Bìnhluận

Cải cách 
tiếng Việt 
Author: Tran  
(---.phil.east.verizon.net)
Date: Sunday 02-24-02 22:28 (PST)

Ông PCDong,

1) Theo chân ông tôi qua tuốt bên vny2k.com vì thấy ông đánh tiếng Việt lạ. Tôi đọc trúng một bài dài lê 
thê của cái tay tên là dchph nghe phiền quá. Thì cứ vạch ra một kế hoạch bảo là nên viết sít chữ lại cho máy vi tính nó dễ nhận diện chữ để xử lý thông tin chứ viết rời thì máy nó không nhận được ít 
nhất là chuyện phiên dịch bằng điện tử. Thế mà cái tay này táy máy chọc cho phạm vô cái chuyện truyền thống văn hóa trong văn tự mà cương ẩu. Viết như rứa thì ngứa mắt, thì bị phản đối là phải rồi. 

2) Bởi rứa, nói mấy chuyện này nên trụ thật mạnh trên các giá trị cố định về văn hóa chứ tồ tồ không nâng niu những tình tự gọi là quốc tuý thì chẳng khác nào đào nghĩa địa để khai hoang trồng lúa trồng đậu. Biết là có thu hoạch nhưng chả mấy ai muốn làm. 

3) Tay này khi bàn về tiếng Tàu nói ẩu hơi nhiều vì hiện nay trên các web tàu cứ đánh chữ Hán rời tới mấy ô cũng tìm search được nên chi lý luận đa âm tiết coi chừng bị hớ. 

Chữ Quốc Ngữ theo như Đào Duy Anh thì ý nghĩa hàm hồ, nhưng dùng riết cũng quen đố ai dám cải tổ nếu không có quyền hành - vì như mình cứ chơi thổ ngữ mà có ai bắt lỗi là mình phang ngay. Cải tổ chữ quốc ngữ là chuyện ruồi bu vì nó dễ quá chỉ có quyền là xong chứ đâu mà phải trình bày này nọ. 

4) Nếu mà đã có ý đó thì mần răng mà tạo được tiếng Việt có thể đả thông được một đại ngôn ngữ cho luồng văn học VN có thể giao lưu. Coi trong sách cũ các văn nhân Việt Nam đề được liệt trong sách vở của Tàu. Mở sách Từ Hải ra thì Đoàn Thị Điểm, Hồ Xuân Hương đều có, chứng tỏ khi dùng Hán Nôm mùi văn học của ta dù ở thế phiên thuộc triều cống vẫn bay xa ngàn dặm. Nghe đâu bên Tàu ngày nay văn học chữ Quốc Ngữ của VN chúng nó chỉ ngửi được nghe đâu cái xác chết của lính Mỹ làm phân bón ruộng trong "Bức thư Cà Mau". Văn Tự Quốc Ngữ là văn tự Tây ám, không giao lưu được vì người biết chữ quốc ngữ đơn thuần như đóng cửa ăn mắm. Thời xưa, dùng chữ Hán Nôm, thấy VN viết sách gì sách Tàu cũng liệt vô hạng mục. 

5) Phải coi lại điểm này để biết được cái thâm hậu của văn tự chứ cải tổ làm chi nghe nói đâu chỉ cần khoảng 10 mẫu tự là viết thành ngôn ngữ ký âm mà máy 
nào cũng đọc được. 

Mình chẳng tha thiết với chữ Quốc Ngữ vì có nó mà dân mình chẳng đọc được chữ Hán chữ Nôm đã là thiệt thòi, còn bây chừ đổi cho khác lạ thì không chừng cháu nội của mình lại đem bỏ thùng rác mấy lời mình định để lại cho chúng. 

