TanVietngu by Tan Viet

.Vaitrò Viẹtngữ trong thếkỷ 21

Bài của Tân Viẹt

Xin Thamkhảo: Tựdiển Chínhtả TânViẹtngữ

TiéngViẹt dứng thứ 10 trongsố 6.500 ngônngữ trên thếjới. Về mưctrảirộng toàncầu thi tiéngViẹt dứng thứ 5 sau English, Mandarin, Spanish, Hindi nhờ trên 3 triẹu ngưòi VN cưtrú khăp 5 châu. Bạn dừng ngạcnhien khi co nhièu ngônngữ dếnthế vì có 52% trongsốdó chỉcó zưói 10.000 ngưòi sửzụng, 28% zưói 1.000 ngưòi sửzụng. Trongsố 6.500 ngônngữ dó, tiéngViẹt dược xêphạng 10, saudây là 10 ngônngữ đưọc sửzụng bởi mộtnửa zânsô toàncầu:

1. Mandarin 885 million speakers
2. Spanish 332 million speakers
3. English 322 million speakers
4. Bengali 189 million speakers
5. Hindi 182 million speakers
6. Portuguese 170 million speakers
6. Russian 170 million speakers
8. Japanese 125 million speakers
9. German 98 million speakers
10. Vietnamese 78.7 million speakers (plus 3 million overseas)

