Conđường thuốclá
(haylà)Tựalưng Nỗichết

dchph

Việclàm cóýnghĩanhất trong đời tôi khôngphảilà sựhoànthành những tuyệttác về nghiêncứu hay vănhọc nào màlà thànhtích bỏhẳn thuốclá. Ai cũng nghĩlà cáikhókhăn nhất trong đời conngười ta là tự chiếnthắng với bảnthân mình chứ khôngphảilà những đốitác bênngoài. Thậtsự là tôi cũng quênhẫngmất những cảmgiác tôi đã trảiqua nhưthếnào như trong bútký sauđây, nhưng cuộcchiếnđấu bắtđầu từthuởđó... (5/28/13)

SF, Chủnhật, 9/8/09

Bạnhiền,

Suýtnữa là chuyếnnầy tao không về được VN thăm tụibay và cólẽ vĩnhviễn sẽ không về nữa -- mặcdù ýnguyện cuốicùng trong đời tao là muốn được nắm trotàn của mình nằm annghĩ bêncạnh mồmã ôngnội tao ở ngoàiquê Bồngsơn.

Chẫmrãi để nghe tao càkêdêngỗng chuyện mà tao sắp kể rađây. Tao nghĩlà mầy ngườibạnhiền trikỷ sẽ giậtmình lắngnghe tâmtrạng của một kẻ khi đang trongkhi chờđợi cáichết rìnhrập đến với mình mới chợt thấy khátkhao nhiều về cuộcsống.

Đốidiện với cáichết rồi mới thấyrằng mọithứ trênđời nầy đều phùdu và tạmbợ. Tao nay đã đến cáimức ngũthập trithiênmệnh, nhưng nhìn cảnhđời náonhiệt tưngbừng, vẫncòn muốn sốnglâu hơnnữa.

Sángsớm hôm thứba, tao trênđường trởvề sởlàm ở Oakland bênkia Vịnh từ phòngmạch bácsĩ ở San Francisco, đingangqua toànhà Tiểubang Cali ngàyxưa còn làm ởđây, nhìn trời nhìn đườngphố, ngó ông điqua bà đilại lòng vui phơiphới tởmở híhửng. Chắc mầy sẽ nghĩ ngay là tao còn dămmười bữa nữa là vềtới Việtnam nên mới vui đếnthế. Mầy chỉ mới đoán đúng được một phầnnhỏ thôi, bạn ạ. Thì cũng đúng nhưvậy, về Việtnam, saomà khôngvui được, quêhương có chùm khế ngọt... nhưng đối với ngày hômđó, đó chỉlà mộtphần của niềmvui. Đời vẫn đẹp sao! Life is beautiful!

Bấygiờ trong lòng tao đã phụchồilại niềmtin là 10 hay 20 năm nữa sẽ tới, tao sẽ còn được tiếptục đi trên conphố nầy, và tao ngẫmnghĩ, cũng sẽ có những người mà tao đang nhìnthấy trên đườngphố hômđó sẽ biếnmất trên mặtđịacầu nầy, như mộtvài người tao quenbiến mà giờnầy đã angiấcngànthu mà dòngsống quanhđây vẫn cứ tiếptục trôiqua khôngngừngnghỉ. Những toànhà kia, những conđường, baonhiêu năm nữa sẽ vẫncòn đó...

Đọctiếp những đoạn sauđây sẽ cólúc mầy gặpthấy những chitiết mà mầy sẽ nói là thừamứa rườmrà đốivới mộttay viếtlách xemra cũng khá "kỳcựu" như tao đây. Thídụ cái chitiết nhỏ nầy chẳnghạn, khi tao đingang qua toànhà Tiểubang Calif, tuy ngữamặt nhìntrời -- tao đang tập thóiquen mới ngửngcổ để cáicổ bớt cứng và đau vì bịnh nghềnghiệp -- ngắmtrông những vạtnắng tungtăng mùahè tươirói (cả chục ngàynay trời SF âmu và lạnh như những chiều sươngmù Đàlạt -- tao nhớ là thằng Đ. cólần đi uốngcàphê với nó, nó cónhắc câunói của Mark Twain: "Mùađông lạnhnhất mà tôi đã trảiqua là vào một mùahè ở San Francisco.") Tuyvậy, tao vẫn khôngquên cáitật cúiđầu nhìn "từngbước, từngbước đi" trên hèphố. Đang đi bỗngchợt tao ngóthấy trên lềđường nằm vungvãi bốn đồngxu penny và một cái bạckênh 25 xu quarter. Tao cúixuống nhặt đồngkênh 25 xu bỏvào túi, nhưng bỏqua khôngnhặt 4 cái penny bởilẽ thườngthì tao ítkhi chịukhó cúixuống nhặt bạckênh lẻtẻ như 5 xu hay 10 xu, nhưng lại thường nhặt bạckênh penny (!) Chắc như mầy cũng biết, tụi Mỹ tinvào "lucky penny" (ai lượmđược penny thì sẽ được maymắn, baolâu thì khôngbiết!) Dođó khi khi tao nghĩđến điềunày, saukhi tao đã bướcđi hơn mộtnửa blốcđường nhưng vẫncứ quaylại để nhặt 4 đồngxukênh kia. Ôi đólà những đồngxu penny maymắn!