6) Cách mạng thì cũng vừa thôi chứ cứ hớn hở theo luồng gió Tây mà mất đi căn bản thì thành bồi. Ai dè đề nghị flý = phi lý hoặc là họas = hoạ sĩ, nghệs = nghệ sĩ. Bởi rứa có người nói người Việt vốn thích bắt chước mà không sáng tạo cũng đúng. Hàn Trung Nhật họ không cải qua chữ Latin vì sợ mất bản sắc, đứt mạch với luồng văn hóa mà họ rất tự hào. Họ chỉ trung dung và rất thành công giữa cũ và mới cho nên luồng Hán Văn lại phát triển rất dũng mãnh trên lãnh vực thông tin. Các giống người trên không có cái nhìn đực mặt trên di sản của tổ tiên như người Việt ta. 

7) Tưởng có ý chi mới mẻ thì ra chỉ cổ suý chuyện viết sít mà tay đồng chí đó làm rộn luôn cả trang web. Mọi người đều viết theo! Mình cũng thích cách viết sít nhưng phải giải quyết được các dấu chứ viết là thói quen. Tuôn ra một tràng rồi quay lại bỏ dấu lên từng âm là khổ mấy đứa con nít viết chính tả.

8) Chừng nào có đề nghị nào nhằm phục hồi một phần Hán Nôm trong sự cải cách thì nói, còn không thì nên chuyện đâu để đó! Đổi làm chi nữa vì nó đâu phải là vật cản của sự tiến bộ. 

Bài 2

Cải cách tiếng Việt 
Author: Tran (---.sbphrd.com)
Date: Monday 02-25-02 08:16 (PST)

Ông PCDong,

9) Sáng nay tôi lại qua bên vny2k mới biết được ông và công việc của ông. Tôi cũng áy náy trong lòng vì sự phê bình hơi gắt gao bài viết trên mặc dù ông cũng biết tôi đồng ý với một số ý tưởng của ông. Hy vọng ông sẽ không để trong lòng vì chúng ta chắc hẳn có nhiều điều trao đổi học hỏi. 

10) Có lẽ ông học tiếng Trung Quốc trước rồi mới quay về cổ học nên có nhiều sự nhận định mà theo tôi không sâu để đủ sức thuyết phục. Đáng lý ra tôi đồng ý nhưng khi thấy ý ông hơi phủ nhận về mặt khách quan của một thứ văn tự lớn nhất thế giới mà chứa đựng bao nhiêu tư tưởng và giá trị ở trong đó nên tôi lại sinh khí. Thật tiếc!

Hôm qua! tôi đang trên đà viết bài "đáp lễ" với Thị Nở, còn lại báo gân guốc đã trút lên ông. Nghĩ lại thấy thật là không phải. Nhưng ít nhất tôi rất thẳng thắn với mọi người. Hy vọng, ông sẽ hiểu .

Về vấn đề ngữ hệ, nguồn gốc dân tộc tôi có thật nhiều quan niệm giống như ông và hiện tôi cũng đang dịch một cuốn nghiên cứu của một nhà nhân chủng học về các chủng Bách Việt mà chính yếu là 
người Nùng (Zhuang). 

Trở lại vấn đề ngôn ngữ, về mặt khách quan, chúng ta không thể nào phủ nhận được sự phát triển rất dũng mãnh của Hoa văn mà không tìm lại thế đứng cho Việt Nam khỏi bị choáng ngợp vì luồng ngoại ngữ đó. Thế thì không gì hay hơn phải khai thác lại nguồn Hán Nôm vốn liếng để giữ bản sắc. Còn nếu không cứ đi học tiếng Trung quốc đại trà mà chối bỏ đi yếu tố ngữ cảnh thì lại phí sức không vun bồi được gì nó sẽ thoảng qua như tiếng Pháp tiếng Nga mà thôi. Tôi đồng ý với văn tự Latin quốc ngữ, các nhà ngôn ngữ học Việt Nam nên định vị để biết thành một thứ ngôn ngữ đa âm tiết mang tính cấu trúc nhưng cái này chỉ là phương tiện chứ không thể biến thành quốc tuý . Cũng như Trung Quốc họ có pinyin và chữ Hán thế thì Việt Nam ta không việc gì phải bỏ chữ Nôm triệt để như vậy. 

Nếu có học chữ Nôm để đả thông chữ Hán khi cần thì đó là việc phải làm chứ không phải lựa chọn muốn hay không mà có thể là cạnh tranh sinh tồn.