Về zânsố, VN xêphạng thứ 13 trên 226 quôcja và thuộcdịa trên thếjới năm 2001

Rank Country Population
1 China 1,273,111,290
2 India 1,029,991,145
3 United States 278,058,881
4 Indonesia 228,437,870
5 Brazil 174,468,575
6 Russia 145,470,197
7 Pakistan 144,616,639
8 Bangladesh 131,269,860
9 Japan 126,771,662
10 Nigeria 126,635,626
11 Mexico 101,879,171
12 Germany 83,029,536
13 Vietnam 78,799,014
14 Philippines 76,500,518
15 Egypt 69,536,644
16 Turkey 66,493,970
17 Iran 66,128,965
18 Ethiopia 65,891,874
19 Thailand 61,797,751
20 United Kingdom 59,647,790
21 France 59,551,227
22 Italy 57,679,825
23 Congo (Kinshasa) 53,624,718
24 Ukraine 48,760,474
25 Korea, South 47,904,370
26 South Africa 43,586,097
27 Burma 41,994,678
28 Colombia 40,349,388
29 Spain 40,037,995
30 Poland 38,633,912
31 Argentina 37,384,816
32 Tanzania 36,232,074
33 Sudan 36,080,373
34 Algeria 31,736,053
35 Canada 31,592,805
36 Kenya 30,765,916
37 Morocco 30,645,305
38 Peru 27,483,864
39 Afghanistan 26,813,057
40 Nepal 25,284,463
41 Uzbekistan 25,155,064
42 Uganda 23,985,712
43 Venezuela 23,916,810
44 Iraq 23,331,985
45 Saudi Arabia 22,757,092
46 Taiwan 22,370,461
47 Romania 22,364,022
48 Malaysia 22,229,040
49 Korea, North 21,968,228
50 Ghana 19,894,014
51 Sri Lanka 19,408,635
52 Mozambique 19,371,057
53 Australia 19,357,594
54 Yemen 18,078,035
55 Kazakhstan 16,731,303
56 Syria 16,728,808
57 Cote d'Ivoire 16,393,221
58 Madagascar 15,982,563
59 Netherlands 15,981,472
60 Cameroon 15,803,220
61 Chile 15,328,467
62 Ecuador 13,183,978
63 Guatemala 12,974,361
64 Cambodia 12,491,501
65 Burkina Faso 12,272,289
66 Zimbabwe 11,365,366
67 Cuba 11,184,023
68 Mali 11,008,518
69 Greece 10,623,835
70 Malawi 10,548,250
71 Angola 10,366,031
72 Niger 10,355,156
73 Belarus 10,350,194
74 Senegal 10,284,929
75 Czech Republic 10,264,212
76 Belgium 10,258,762
77 Hungary 10,106,017
78 Portugal 10,066,253
79 Serbia 10,003,309
80 Zambia 9,770,199
81 Tunisia 9,705,102
82 Sweden 8,875,053
83 Chad 8,707,078
84 Dominican Republic 8,581,477
85 Bolivia 8,300,463
86 Austria 8,150,835
87 Azerbaijan 7,771,092
88 Bulgaria 7,707,495
89 Guinea 7,613,870
90 Somalia 7,488,773
91 Rwanda 7,312,756
92 Switzerland 7,283,274
93 Hong Kong S.A.R. 7,210,505
94 Haiti 6,964,549
95 Benin 6,590,782
96 Tajikistan 6,578,681
97 Honduras 6,406,052
98 El Salvador 6,237,662
99 Burundi 6,223,897
100 Israel 5,938,093
101 Paraguay 5,734,139
102 Laos 5,635,967
103 Sierra Leone 5,426,618
104 Slovakia 5,414,937
105 Denmark 5,352,815
106 Libya 5,240,599
107 Finland 5,175,783
108 Jordan 5,153,378
109 Togo 5,153,088
110 Papua New Guinea 5,049,055
111 Georgia 4,989,285
112 Nicaragua 4,918,393
113 Kyrgyzstan 4,753,003
114 Turkmenistan 4,603,244
115 Norway 4,503,440
116 Moldova 4,431,570
117 Croatia 4,334,142
118 Singapore 4,300,419
119 Eritrea 4,298,269
120 Puerto Rico 3,937,316
121 Bosnia and Herzegovina 3,922,205
122 New Zealand 3,864,129
123 Ireland 3,840,838
124 Costa Rica 3,773,057
125 Lebanon 3,627,774
126 Lithuania 3,610,535
127 Central African Republic 3,576,884
128 Albania 3,510,484
129 Uruguay 3,360,105
130 Armenia 3,336,100
131 Liberia 3,225,837
132 Congo (Brazzaville) 2,894,336
133 Panama 2,845,647
134 Mauritania 2,747,312
135 Jamaica 2,665,636
136 Mongolia 2,654,999
137 Oman 2,622,198
138 United Arab Emirates 2,407,460
139 Latvia 2,385,231
140 Lesotho 2,177,062
141 West Bank 2,090,713
142 Bhutan 2,049,412
143 Macedonia, The Former Yugo. Rep. of 2,046,209
144 Kuwait 2,041,961
145 Slovenia 1,930,132
146 Namibia 1,797,677
147 Botswana 1,586,119
149 Gambia, The 1,411,205
150 Guinea-Bissau 1,315,822
151 Gabon 1,221,175
152 Mauritius 1,189,825
153 Gaza Strip 1,178,119
154 Trinidad and Tobago 1,169,682
155 Swaziland 1,104,343
156 Fiji 844,330
157 Qatar 769,152
158 Cyprus 762,887
159 Reunion 732,570
160 Guyana 697,181
161 Montenegro 673,981
162 Bahrain 645,361
163 Comoros 596,202
164 Equatorial Guinea 486,060
165 Solomon Islands 480,442
166 Djibouti 460,700
167 Macau S.A.R. 453,733
168 Luxembourg 442,972
169 Suriname 433,998
170 Guadeloupe 431,170
171 Martinique 418,454
172 Cape Verde 405,163
173 Malta 394,583
174 Brunei 343,653
175 Maldives 310,764
176 Bahamas, The 297,852
177 Iceland 277,906
178 Barbados 275,330
179 Belize 256,062
180 French Polynesia 253,506
181 Western Sahara 250,559
182 Netherlands Antilles 212,226
183 New Caledonia 204,863
184 Vanuatu 192,910
185 Samoa 179,058
186 French Guiana 177,562
187 Sao Tome and Principe 165,034
188 Mayotte 163,366
189 Saint Lucia 158,178
190 Guam 157,557
191 Micronesia, Federated States of 134,597
192 Virgin Islands 122,211
193 Saint Vincent and the Grenadines 115,942
194 Tonga 104,227
195 Kiribati 94,149
196 Jersey 89,361
197 Grenada 89,227
198 Seychelles 79,715
199 Northern Mariana Islands 74,612
200 Man, Isle of 73,489
201 Marshall Islands 70,822 202 Dominica 70,786
203 Aruba 70,007
204 Andorra 67,627
205 American Samoa 67,084
206 Antigua and Barbuda 66,970
207 Guernsey 64,342
208 Bermuda 63,503
209 Greenland 56,352
210 Faroe Islands 45,661
211 Saint Kitts and Nevis 38,756
212 Cayman Islands 35,527
213 Liechtenstein 32,528
214 Monaco 31,842
215 Gibraltar 27,649
216 San Marino 27,336
217 Virgin Islands, British 20,812
218 Cook Islands 20,611
219 Palau 19,092
220 Turks and Caicos Islands 18,122
221 Wallis and Futuna 15,435
222 Anguilla 12,132 223 Nauru 12,088
224 Tuvalu 10,991
225 Montserrat 7,574
226 Saint Helena 7,266 227 Saint Pierre and Miquelon 6,928