Maymắn cólẽ sẽ tiếpnối sựmaymắn đã xảyra sángsớm hômđó. Sáng ngàyđó tao ngủdậy trễ hơn mọingày, cở 6 giờ 10 phút sáng. Bìnhthường thì tao thứcdậy 5:40 giờsáng để chuẩnbị 7 giờ thì tới sởlàm. Thựcra tao đã thứcdậy từtrước, nằmtrằntrọc bứcrức, cảmthấy trênngười chỗnào cũng khóchịu, nhấtlà ở vùng ngực, với cái cảmgiác cháyranran căngphồng và dườngnhư có cáigì đènặng tứcngực. Khi tao nằmnghiêng quaphải hoặc quatrái, tao có cái cảmgiác rất thực là trong phổi đangcó mộtthứ chấtlõng, hay ngaycả một cáibướu, lăn tới lăn lui xuống theo hướng tao nằm và ép xuống láphổi.

Ungthư phổi vào thờikỳ cuối -- tao tự địnhbịnh với mình nhưvậy. Tao đã từng nghe một ngườiquácố diễnđạt lại nhưvậy với những chứngtrạng mà tao đangcó. Trìnhtrạng tráotrở này tao đã trảiqua và âmthầm chịuđựng cả hơn tuầnlễ nay, nó dàyvò và cắnxé tao, gậmnhấm tinhthần tao đếnmức sasút nhất nhưng bênngoài tao vẫn giữvẻ lạcquan yêuđời để khỏilàm bậntâm ngườikhác. Nếu có mầy bêncạnh tao trong những ngàyđó, cólẽ tao sẽ tâmsự cho mầy hay.

Tao lẳnglặng thayđồ vộivả rờinhà khôngdám làm độngtỉnh bàxã, engại bả thứcdậy lại hỏi tạisao hômnay tao đilàm trễ vậy. Mấy ngàynày, làmgì cũng cố tránhné những việc cóthể gây sựhoàinghi của bànhà.

Sángsớm thứba hômđó nguyênlà tao có cáihẹn gặp bácsĩ -- chuyênvề chấnthương laođộng do sởlàm chỉđịnh vì tao bị đau cổ, đau vai, đau tay, v.v. cả mấytháng nay, chonên tao mới nóilà có "bệnhnghềnghiệp" -- vào lúc 7:50 giờ ở SF. Tao đếnđó khásớm, cốgắng địnhtâm đọcbáo và tạpchí trongkhi chờđợi. Tao đã cốgắng làm nhưvậy kểtừkhi rờinhà ngồi trên xebuýt -- cốtý là cố tránh suynghĩ những thứ đang đènặng trên lồngngực và tâmthần của mình. Tao đang chờđợi bảnán tửhình! Bảnán nầy dườngnhư đã treo trênđầu tao từ hơn một tuầnlễ nay. Tao đang chờđợi vị bácsĩ có cái họ Đức là E-i-b-s-c-h-u-t-z (viết tên ông nầy ra để nhớ làmkỷniệm vì tao ítkhi nhớ tên ngườilạ và tao viết kiểunày để khỏi bị Google -- tôntrọng "privacy" mà), thườngkhi rất khảái kia, sẽ chínhthức côngbố bảnán :

"Chiabuồn với bạn là kếtquả của quangtuyếnX chothấy phổi của bạn bị ungthư!"

Mộthai năm trướcđây, tao có ngườiquen, bàconxa với Đ., một côgái tuổi độ chưatới bốnmươi, cólần đã thựcsự bị bácsĩ chẩnbệnh  pháncho mộtcâu sétđánh tànnhẫn tươngtự: "Rấttiếc tôi là người báo tinbuồn cho cô: cô bị ungthư ruột thờikỳ cuối!" Dĩnhiên dám nói câuđó là ông bácsĩ đãcó những bằngchứng yhọc trongtay với những chứngtrạng đầyđủ của khổchủ. Tao đã cốgắng tìmcách anủi côta, bàytỏ nỗi cảmthông của mình để nângcao tinhthần của ngườibạn khôngmay bị phán cáián tửhình đó. Tao còn triếtlý, ai rồi cũng sẽ chết, sớm hay muộn màthôi, chết thì cũng như ngủ một giấc khôngbaogiờ trởdậy nữa, hãy vuisống quãngđời cònlại. Mình không bị, miệnglưỡi nói trơntru, thậtsự khôngai cóthể cảmthông được nỗiniềm của những người đó. Đúngnhư trong trườnghợp tao, nếu có ai nóigì thì tao cũng chỉ cholà những câu chótlưỡiđầumôi. Và cóthể vìthế, tới phiên tao, tao đã giữ mọithứ cho riêngmình, chẳnghề hémôi nóivới ai khác.

Mầy còn nhớ chuyện chẩnbịnh "quátrớn" cũng đã xảyra đốivới bạn A. không? Tao và mầy biếtchuyện, nhưng A. không nóigì, nhưng xagần mình cũng mấpmáy câunói: đời conngườita ai cũng phải trải qua cảnh sanhlãobịnhtử. Như mầy thấyđó, nói anủi để vớtvát tinhthần của bạn, nhưng thựcsự chẳngcó ápphê gìhết đốivới người trongcuộc.