Hy vọng không quá xa đề.

11) Nói chung sự cải cách tiếng Việt không thật sự to lớn vì như ông biết chữ Latin nó làm cho người Việt mình càng nông cạn và sinh ra lười biếng coi thường tiếng mẹ đẻ vì thực sự khó tìm được sự tự hào chân chính nếu học Hán Nôm. Tôi cố tìm cho ra mà chả thấy ở đâu cả. 

Nếu ra hải ngoại ông thấy người ta hay dùng kiểu chữ vietnet, (thu+' chu+~ nhu+ va^`y co' the^? hoa'n ddo^?i) tôi cảm thấy thật giản tiện. Đó có lẽ là sự sáng tạo ngẫu nhiên đâu cần đề xướng. Tôi đáng đánh nó để thành tiếng Việt và nó vẫn tiện lợi nhưng không ai cho nó vào chính thống cả. Nếu chiếu qua lăng kính quốc ngữ thì sự đề nghị của ông nếu không phạm vào những điều quốc tuý thì được nhiệt tình ủng hộ ngay. 

Lời Biệnbạch

Về những lờiphêbình của Ông Tran đốivới vấnđề
"Cảicách TiếngViệt "

by dchph

Kínhgởi Ông Tran:

 Xin cảmtạ là đã phêbình bàiviết của tôi, rất sâusắc và thẳngthắn. Tôi xin mạnphép dùng nơinầy để trảlời những vấnđề ông nêura về "Cảicách TiếngViệt"

1) Tôi và mộtsố người nữa nhậnthấy cáchviết của chữViệt của chúngta ngàynay không phảnánh đúngmức trìnhtrạng tiếngnói của ngườiViệt chúngta nên đềxướnglên cuộccảicách nầy; khôngchỉlà để đơnthuần xửlý hay phiêndịch qua máyvitính. Dođó ông đã nói đúng, bànđến vấnđề nầy khôngthể không bànđến vấnđề vănhoá Việtnam. Chỉvì ýthức của tôi về vấnđề vănhoá cólẽ còn hờihợt nên gặp vịthứcgiả hiểubiết nhiều như ông khi đọc cảmthấy, "áicha, tên nầy muáriềuquamắtthợ. Bahoa khoáclác mộtcây!" Xin thànhthực ghinhận lời chỉgiáo của ông để sửađổi và cầumong được sưủnghộ của ông cũngnhư mọingười để dấyđộng phongtrào cảicách Việtngữ.

2) Tôi đồngý với ông rấtnhiều về điểm nầy. Theo tôi nghĩ ngườiViệt chúngta cứ tựhào về "bốn ngàn năm vănhiến," "Truyện Kiều còn thì chúngta còn..." v.v... nhưng nhìnlại trong lịchsử dườngnhư trong bấtcứ thờiđiểmnào đấtnước chúngta nhìnlại cũng còn thuasút nhiều nước trên thếgiới. Giátrị vănhoá thì cóđó nhưng dườngnhư ngườimình thích nângniu đánhbóngnhững giátrị đó hơnlà biết củngcố và khaitriển những ưuđiểm mình có để tiếnmạnh tiếnnhanhhơn trên dònglịchsử như các nước Nhật Trung Hàn. 

3) Khi tôi nóiđến sựthểhiện tínhđâmtiết trong tiếngHán là muốn nóiđến cáchviết pinyin trên những tàiliệu giấytờ chínhthức của họ chứ không nói đến chữHán phươngthể. Trungquốc không ápdụng luậtđâmtiết vào cáchviết nầy (nhưng ngườiÐạihàn, cũng sửdụng chữ phươngthể, viết thành từngnhóm). Xinnóithêm khôngphải ngườiTrungquốc nào cũng biết pinyin -- đốivới nhiều người, pinyin là một "thứ chữ ngoạilai."