Nếu tính chung cả Nam và Băc Hàn có zânsố la (45 + 25) = 70 million ở vịtrí 15.
Nói dến tưongquan ngônngữ không thể bỏqua tưongquan kinhtế, ta hãy so sánh:

Quôcgia GNP năm 2000 Tổng sảnlưọng1999 Tăng/gỉảm

1. United States 9,963,000,000,000 9,255,000,000,000 7.65
2. China 4,500,000,000,000 4,800,000,000,000 -6.25
3. Japan 3,150,000,000,000 2,950,000,000,000 6.78
4. India 2,200,000,000,000 1,805,000,000,000 21.88
5. Germany 1,936,000,000,000 1,864,000,000,000 3.86
6. France 1,448,000,000,000 1,373,000,000,000 5.46
7. United Kingdom 1,360,000,000,000 1,290,000,000,000 5.43
8. Italy 1,273,000,000,000 1,212,000,000,000 5.03
9. Brazil 1,130,000,000,000 1,057,000,000,000 6.91
10. Russia 1,120,000,000,000 620,300,000,000 80.56
11. Mexico 915,000,000,000 865,500,000,000 5.72
12. Canada 774,700,000,000 722,300,000,000 7.25
13. Korea, South 764,600,000,000 625,700,000,000 22.20
14. Spain 720,800,000,000 677,500,000,000 6.39
15. Indonesia 654,000,000,000 610,000,000,000 7.21
16. Argentina 476,000,000,000 367,000,000,000 29.70
17. Australia 445,800,000,000 416,200,000,000 7.11
18. Turkey 444,000,000,000 409,400,000,000 8.45
19. Iran 413,000,000,000 347,600,000,000 18.81
20. Thailand 413,000,000,000 388,700,000,000 6.25
21. Netherlands 388,400,000,000 365,100,000,000 6.38
22. Taiwan 386,000,000,000 357,000,000,000 8.12
23. South Africa 369,000,000,000 296,100,000,000
24.62 24. Poland 327,500,000,000 276,500,000,000 18.44
25. Philippines 310,000,000,000 282,000,000,000 9.93
26. Pakistan 282,000,000,000 282,000,000,000 0.00
27. Belgium 259,200,000,000 243,400,000,000 6.49
28. Colombia 250,000,000,000 245,100,000,000 2.00
29. Egypt 247,000,000,000 200,000,000,000 23.50
30. Saudi Arabia 232,000,000,000 191,000,000,000 21.47
31. Malaysia 223,700,000,000 229,100,000,000 -2.36
32. Switzerland 207,000,000,000 197,000,000,000 5.08
33. Austria 203,000,000,000 190,600,000,000 6.51
34. Bangladesh 203,000,000,000 187,000,000,000 8.56
35. Sweden 197,000,000,000 184,000,000,000 7.07
36. Ukraine 189,400,000,000 109,500,000,000 72.97
37. Greece 181,900,000,000 149,200,000,000 21.92
38. Hong Kong 181,000,000,000 158,200,000,000 14.41
39. Algeria 171,000,000,000 147,600,000,000 15.85
40. Portugal 159,000,000,000 151,400,000,000 5.02
41. Vietnam 154,400,000,000 143,100,000,000 7.90
42. Chile 153,100,000,000 185,100,000,000 -17.29
43. Venezuela 146,200,000,000 182,800,000,000 -20.02
44. Denmark 136,200,000,000 127,700,000,000 6.66
45. Romania 132,500,000,000 87,400,000,000 51.60
46. Czech Republic 132,400,000,000 120,800,000,000 9.60
47. Norway 124,100,000,000 111,300,000,000 11.50
48. Peru 123,000,000,000 116,000,000,000 6.03
49. Finland 118,300,000,000 108,600,000,000 8.93
50. Nigeria 117,000,000,000 110,500,000,000 5.88

World (Gross World Product) 43,600,000,000,000 40,700,000,000,000 7.13

Tổng sảnlưọng quốcja (GNP) của VN dứng thứ 41 trênthếjới mặczầu sảnlưọng dầungưòi chỉ có 374$US (năm 2000), nếu jảsử sảnlưọng dầungưòi VN bằng Tháilan là 2.000$US hiệnnay thì GNP của VN là 825.000.000.000$US, dứng vịthứ 12 trên thêjới, lớn hơn Canada.

