàn lờica.
Ðếnlúc "nếu
em là gió anh sẽ là mây" đó, đếnlúc "từnay
anh đã có tình”, thì tình ta sẽ baybổng, quyện với
giótrăng, với trờimây:
Tình ta
lantheo gió,
phảngphất trong mây,
hòa với ánhtrăng,
chìmđắm dưới ánhmặttrời.
Tronglúc tìnhyêu đượcmùa
nhưvậy, cảnhvật cũng vuimừng hồhởi, thiênhạ cũng
được anhưởng tháibình, vũtrụ cũng yênổn chìmđắm
trong bầukhôngkhí tháihòa:
Mây
hồng ơi! vầng Thái dương ơi!
Sung sướng thay! Hạnh phúc thay!
Không gian bao la! vũ trụ thái hòa!
Trong cảnh
vắnglặng thinhkhông, trong bầukhôngkhí tĩnhmịch, trong cáigiálạnh
của tiếtÐông, người yêunhau tìmđến vớinhau khôngphải
"để hầuquạt khi em ngủ”, nhưng cũng để khi:
Mà đêm
buôngphủ,
Anh ru em ngủ,
Một tối mùađông,
Ðấttrời mên mông ...
Ngườiyêu cố níuchặt
sựtĩnhlặng để được taytrongtay mơntrớn, để được
vụngtrộm ngắmnghía người mình yêu từtừ khépkín đôimi,
khi vòngtay buôngthả, âmthầm giãtừ tỉnhthức để chìmđắm
trong giấcđiệp:
À ơi,
ạ ời ...
Bờvai êmả,
Bàntay lơilả,
Vòngtay buôngthả ..
Khi hồn em đã lên
chíntầngmây, thì lờirungủ saucùng là những lờiru,
lờichúc tươiđẹpnhất, caovờinhất, thănghoanhất, thoáttụcnhất:
Àơi ơi,
ạ ời ời ...
Ngủ đi em, vũđiệu nghêthường,
Ngủ đi em, giấcmộng thiênđường ...
Khi "tìnhyêu”
đã như tráichín, khi vòngtay đã ômchặt vòngtay, thì má
sẽ dựa, vai sẽ kề, "lửatình” sẽ hừnghực
bốclửa, "lửadục” sựbừngbừng bốchỏa, "tìnhyêu”
sẽ phải vộivã rađi, nhườngcho "tìnhdục”, để
cho "đôimá, đôimôi làmquen”:
Hôn em môi
em ngọtmềm
Hôn em môi em trònđầy
"Ðôimôi” làmquen
"đôimôi” khôngchút ngầnngại, không mảymay ngưngnghỉ,
không một phút giảilao:
Hôn em
saysưa nồngnàn
Hôn em miênman ngậptràn...
Sau trận "mưahôn”
ràorạt, tớitấp, daidẳng là lời thútội của một
cảmgiác lânglâng kỳthú, hồnvía baybổng lên trời cao
mây tạnh:
Em yêu
hay chăng vìsao
Hồn anh lân lâng trời cao?
Nhưng
"lửadục” không đến chỉ một lần, "lửatình"
khôngdễgì vỗcánh bayđi. Và với thânphận bọtbèo, ngườitrầnmắtthịt,
người "trótyêu và được yêu" lại càng không
cầmlòng được trước những cámdỗ nhụcdục:
Môi em
mọngđỏ,
Lòng em mởngỏ,
Tình anh đã tỏ,
Bờmôi níuchặt bờmôi ...
Khi "bệnhTềTuyên
đã nổilên đùngđùng”, loại bệnh hammê sắcdục
của vua TuyênVương nướcTề, thì niềm mơước cho
"chimbướm" traotình là lẽtựnhiên trong trờiđất.
Trai thì tơtưởng đến cánhbướm, biểutượng cho
bộphận sinhdục nữ, gái thì ômấp lấy cánhchim,
biểutượng cho bộphận sinhdục nam:
Tình anh
say bay theo cánhbướm,
Hồn em say theo cánhchim bay...