Ðồngý với ông là ngônngữ và văntự đều dựavào thóiquen. Cảitổ chỉ thànhcông khi có "quyềnlực" ápđặt lên, nếukhông thì đúnglà làm một chuyệnruồibu. Nhưng nếu ta không làm thì cơhội thựchiện việccảitổ là khôngcó. Biếtđâuđó mộtngàynàođó sẽcó một nhânsĩ hay tríthức nàođó ủnghộ chuyện nầy lên nắmquyền -- cóthể lắmchứ! Ðâuphải ai cũng mê thơÐường như Mao Trạch-Ðông mà bỏdỡcơhội cảitổ Latinhoá tiếngHán, và đâuphải ai cũng mê HánNôm như ông mà bỏbê Quốcngữ?

4) Theo tôi nghĩ, Quốcngữ, theo ýnghĩa là dùng mẫutự Latinh để viết. là một thựcthể khôngthể phảnhồi được. ChữQuốcngữ đã manglại nhiều lợích trong việctruyềnbá thôngtin và trithức của nướcnhà. Tuynhiên tôi cũng đồngý với ông về điều ông đưara và ước đượcthấy HánNôm được phụchồi như một bộmôn ngữvăn, vì HánNôn là chiếc cầunối của quákhứ và tươnglai. Sựxuấthiện của Quốcngữ quảthực đã làmđứtđoạn tínhliêntục của vănhoá Việtnam. Trong khotàng thưtịch hiếmhoi của Việtnam chỉ tínhđược từ thếkỷ thứmười vềsau. Mộttrăm năm ứngdụng Quốcngữ đã làm vịthế và vaitrò của HánNôm giảmđến mứcđộ cơhồ khôngcòn baonhiêu người mặnmà với nó nữa. Cólẽ chính vì lýdo đó mà mộtsốngười chỉ đọcsách Tây nghiêncứu bachớp banháng về nguồngốc Việctộc rồi xếp dânViệt vào dchủngNamÁ và ngônngữ thuộc ngữhệ Mon-Khmer thì cũng chẳngcógìlạ, chưakể cáicâu khinhmạn đầy ýnghĩa khinhmiệt hàmý chê tiếngViệt lạchậu đã được nhiều nhàngữhọcViệtnam chỉ biết tiếngTây TiếngNga mà nghiêncứu vể tiếngViệt: "La langue Annamite est une langue mono-syllabic et isolée" (TiếngViệt là một ngônngữ đơnâmtiết và đơnlập!)

5) Không chốicải Hánngữ là một ngônngữ được nhiều người nói và nghiêncứu nhấtthếgiới và đó cũng là một văntựsống đã lưutruyền đếnnay trên ba ngàn năm. Nhưng thựcsự ngônngữ nào về mặt hìnhthức biểuhiện cũng có khuyếtđiểm của nó. Và không chỉ vì những ưuđiểm nổibật của nó màthôi mà ta đòi trởlại việcphụchồi HánNôm làm văntự chính như ông đềnghị. Ðó chỉlà một mơước khôngthểnào trởthảnh sựthật. Tuynhiên, chuyện họchỏi HánNôm nếuđược thựchiện songhành trongviệc giảngdạy Quốcngữ để conemchúngta hiểubiết nhiềuhơn về cái "quốchồn, quốctuý" của mình là chuyện cóthể thựchiệnđược. Nhưng nóichocùng, xứmình còn nghèoquá, miếngăn còn bậnbịu nàocó tiềncủa để chămbón việc gầydựng vănhoá. Giốngnhư nhà ai đó quánghèo, conkiến đầynhà, lomiếngăn đủ cho chúng là chuyện đầutắtmặttối chứnóichi đến chuyện gởi chúng đếntrường.

6) Ởđây ông hiểulầm tôi rồi, tôi không cổvỏ cách cảitổ nầy -- tôi chỉ đưara những thídụ giảtưởng trên để bácbỏ luậnđiệu xuyêntạc mộtchiều của mộtsố nhàngữhọc phươngTây cứkhưkhư chorằng tiếngViệt là mộtngônngữ đơnlập (isolée hay isolated). Những thídụ như hoạs, vănz, wtình, flý, giáox... là để nhấnmạnhđến một hìnhthức ngữtố haylà vịngữ giốngnhư trong tiếngAnh của những chữ painter, novelist, unintentional, unreasonable, professor.... Chỉvì mình viếtrờira thành từngchữmột chonên họ nhìn rồi kếtluận vậy. Nếu côngước sĩ thành -s hay w- thành vô... thì nó cũng giốngnhư những vĩngữ un-, -ist, -er, -or... vậy.