Trong tưonglai nếu có môitrưòng thuậnlợi, VN sẽ là mộttrongnhững quốcja lớn về tiềmnăng kinhtế tưongxứng với zânsố, chuyẹndó cóthể thựchiện dược nếu mọingưòi VN nỗlực thoát khỏi sốfận zântộc nhưọctiểu không tưongxứng với tiềmnăng chúngta.

Hiẹnnay có nhièu ngưòingọaiquôc cốgắng học tiéngViẹt vì cac mụcdich thưongmai, vănhoá, zulịch, kêtbạn, kêthôn, tônjáo v.v...Nhièu dạihọc lớn trên thếjới zạy tiéng Viẹt cho zân bảnxứ. Cac trungtâm cộngdồng, cơsở tônjáo ngưòiViẹt hảingoại có zạy Viẹtngữ cho con của Viẹtkièu.

Tôi dưọc cơhội zạy tiéngViẹt cho ngưòingoạiquôc nên cózịp dểý cấutruc vôlý và thừathải nhưng ngưòiViẹt măcnhien châpnhận những cachviet zo ông Alexandre de Rhodes (Dăc Lộ) dặtra từ 350năm trưoc nhằm mụcdich giảngdạo Thienchúa, thietnghĩ zânViẹnam mình rât zễ châpnhận những gì ngưòingoạiquôc dặtdể. Những ngưòicộngtác với ông Dăc Lộ thờiấy thưònglà zânquê hoặc dồngbào thiểusố it học chonên cấutruc chữViẹt có nhièu sựfilý. Bâyjờ làluc toànzân nỗlực một lần dể tự jảifóng ngônngữ của mình, sữadổi tiéngViẹt cho cac thếhệ saunày tietkiẹm thìjờ qúybáu, jup viẹc học ngônngữ zễ hơn cho zân VN lẫn ngưòi ngoạiquôc học chữViẹt. Dây mới dúng là tiéng VN zo ngưòi VN hợplýhoá.

Nguyentắc: Tốithiẻuhoá cac zấu, tậnzụng cac chữkep vietlièn vớinhau, những chữ không cần zấusăc vẫn fat-âm ngữdiẹu trăc như săc thì khôngcần zấu ', iê, yê như hien, yen không cần zau ^, uô khong can zau ^ như chữ luonluon, hai chữ ươ như hưong thì chỉ cần zấu ư thôi, thế chữ d cho chữ đ , chữ f cho ph , chữ j thay cho gi , chữ z cho chữ d , chữ ng thay vì ngh , như chữ ngiã.

Nếu zùng fưongfap mới nầy chúngta tietkiẹm dưọc 10% jấy mực và thờijờ thì nhân lên cho tổng số 80.000.000 triẹu ngưòi sẽ là consố tietkiẹm dángkể. Jảsử mỗi ngày mỗi ngưòi tietkiẹm 6 fut, toàn zân tietkiẹm 8.000.000 jờ, mỗi nămX 300 = 2.400.000.000 jờ, mỗi jờ trị já 1$US thì trịjá tietkiẹm la 2.400.000.000$US, 10 năm tietkiẹm 24 tỉ mỹkim, 1 thêkỹ sau là 240 tỉ mỹ kim trị já thờijờ, thật ra còn cao hơn mưc dó vì lợitưc của ngưòi VN trong tưonglai chăc chắn sẽ cao hơn 1$US/jờ và zânsố sẽ tănglên trên mưc 100.000.000. Nêu chịukhó tính thêm giấy, mực, dĩacứng của máy computer thì chăc sẽ nhiều hơn.