Trởlại chuyện chờ bácsĩ tuyênbố bảnán cho tao. Khônghiểusao hômđó ông không đúnggiờ rangoài phòngđợi gọi tao, lầntrước rấtsớm. Cólẽ ôngta đang tẩnmẩn nghiêncứu tấm hìnhphổi tao mới chụp sánghômqua hoặc suynghĩ để tìm lờilẽ sẽ nóivới tao saocho nó ổnthoả, cho nó nhẹnhàng vì đóng vaitrò của vịsứgiả tửthần đi thựcra cũng khôngphải dễ. Rấtcóthể ông sẽ không cảquyết gìhết và chỉ đẩy tao về gặplại bácsĩ giađình, để ngườikhác thihành nhiệmvụ báo hungtin đó. Nhưng hễmà ổng đẩyđi, tứclà mọithứ tao đang chờđởi sẽ xảyra sẽ trởthành hiệnthực.

Tao chờ, tao chờ... tao đã chờ với tâmtrạng bànghoàng chớivới cả tuầnlễ trướcđó. Và trongkhi chờđợi tao lại đọc trúng một bàibáo đăng trên tạpchí Time tuần nầy viếtvề thốngkê những bệnhtật gâyra từ việc hútthuốclá với consố tửvong ở Mỹ là 500 ngàn người hằngnăm. Tao nghĩ, bàiviết tới sẽ cộngthêm consố 1 do thôngkê do bệnhviện của tao cungcấp. Cũng kỳlạ, trướckhi tớiđó, ngồitrên xebuýt, cầm tờ SF Examiner cũng lại đọcphải một bàiviết diễntả những chứngtrạng của ungthư, kể về một người bị ungthư một tráithận, ôngnầy chuẩnbị chờ lênbànmỗ bỏ hẳn tráithận đó thì trong tuần nầy lại lănđùng ra chết. Bácsĩ mới khámphá ra là ungthư đã đi đườngtắt lanlên tận nãobộ. Mầy biếtlà thận với não cáchxa nhưthếnào. Còn trìnhtrạng của tao, những cảmgiác đaunhức cổ, vai và tay, những bộphận nầy chúng gần phổi nhưthếnào nhỉ. Tao cóthể hìnhdung ra chững tếbào ungthư đã lanra rasao lấnsang bắpthịt và thầnkinh trên những vùng gầnđó.

Mấyngàynay tao lại hútthuốc liachia, càng sợchết sợ bị ungthư lại càng 'nervous' và hoảnghốt. Cứthế lại càng thèmthuốc, tao nghĩ, đằngnào thì cũng chết. Rồi càng hút lại càng 'nervous', lồngngực như ngộpthở, thầnkinh căngra, tao nghẹ tim mình đập nhanhhơn, tấtcả trong một nỗi hốthoảng kinhhoàng làm tao nhớlại cái cảmgiác giốngnhư hồixưa đi tàubiển vượtbiên gặp tàu của tụi hảitặc Tháilan trangbị súngống đầyđủ bámđeo sátnút phíasau, trongkhi tao và D. cùng những thanhniên khác trên tàu chuẩnbị gậyvọt tầmvong chuẩnbị tưthế chờđợi để chốnglại bọnhảitặc khátmáu.

Hồixưa khi mầy đi chụpphổi ở Bangkok và khi ngườita thôngbáo với mầy là mầy có cụcbướu trong phổi -- tao chắc là tao đangcó cáicảmgiác kinhhoảng và hụthẫng đó. Nó phậpphồng, nó têdại, nó têtái, nó làm conngười mầy đờ đi, cólúc tưởngnhư vôcảm, nhưng thựcsự nó sẽ dàyvò mày đêmngày, làm tâmtrí bầnthần, taychân rãrời rũrượi, nhứcnhối, mỏimệt, biếngăn, mấtngủ, phờphạt... đầuóc mangmangthiênđịa. Tao tưởngtượng đủthứ, từ việc chuẩnbị hậusự tínhtoán bảohiểm nhânthọ còn baonhiêu tiền (tiếc là bảytám tháng trước có côngty mời mua bảohiểm ungthư mà mình từchối, cứ tưởngbở cho mình thuộcdiện miễnnhiễm), lên trangmạng của mình thuxếp bàivở, những đưacontinhthần của tao, lolắng những tácphẩm và côngtrình nghiêncứu ngữhọc của mình, tínhtoán là sẽ giaophó cho thằngbạn nàođó cho nó xửlý. Thêmvàođó sựnuốitiếc cuộcsống khi biết mình sắp lìađời trong tao trảiqua qua mặccảm ănnăn hốilỗi cảmthấy mình phạmtội phải lỡbỏ conmình khi nó chưa đến tuổi trưởngthành.

Đólà hệquả của conđườngthuốclá. Từ sángsớm bữađó trênđường tới phòngmạch bácsĩ tao đã hútthuốc cũng khábộn rồi, hút loại baconnăm hộpxanh mới anh T., anh của Đ., mới ở VN sang mangcho mấyhômtrước. Trướcđây cóngười ở VN sang tặng thuốclá tao vuivẻ sảngkhoái, nhưng hômđó khôngvui vì tao đangcó bảngán treo lơlửng trênđầu. Hômnọ, khi L. đang trênđường lên từ Sacto lên phitrường SF có gọiđiệnthoại cho tao nhắcđến mấy cây thuốclá baconnăm mà mầy gởi, tao cũng với tâmtrạng đó, bảo nó cứ giữ mà hút. Nó nói là nó đã bỏthuốc được gầnhơn tháng nay, tao mừngthầm cho nó nhưng tronglòng chẳngtin, vì theo kinhnghiệm của tao đã trảoqua baonhiêu kỳ nghĩhè với bàxã và thằngcon cả nămba tuầnlễ tao đâu húthuốc, nhưng hãy vềlại SF là chơingay tớitấp. Tao nóivới nó là mầy về VN là bị hút ngay -- nó nói bạnbè mình giờ đâucòn mấyai hútthuốc, nó nói chắcđược. Chúc nó caithuốc thànhcông!