Ởđây khôngphải là bắtchước cáchviết tiếngAnh hay tiếngTây gì cả mà chỉlà sưphântích để trìnhbày và minhhoạc và để dễdàng hơn trongviệc rútra một kếtluận hay một phảnđề với những địnhkiến cósẵn khôngmáy khoahọc về tiếngViệt.

Ðứngtrên lăngkính tiếnhoá lịchsử, sựviệc Latinhhoá tiếngViệt là một cơhôi lịchsử -- thựcsự Trungquốc và Nhậtbản cũng có thời muốn Latinhhoá ngônngữ của họ mà khôngđược đấychứ, thưa ông!

7) Thựcsự vào thờiđại này đánglẽ ngườimình trongnước chỉ nên xài bànđánhchữ không đấychứ -- như dân Tâyphương vậy -- ở xứngười mấyai viết lòngthòng mà còn sửdụng bút? Lại đỗlỗi chỉtại xứmình nghèo! Ðánhbằng bànchữ ông có cảmthấy không khóchịu như viếttay phảikhông?

Haylà minh nên cảicách triệtđể hơn bằngcách không bỏdấu? Lâunay nhiều người viết điệnthư email khôngbỏdấu mà có bị kiệnrató vì tội hiểulầm đâunhỉ? Văntự chẳngqua là quiước và côngước!

8) Tôi nghĩ trong giaiđoạn nầy mình khôngnên làm nhiều chuyện mộtlúc. Hoặclà chuyện mang HánNôm ra dạy ởtrường như một mônhọc để hiểubiết về vănhoá dântộc hoặc cảicách chữviết để hiệnđạihoá ngànhtinhọc dùnglàm côngcụ, đònbẩy để pháttriển nềnkinhtế kỹthuật nướcnhà trước rồi đibước kếtiếp chẳnghạn. Nếu làmđược cảhai chuyện mộtlúc thìhaybiếtmấy!

Bài 2

Cảicách tiếngViệt

 9) Cảmơn ông đã chiếucố đến viếngthăm vny2k.com. Khônghề đểlòng đểbụng gì hết, được ngườita đểý đọc bàiviết của mình và được phêphán là đủ vui bởilẽ tiếngnói của mình có ngườinghe. Thựcsự giữa tôi và ông tôi cảmthấy có nhiều sựtươngđồng hơnlà dịbiệt. NgườiViệt mình có câu "trướclạsauquen", ngườiHoa có câu diễngiải nanánhư "có đánhnhau mới thành bạn." Tôi với ông dườngnhư chưa đánh trậnnào!

10) Ông đúng ởchỗlà tôi học chữHán rấtsớm, nhưng tôi khôngnghĩ là tôi biết Hán nhiều hơn Việt. Về mặt sửdụng ngônngữ tôi có bài đăngbáo năm lên 15, 16 (thơ truyện trên các báo Văn, Vấnđề, Chínhvăn, Khởihành, Tiềntuyến... được giớithiệu trongsố Những Nhàvăn Trẻ trên tờ Văn năm 1972)... Tôi biết cáiyếu của tôi là thuyếtphục người khác -- ngaycả những ngườibạnthân tôi mà tôi cũng không thuyếtphụcnổi chứnóichi ngườingoài. Cólẽ vì sứchọc còn thôthiển chưađếnnơiđếnchốn chonên nói không mạchlạc rànhrẽ, trôichảy... thườngthường thì ngườita giỏigiang về lãnhvực nào thì ngướiđó rấtla hùngbiện về vấnđề đó. Tôi cólẽ thuộcloạidỡdỡ ươngương, từnhỏ đếnlớn làm chuyệngì hỏng chuyệnnấy.