Zưóidây là bài tôi xinfep vietlại theolối chữ TânViẹt bài cua tacjả dchph, xin sosánh dể thấy sự tietkiẹm:

Sửadổi Cachviet Tiéng Viẹt

Ngônngữ là một thuộctính bềnvững và biéndổi chậmnhât của một zântôc. Trong quátrình fattriẻn lịchsử, tínhcach của ngônngữ có thaydổi với một mưcdộ itnhièu khacnhau, nhâtlà về hìnhthưc, ở cái vỏ biẻuhiẹn bềngoài của tiéngnói, dó là chữviet của một ngônngữ. Tuỳtheo nhucầu lịchsử, một zântộc cóthể có nhucầu thaydổi cáchthểhiện tiéngnói củamình qua chữviet dể thichhợp với nhucầu của thờidại. Nhièu nươc tiénbộ trên thếjới ngàynay trong quátrình fattriẽn dã fải thôngqua jaidoạn cảicach chữviet vì dó là một quátrình tâtyếu.

Chữ Viẹt chúngta dang sửzụng không fảnảnh dúng mộtcach khoahọc của thựctrạng tiếng Viẹt (Viẹtngữ) ngàynay. Cachviet chữ Viẹt hiẹndại cầnfải dược cảitổ hay sữadổi lại không chỉ dể fùhợp tiéngnói mà còn tạo dièukiẹn trựctiep hoặc jántiep gopfần fattriẽn Viẹtnam trong lãnhvực kỹthuật của thờidại hômnay vì kêtquả thưctiẻn là nó sẽ manglại những lợìch kinhtế thietthực.

Thaydổi một thóiquen, nhâtlà thuộc lãnhvực ngônngữ, rât khó nhưng nếu cầnfải cảicach, khôngfải là khôngthể thựchiẹn dược. Dứng trên một quandiẻm nào dó, cảitổ cachviet tiéngViẹt khôngdược xem nhưlà một yeucầu câpbach, nhưng nếu qủathực sự cảitổ manglại lợiich cho nưocnhà, chúngta fải hànhdộng.

Dể thựchiẹn cảitổ cachviet tiéng Viẹt hiẹnnay, chúngta cần xemxet vấndề zưói nhièu khíacạnh dể trảlời những câuhỏi của cac vấndề liênhệ: hiẹntrạng của cachviet tiéngViẹt, tạisao lại fải cảicach, và lamsao dể thựchiẹn cảicach.

HIẸNTRẠNG CỦA CACHVIET TIÉNGVIẸT

Trong lời màodầu, chúngta có nhắctới tínhcach của một ngônngữ, cụthể hơn dólà dặctính của tiéngViẹt. Vậy dặctính cơbản của tiéngViẹt là gì và hìnhthưc gì của nó dã thaydổi qua cac thờidại? Trảlời câuhỏi nầy zưới lăngkính ngônngữ sẽ làm ta nhậnthấy rõnet hơn hiẹntrạng của tiéngViẹt,

TiéngViẹt trong quátrình fattriẻn dã thẩmnhập và tieuhóa (Viẹthóa và Hánviẹthóa) hàngngàn từngữ từ tiéngHán cổ và tiéngHán của nhièu thờidại, cóthể dã xảyra trưóc thời Tần-Hán 221 năm trưoc Côngnguyen (thízụ từ "vuquy", "thángchạp" dưọc zùng vào dời Tần, ngừoiTrunghoa ngàynay không zùng những chữ này) cho tới ngàynay (thízụ từ "khôngzámdâu", "baxạo".

Trong quátrình nầy bươc fattriẻn lịchsử của Viẹtngữ dã rậpkhuon theo cachcấutừ của tiéngHán, nhâtlà sựhìnhthành những từkep haylà từ songâmtiet (dissyllabics). Nhưvậy, ngàynay dặctính hay tínhcach của tiéngViẹt là chứa nhièu tứ songâmtiet (từkep) dược viet zưới hìnhthưc mẫutự Latin rờira từngtiéngmột. Trong tiéngViẹt dasố từkep có một sốlượng lớn âmtiet cóthể dứngdộclập như một từ và có ýnghĩa dơnbiẹt. Dièunày chothấy tiéngViẹt biénchuyẻn từ tínhcach dơnâmtiet sang daâmtiet, nhưvậy tiéngViẹt của chúngta ngàynay khôngcòn la một ngônngữ dơnâmtiet.

Tôi xinfep trìnhbày Tựdiển Chínhtả TânViẹtngữ dể quývị bổtuc và gopý.

Tân Viẹt

Xin Thamkhảo: Tựdiển Chínhtả TânViẹtngữ