Câuhỏi được đặtra
ởđây là liệucó nhấtđịnh "tình" phải đến
trước "dục” hay chăng? Nếu vấnđề sinhconđẻcái
là điềuhệtrọng như những người theo Darwin chủtrương
thì "dục” chắc phải tới trước. Còn các nhànhânchủng
khác, trong đó có Helen Fisher, tácgiả cuốnsách Anatomy
of Love: The Natural History of Monogamy, Adultery and Divorce
(Phântích Áitình: Khoa Nghiêncứu về Chếđộ Một
Chồng Một Vợ, Ngoạitình và Lydị), thì mớiđây
chorằng "tình” là bẩmsinh, tựtại trong conngười,
nó có ởđó từlúc khởithủy, giốngnhư cảmgiác
giậndữ, sợsệt, chứ khôngphải là sảnphẩm tưởngtượng
nẩysinh từ môitrường vănhóa, xãhội như nhàtâmlýhọc
Lawrence Casler đã nói trong cuốn Is Marriage
Necessary? (Hônnhân có cầnthiết không?).
Thôngthường trong
tiếngViệt, khi ta bảo ai "dâm”, khi ta bảo ai
"dê”, ta chỉ đểý đến nghĩa tiêucực của nó,
ta chỉ muốn tỏý chê người đó. Vì ta không yêu, không
thích họ, khôngcó cảmtình với họ, nên ta không bằnglòng
về lờinói, cửchỉ, hànhvi của người đến vevãn, tántỉnh,
đụngchạm đến thânthể mình. Nhưng cũng cùng lời nói,
cửchỉ, hànhvi đó mà lại xuất phát từ người ta yêu,
ta thích, ta có cảmtình thì nó sẽ mang một ýnghĩa hoàntoàn
khác. Nó cóthể cónghĩa là "baybướm”, "lãngmạn”,
"đatình”. Vậy thì "dâm”, "dê” hay
"bamươilăm” không nhấtthiết là xấu, là "đángchê”,
mà cóthể là "đángmê” cũng khôngchừng. NgườiViệtnam
ta, cólẽ nặnglòng với chủthuyết Darwin, nên trong vănchương
bìnhdân khôngthấy có lênán cái "tộitổtiên” này:
"Ai
bảo chữ dâm là chữ tục,
Nếu không dâm saolại nẩy ra hiền?”.
Từ "Tình” đến
"Dục” phải mất bao năm? Cáiđó cũng còn tùy.
Trong thờixưa, giữa chàng Kim và nàng Kiều thì từ
cuộc hộingộ banđầu đến kỳ táingộ sau mườiăm năm
xacách, "tình” vẫn dậmchân tạichỗ, nên "tình”
vẫn chỉ là "tình”, mà không có "dục”. Nhưng
giữa chàng Kim và nàng Vân thì conđường đến
"dục” là conđườngtắt, vì "dục” khôngphải
qua "tình”, nên không mất baonăm.
Trong thờinay, "tình”
giữa chàng Bill và ả Monica cũng được đi bằng conđườngtắt
đến "dục”. Monica khôngphải "xămxăm băng
lối vườn khuya mộtmình” để chỉvì "tình” như
Kiều, mà nàng đã "xămxăm theo lối hànhlang mộtmình”
giữa banngày banmặt sang Phòng Bầudục (Oval Office), để
chỉ vì "dục”.
Nhưng người Mỹ
họ nói "muốn nhẩy tango thì phải có hai người”
(it takes two to tango), nên sựviệc nàng đếnvới chàng
tất phảicó "yếutố đẩykéo” (push-pull factor),
nghĩalà lòng "háodục” của nàng đẩy nàng tới, lòng
"háosắc” của chàng kéo nàng theo. Với Monica thì
"tình” có đến nhưng đến sau "dục”, còn
với Bill thì "dục” cólẽ chỉ dậmchântạichỗ,
khôngchắc đi xa được đến "tình”. Thửhỏi ta trôngđợi
gì ở anhchàng nổitiếng mặc quầntây (trousers) chỉ
cốt để cho ấm đầugối?
Trịnh Nhật
Sydney
MùaHè
Ðỏlửa 2001