Đúngra, cái mặccảm phạmtội và lầmlỗi đã dàyvò conngười tao nhiềuhơn là tự bảnthân của sựchết. Tao sẽ chẳngbiết ănnói sao với bàxã tao đây, bã là người còn đaukhổ hơn tao nữa. Còn thằngcon, mới 14 tuổi, tao tưởngtượng ra là nó sẽ khócrống lên giốngnhư khi cólần nó nghetin bố của đứabạn nó mới mất và đã thốtlên: "He died so young!". Đólà người thường dẫn nó đichơi chung với đứa contrai của anh. Tao khôngphảilà không sợ chết, sợ chứ, saokhông? Cả nămbảy ngàynay tao bănkhoăn khôngbiết là sẽ nên giấunhẹm giađình để về VN lầnnầy thăm bọnmầy lầnnầy là lấncuối, lại nghĩ khôngchừng bênđó được đụngphải cúmheo chếtmẹ bênđó choxong cho khỏiphải trảiqua cái cảmgiác là sẽ thútội với bàxã là tao bị ungthư phổi. Làmsao mởlời đây? Tao suynghĩ lungtung tìm lốithoát, haylà nói chuyện với thằngemvợ trước, nhờ nó kiếmcách anủi bàxã mình? Rồi tao nghĩ, mình sẽ nên về VN không, vì biếtđâu chỉlà cái bướu lànhtính nàođó trong phổi nếu không đi khám mổ ngay thì nó sẽ lại trởthành áctính? Thángtrước hìnhnhư chính mầy gởi cho tao cái email về một bàiviết chuyện bên Dothái bácsĩ khámphá ra câysả tươi sắtra phatrà có dượctính chửa và phòngngừa ungthư. Thếlà tao lậtđật tìm trong tủlạnh mấy câysả, xong xắtnhỏ ra phatrà uống. Để làmgì nhỉ, cólẽ để có một niềm hyvọng mongmanh nàođó mà bấuvíu mà sống. Biếtđâu quảthực nó diệt đuợc tếbào ungthư trướcngày tao chụphìnhphổi (?) Buồncười quá há! Và chotới ngày hômnay tao vẫn tiếptục uống trà với sả -- kháthơm!

Conngườita lúc kinhsợ đúnglà làmcho thểchất thayđổi rõrệt. Tao nhìn tao trong gương trông hốchác và giàđi. Tao nhớlại hôm tuầntrước bàxã có vài ngườibạn lâungày khônggặp đến nhà ăn cơmtối, gặpthấy tao ai cũng "khen" trông tao sútcân, bớt phìra. Lâunay tao không cân nhưng tao ướcchừng lúc bụngđói thì cở 142 pounds. Hômqua tao lấy cáicân của bàxã ra cân, tao hoảnghồn: chỉ còn 122 pounds! Thườngthì cơthể khi có bệnhhoạn gì mới sútký lẹ đếnvậy. Tao sực nhớra là cólần bàxã tao nóilà cáicân đó nó không chínhxác, cólẽ dùngđể đánhlừa cácbàcácô đang cửăn "diet". Tao khôngtin, tốiđến tao bắt thằngnhỏ ra cân, nó nói dườngnhư nó nhẹđi khoảng chục pound, độ 130. Tao yêntâm đôichút, engại baxã nhậnra sựđổithay thểchất trênngười tao, tao cứ nằmdài ra trên ghế salông xem đàivệtinh TQ luyện tiếngTàu. TiếngTàu nó có một ngạnngữ rấthay: "Chưa thấy quantài chưa đỗlệ!" Cólúc tao suynghĩ lại hốitiếc phảichi mình "bỏthuốc" mườilăm năm trướcđây thì giờngầy đâuphải chịuđựng nỗikhổtâm này, để nay "nỗilòng biết tỏcùng ai?"

Mọisự bắtđầu đâutừ tuầntrước, khi tao đi chụp quangtuyếnX cho cáicổ và bảvai vì đã bị đau từ nhiều thángnay do bệnhnghềnghiệp, cảngày ngồi đánhmáy chạychuột lậptrình với máy điệntoán. Từ hơn hai tháng trước, ôngxếp tao thấytao cứ đắp bọcđá ở cổ và tay hoài, ông lậphồsơ bắt tao đikhám bácsĩ do sởlàm chỉđịnh vì lýdo chấnthương nghềnghiệp. Họ bắt tao đi chụpquangtuyến. Đốivới tao, trong tiềmthức tao rất sợ chụpquangtuyến vì mỗilần tới ngày kiểmtra sứckhoẻ địnhkỳ là bàxã cứ nhắcnhở tao phải yêucầu bácsĩ giađình gởi tao đi chụphìnhphổi. Nhưng bácsĩ có nóirằng nếu chụphình thấy gì bấtthường trong phổi là đã muộnrồi! Tao cũng nghĩ vậy, thà khôngbiết gì, chẳng xoirọi gì hết, lúcnào trờigọi thỉ dạ thôi, nhưvậy bớt khổtâm hơn.