Còn vềviệc phủđịnh kháchquan về tiếngHán -- dườngnhư tôi chưahề chê tiếngHán baogiờ cả -- tôi còn mong phổbiến được ýtưởng khuyếnkhích ngườikhác học tiếngHán dù chỉ đủ để đọc Tamquốcchí, Hồnglâumộng, hay truyện Kim Dung thôi thì cũng đã đángcông học tiếngHán! Thựcsự tiếngHán của tôi rấtxoàng, nếu trên 25 năm dùmài kinhsử tiếngHán, theo kiểu Nguyễn Hiến Lê học chơichơi mà thôi, thì kẻkhác vời cái công tươngđương mà tôi bỏra để học thì họ đã trởthành họcgiả Hánngữ rồi. Nhưng cóđiều tôi dám khẳngđịnh rằng: tôi "cảm" được tiếngHán và tôi nhờđó màđã hiểubiết về tiếngViệt nhiềuhơn. Tôi đã tìmra khoảng trên 20 ngàn từ "thuầnViệt" đềucó mốiquanhệ mấtthiết với tiếngHán cổkim. Hyvọng ngàynàođó tôi sẽ hoànthành được côngtrình nghiêncứu đang bỏ dỡdang của mình -- và liênmạng toàncầu đã cho tôi cơhội có mộtkhônghai nầy. 

TiếngHán khôngthể thiếuđược trong lãnhvực nghiêncứu ngônngữ iệt và nguồngốc tiếngViệt. Chỉ đọc sáchTây sách Nga về ngôngữhọc mà bànchuyện ngữhệ tiếngViệt là chuyệnnựccười, xemtrời khôngbằng cáivung! TiếngHán là cái chìakhoá mởcửa cho sựthôngsuốt về mọi ngành nghiêncứu Việtngữ. Ngượclại, người nghiêncứu cổHánngữ đã phải nghiêncứu Việtngữ để tìmhiểu âmcổ tiếngHán, thídụ tạisao cái nhườita gọilà "xe" bâygiờ ngàyxưa lại đọc naná như "cộ", "La" vừalà "lưới" mà vừalạilà "chài", "công" vừalà "ông" vưàlà "trống", "đéo" là "piao", "Ping(li)" là "sính(lễ)", "án" là "bàn", "mùouqì" là :múarối", "hànmáo" là "mồhôi", "niáo" là "đái", "bua" là "vua", "bụt" là "phật", "trọng" và "thính" ("đaang" và "khe" trong tiếngHảinam) là "nặng" là "nghe".....

11) Tôi cũng có ýnghĩ nhưvậy nhưng tôi khác với ông là tôi chấpnhận Quốcngữ là hìnhthức kýâm tiếngViệt tốtnhất mà HánNôn khôngthể thaythế được. HánNôm chỉ là linhhồn vănhoá Việtnam chứ khôngthểnào diệnmạo của một Việtnam hiệnđại.

Nếuđể tựphát không ngưiờiđưadắt, tươnglai của chữViệt sẽ khôngphải ca'ch vie^'t nâ`y mà sẽlà tiengViet khongdau thongqua suphobiencu dienthu email!

Tôi khôngbiết là mình đã phạmvào những điều quốctuý nào như ông đã nói, nếu cóthể mong ông chỉgiáo cho.

Kínhchào ông.

Táibút: Rấtmong được ông chiếucố viết bài cho vny2k.com, tôi rất cảmkích sưthẳngthắng và kínhtrọng sựhiểubiết của ông qua nhiều bàiviết trên Việthọc.

Revised 03/03/2007

Xinmời xemtiếp

Ðọcthêm Ýkiến của Ðộcgiả khác

This website advocates the use of Vietnamese2020 for a better way to  process Vietnamese information.
Sứmạng chính của trangnhà VNY2K.COM là cổvõ cáchviết mới Việtngữ2020 vì đó là conđường hiệnđạihoá tiếngViệt. 
www.vny2k.com | Ziendan.net | hocthuat.org | sangtac.net | Han-Viet.com