Bàxã tao có người bạn có chồng, chínhlà bố của thằngbạn của con tao, hơn haimươi mấy nămnay làmnghề thay cửakính, không hútthuốc, nhưng cứ đụcđẻo tườngvách của những cửasổ ngườita xâycất bằngvậtliệu nhântạo thờixưa, hítphải bụi "asbestos" hoài thì bị ungthưphổi. Anhta đã có những chứngtrạng như đaulưng hoài cả hơn hai tháng, đikhámbácsĩ chụp hìnhphổi thấycó chấtlõng bêntrong (còn tao thì đau cổ đau tay cả mấy tháng nay, mọi thứ đều như có liênhệ với nhau.) Đếnnay anhta đã chết, vào tuổi nămlăm, đã hơn ba năm rồi, và tao đã chứngkiến cáicảnh ngườiđó phải kinhqua hoátrị, người nhưdabọcxương, tócrụng tơibời như lá mùathu, và tao đã phải chứngkiến những giờphút hấphối của anhta, tao không chịuđược, thầmnghĩ, nếu bị ungthưphổi, trướcsau gì cũng chết, tộitình gì phải chửa để kéodài đờisống mộtcách khổsở nhưvậy. Nhiềukhi đi trênphố, nhìn "ngựaxe như nước áoquần như nêm" và cáichết của anhta làm tao suynhĩ, mọithứ vẫn cònđây mà ngườixưa đâutá?

Chuyện rọi quangtuyếnX, cứthế tao cùcưa cùnhầy lầnlữa địnhtâm đichơi VN về rồi mới tính, chụphình nó lòira lungtung là vỡnợ. Nhưng khốnthay khi đi làm vậtlýtrịliệu, bácsĩ cứ đốcthúc hoài. Thôi thì cứđi, chụp cổ chụp vai chứ cógìđâu mà sợ. Thựcsự tao cũng sợ ungthư cổhọng, nếucó là nó lòira ngay!

Mới chụphình xong bữa hômtrước bước qua ngàyhômsau là bácsĩ gọilại nhà liền trongkhi tao ở sởlàm, bàxã bắt máy điệnthoại, nhưng mayquá, tao đoánlà bácsĩ vì lýdo riêngtư "privacy" nên đã khéoléo không nóigì (húhồn!) Ôngta lại gọi đến sởlàm cho tao khi tao đang rangoài nghỉ "giảilao". Lúc trởvề nghe tinnhắn trong máyđiệnthoại, mởra nghe tiếngbácsĩ nóichuyện. Khôngcó chuyện thìthôi chứmà hễ cóchuyện là bácsĩ mới gọi. Ôngta lại cho đườngdây điệnthoại riêng của ông để tao cóthể liênlạc trựctiếp với ôngta gấp. Tao táhoảtamtinh. Bácsĩ thúchối tao phải đi chụphìnhphổi ngay vì tuy chụphình bảvai nhưng bên bệnhviện nhậnthấy mộtbên phần hìnhphổi có "cáigìđó" bấtthường, "they saw something!"

Những điều tao đang losợ lâunay giờ đãtới! Thànhthử, ở sởlàm trong những ngày đó, rangoài giảilao xong về bànlàmviệc thấy đèn nhắntin của điệnthoại chớpchớp là hoảngkinh -- bácsĩ đã gọi tao hai lần nhưvậy nhưng tao đều hụt. Khi tao gọilại cho ôngta, lại phải để nhắntin chứ đâucó dễ gì mà gặp bácsĩ, rồi cứthế ổng lại gọi cho tao, tao "miss", tao lại gọi ổng nhưng rồi cũng chỉ để nhắntin trênmáy, cứvậy là đèn trên máyđiệnthoại cứ chớpchớp hoài như ngọnđèn cấpcứu.

Sựbấtquátam, đến lần thứba mới nóichuyện được trựctiếp với bácsĩ. Ôngta nóilà tao phải đi chụphìnhphổi "to clarify" để biếtrõ cóphảilà "nó" làm tao đau. Tao nhớ là timtao đập thìnhthình như muốn vỡ lồngngực ra, có cảmgiác như bamươi năm trước mới tới Mỹ lầnđầutiên cầm điệnthoại nóichuyện với một côbạn Mỹ cùnglớp mớiquen. Tao hỏi cóphải hình bảvai và càngcổ của tao cógì bấtthường không? (Thựcsự là tao muốn nói: "Cóphải hìnhphổi của tao khôngbìnhthường?" nhưng lúcđó chợtdưng lại nóitrớ ra -- ngườita khi hoảnghốt có những phảnứng khôngđuợc lôgích và tựnhiên.) Bácsĩ bảo, khôngphải, cổ và vai đều bìnhthường, nhưng tao cần chụphình cái ngực của tao! Cũng nên nóithêmlà cáchđó một tuần, sởlàm bắttao đi khám một bácsĩ khác thuộcdiện thẩmđịnh chấnthương, cũng có chụphình bảvai của tao, chụp là có ngay. Bà bácsĩ ngồi nhìn tằnmằn tấmhình chụpquantuyến bảvai của tao trên máy mànhình điệntoán, tẩnmẩn gậtgù, hỏi tao: "Có chútgì đây, bácsĩ mầy cóbiết cáinầy không?" Tao nói "có" (với cáiý là "bácsĩ tao có biết là tao đau từ bảvai xuống." trongkhi trong ýnghĩ của tao là tao hiểu bà muốn nói "Bácsĩ của mầy cóbiết là hìnhchụp nầy có vấnđề không?") . Bả làm một bản copy trên dĩa CD đưa chota bảo mangvề cho bácsĩ tao xem.

Tao mangvề dĩa về sởlàm (đâudám mang vềnhà), haiba ngày sau mới dám bậtmáy lên xem, không nhìn phầnvai mà chúý ngay đến một phầntưláphổi hiện trên mànhình và tao đã cảmthấy cógì làlạ, mờmờnhânảnh giốngnhư có một mãng vòibọ đang nhúcnhích, lợncợn nhúcnhích. Sauđó mấy mgày tao cố khôngnghĩ đến chuyệnđó, cũng chẳng mang cáidĩa đó cho bácsĩ chỉnhhình của tao xem, chỉ mơmộng vẻvời về chuyến về VN sắptới. Nhưng tới ngày đilàm vậtlýtrịliệu, côytá khoachỉnhhình lại thúcdục tao đi chụpquangtuyến để xácđịnh cái đau của vaicổ tao dođâu màra. Chẳngđặngđừng xong tao lại mới chịu đichụp vaicổ toàndiện. Như đã kể, thếlà qua ngàyhômsau thì bácsĩ chấnthương đã gọilại ngay tới sở thúcdục tao đi chụp tiếp hìnhphổi.

Tao cốý cứ dâydưa lầnlửa nhưvậy cảtuần, thầmnghĩ cứthà đểvậy khôngbiếtgì thì chẳngsao, biết kếtquả xấu rồi thì biết làmsao đây? Bệnhviện ngườita chưa nóigì cả nhưng cáichuyện ungthư phổi cứámảnh tao mãi. Cuốicùng khôngthể dâydưa lâu hơn nữa tao mới quyếtđịnh giấu vợ đi chụphìnhphổi. Xui cho tao, hômđó gặpphải côchuyênviên ngườiTàu mớivào làm haysao mà chụp đi chụp lại (nhưng không thừanhận là mình chụp hư mà cứ bắt tao thayđổi cáchđứng ngãlưng dựa vào máy rồi chụp tiếp) làm tao lại cảmthấy cógì bấtthường, mãi tới lần thứtư mới xong, mới có tấmhình hoànhchỉnh. Mỗilần côta chụp hư nhưvậy là lại tự thốt trong phòngmáy, "strange!", "wierd!", "Hmm..." và còn mời cả chuyênviên khác đếnxem để thamkhảo ýkiến.

Tao tự nghĩ: "Thếlà xong!" ("Thếlà nuốitiếc thươngđau, thếlà mãimãi xanhau, thếlà, thếlà...")

Chụphình xong côta bảo tao ra đợi ngoài phòngđợi (lầntrước chụp vaicổ là họ bảo xong, là tao cóthể về ngay.) Lúc đingang phòngmáy, tao liếcnhìn nhanh mànảnh máyđiệntoán trong phòngmáy nhưng côchuyênviên quay nhìn thấy tao đang vóinhìn vào, và khôngbiết côta cóphải cốý haykhông mà bấmtắt tấmhình đang hiệnra trên mànảnh đó ngay. Tấmhình tao loángthoáng nhìnthấy trên mànhình ở vịtrí cách tao khoảng nămsáu thước chỉ hiệnra hai mãnhđen của hai láphổi. Mườilăm phút sau côchuyênviên mớira gặp, bảo tao về ngàymai thứba đigặp bácsĩ chấnthương để biết kếtquả! Tao cố vớtvát một câu dù biết là những người nầy sẽ không hémôi nói được điềugì, "Cógì bấtthường không?" Côta trảlời, "Không, không, khôngcógì. Ngàymai bácsĩ của ông sẽ báochobiết kếtquả." Nếu nhưlà mầy, mầy sẽ cảmthấy thếnào?

Hômđó là sáng ngày thứhai, mầy cứ thử tưởngtượng, cáingày của tao sẽ phải trảiqua như thếnào, nó dài vôtận. Tao nghĩ lungtung đủthứ, cầmchắc trongtay cái bảnán tửhình sẽđược thihành sau nhữngngày laotù, chịuđựng sưhànhhạ tâmthần và thểchất cóthể là kéodài ba tháng, năm tháng, hay sáu tháng.... thờikỳ cuối ungthư sẽ lanra rất nhanh, thểchất sẽ sasút trầmtrọng, v.v. Ngaytừ những ngàyqua tao đã cảmthấy rồi đủ triệuchứng đaunhức bấtthường, tứcngực, ngộpthở, hụthơi, nhứcđầu, bầnthần... Tao cứ bănkhoăn suynghĩ ngàymai biết kếtquả xong cứ giấunhẹm giảlơ chuẩnbị hànhlý VN như chẳngcógì xảyra, biếtđâu tàubay mình ngồi đụngmẹ cơnbão vỡtan để vợcon được hưởng thêm tiền bảohiểm hàngkhông (MôPhật, lạy TrờiPhật thathứ cho con, con quýnh quá nóixàm chứ chẳng cóý trùểm ngườikhác, có chết thì chết mộtmình con thôi thưa PhậtTrời!) Tao còncó ngaycả ýnghĩ láixe tìm chỗ đồinúi vựcsâu nàođó laomẹ xuống hốthẳm cho nó xong, khỏi phải lo chuẩnbị chuyện ănnói làmsao với vợcon rồi lại vuvơ nghĩ tiếc cáixe mới mua chạy chưađược mấy tháng.

Trong thờigian này nhữngngày cuốituần sở đóngcửa nghỉ bốn ngày, tao khôngdám mở email yahoo ra đọc. Tao esợ khôngbiết sẽ phải trảlời với chúngmày nhưthếnào khi chúngmày đang híhửng vuichơi, lên kếhoạch điđâyđiđó nầynọ. Lúcđó tao đang ởtrong tâmtrạng nắmchắc trongtay là đã lãnh bảnán tửhình, bănkhoăn khôngbiết là cónên về VN không, rồi quyếtđịnh về. Rồi tao lại nghĩ nếu đã biết vậy mà còn đi thì vềsau làmsao sẽ phântrần với bàxã đây? Tao chắcchắn bã sẽ chọnlựa conđường cóbịnh là phải trị, trongkhi tao đãcó ýnghĩ buôngthả, tớiđâuhaytớiđó. Dĩnhiên là tinhthần xuốngdốc ghêgớm, giờ nghĩlại mới cảmthấy thánphục ýchí kiêncường của ngườibạn quácố chồng của bạn của bàxã tao kia.

Nămba ngày trướcđó, mày có email cuộnphim "Haicuts" mà thằng L. nó khen "very good" mà tớigiờ tao vẫnchưa xem. Đốidiện với thầnchết thì những thứđó chợt bỗngdưng trởthành xaxỉ phùdu quáđộ. Rađường nhìn những côgái trẻđẹp nhỡnnhơ là thếgiới của họ khônghề thuộcvề mình. Thấy người khác hútthuốc là lại có ýnghĩ: "You are next!" Hôm cuốituần trước bàxã đi shopping mua vài cái quầnsoọt áo "pull" để tao mặc về VN cho đỡ nóng. Tao hữnghờ cảmơn lấylệ, và tựhỏi, còn códịp khôngnhỉ. Bànhà còn nhắcnhở tao hỏithăm xem chuyện làmrăng chohàmdưới của tao ở Sàigòn cónên không? Tao lại nghĩ, "phítiền!" Nỗi khổđau tựmình tạora và đànhphải gánhchịu mộtmình, cònđâu cái hàohùng từng tunghô tuyênbố trước đámbạn: "Chết thì cũngnhư ngủ vậythôi chứ cógìđâu mà sợ!" Tươngtự như vậy, tao nhớ mấy năm trước gặp mầy ở SF, tao cónói là "tao không nghĩlà haimươi năm nữa sẽ còn sống." Mầy lẹ mồm nói ngượclại: "Tao không nghĩlà haimươi năm nữa tao sẽ chết."

Khi cậnkề với cáichết, vấnđề khôngchỉ đơngiản như những câunói nói xong nghe cho vui. Chuyệnđời nó có đủthứ, chodù nó có khổ như thếnào đichăngnữa nhưng conngườita vẫn cứ thưởngthức và tưởngtượng ra là nó ngọtbùi, và vẫn muốn sống. Cònnữa, khi conngườita khi biết mình sắpchết lại thường nghĩ về ngườikhác hơnlà nghĩ về mình, cólẽ vậy. Có những buổichiều ngồi nhìn ra sânvườn saunhà thấy hai ôngbàgià của tao lụmkhụm cắmcúi chămlo mãnhvườn nhonhỏ của haingười, tao nghelòng cothắt lại suynghĩ "thếlà hai mái đầubạc sẽ đưatiển một mái 'đầuxanh'." Hai người đã gần ngưỡngcửa támmươi. Lúcbấygiờ mớithấy sốngđược đến tuổi đó đâunào có dễ.

Và conngườita lúc tuyệtvọng sắp tuyệtmạng thường cố tìmchỗ để bấuvíu nươngtựa. Tao chưa nghĩ đến "Thượngđế" nhưng có nghĩđến câunói của NhàPhật là "ănhiềngặplành." Hồigiờ mình ănhiềnởlành thì chắc TrờiPhật sẽ phùhộ mình. Mấy hôm trướcđó, khi đi uốngcàphê với Đ., có anh T., chị Thu, và hai người bạn của nó mà mình cũng quenbiết. Hai tay nầy, Th. và Tr., cũng là dân thuốclá. Th. thì íthút hơn, nhưng mấy năm nay anhta cứ bị đau tay đau cổ đau bảvai như mình. Lâungày không gặp anh T. từ VN sang, không hỏihan được gì nhiều mà cứ hỏitớihỏilui hai người bạn Th. và Tr. là họ đaunhức như thếnào, có khámbácsĩ chụphình gìkhông, kếtquả rasao, v.v. với ýnghĩ sosánh là họ cũng bị đau như mình nhưng có ungthư khỉkhô gìđâu. Dĩnhiên là tao không đáđộng gì đến chuyện của tao, tao đã "sợ" rồi nàocó muốn họ sợsệt giống mình để làmchi cho mệt khổ tâmtrí tinhthần. Tao còn có ýnghĩ, nếu tao có chết, chắc cũng chẳng báo cho ai hay. Tao tự nói, có lo cũng bằng thừa, chuyệngì đến sẽ đến, cứ vuichơi đến sáng ngày thứba rồi hẳnhay. Tuy tự nhủlòng nhưvậy, rồi vềnhà nhìn thằngcon đang tuổi lớnlên tungtăng tíutít mà nghelòng quặnthắt lại.

Rồi chuyệngì sẽ đến đã đến.

Saukhi chờ cảbuổi ở phòngmạch ngày hômđó vị bácsĩ khảkính kia gọi vào phòngmạch và nói: "Tôi có để cái nhắntin trong máy điệnthoại ờ sởlàm của anh ngàyhômqua, anh đã nghe chưa?" Hômqua đó chính là ngày thứhai tao nghỉlàm. Tao nói chưa, nhưng khônghiểu sao tao lại hỏi trệt đi: "Cóphải cáinhắntin hìnhchụp bảvai và càngcổ?" Ông nói, không, hìnhchụp quangtuyến phổi của anh. Lúcđó dườngnhư người tao hoàntoàn khôngcó cảmgiác gì, đầuóc trốngtrơn chođếnkhi ôngta nói:

"Hìnhchụp phổi của anh chothấy không cógì bấtthường hết!"

Bỗngnhiên tao cảmthấy điềmtỉnh mộtcách lạkỳ, tự nghe mình lặplại, "khôngcóchi? Vậymà làm tôi mấyngàynay "nervous" loâu muốnchết. " Ông nói, mọithứ đều bìnhthường, và ông nói tiếp, mấy hômtrước ông engại là lá phổi của tao cóvấnđề. "Thôi yênchí mà đinghỉhẻ đi. " Ông hỏi tao sẽ điđâu? Tao nói là về VN. Rồi ông hỏi tao có húthtuốclá không? Áichà, lạichuyện conđườngthuốclá, thếlà vẫn câuchuyện cũ lại xìra với ngườimới. Tao nói huyênthuyên về chuyện hútthuốc, giấu vợ mà hút, nàolà kiêngcai mấy lần mà khôngxong, nămngoái đinghỉhè với vợcon ở Âuchâu 19 ngày không hút điếunào, về tới SF ngàythứ 20 là hút trởlại, vânvân và vânvân. Tao cảmthấy lúcbấygiờ tao nói tiếngAnh trôichảy lưuloát làmsaoấy. Ông nói ổng thôngcảm nỗi "nervous" của tao, thôi về VN, ở VN chắcchắn là anh khôngthể bỏthuốc được, ông nói, kỳnầy xong nhân vụ "nervous" nầy về lạiđây liệu mà bỏthuốc đi là vừa. Nóivậy là phải biết là ôngta đã cảmthấy tao "nervous" đến độ nào!

Khi về tới sởlàm, quảnhiên có mẫu nhắntin của ông bácsĩ trên điệnthoại ghilại từ hôm thứhai, ôngta gọi cho tao vàolúc 10 giờ 50 sáng; tao nhớlà ngàyhômtrước tao chụphìnhhổi xong, lúc ravề là vào khoảng 10:42 phút! Tao nhẫmtính kếtquả từ phòng lab nhàthương cho tới phòngmạch của ông cách khoảng mấy dặmAnh (dĩnhiên là họ gởi "electronically") và ông bácsĩ cònphải bậnrộn khám cho baonhiêu bệnhnhân khác nữa. Điềuđó chothấy ôngta quantâm và biết sựkhổtâm của tao đến mực nào. Trong mẫu nhắntin, ông bácsĩ nói:

"Kếtquả quangtuyếnX hìnhphổi của anh cho thấy mọisự đều bìnhthường. Cógì thắcmắc xin hãy gọi cho tôi ở số XXX-XXXX."

Áichà cái mẫu nhắntin đángyêu ngọtngào làmsao, chỉ cóthế mà tao bấmđibấmlại ngheđinghelại mấy lần! Lúcđó tao tựnhủ: "Ừ lầnnầy về VN hút xảláng với bạnbẻ, xong về laịđây là dứtkhoát bỏthuốc, tao chịu khôngnổi nỗichịuđựng hoảnghốt của những ngày vừaqua.

Mà kỳlạ thật, saukhi nhậnđược tinvui biết mình trắngán, mọi cảmgiác đaunhức trên từ nhiều hômtrước dườngnhư biếnmất hết, đêm nằm ngủ lănqua lănlại mà nào đâucó cảmthấy chấtlõng hay "chấtdẽo" nào trong phổi của mình mà tao cảmthấy nó đènặng theohướng hấplực của quảđất nàođâu như tao đã cảmthấy biếtbao đêmtrước. Toàn là tưởngtượng! Tao lại nghĩ, haylà nướctrà và tinhchất câysả cônghiệu nhưthần đã diệt hết tếbào ungthư rồi chăng nhỉ? Hey, nầy, nhớ rachợ mua vài bósả mangvề rữasạch, tháinhỏ bỏ vào túi nilông, cất trong tủlạnh đểdành cho tao, lúcnào tao về có cơhội là tao nhâmnhi táchtrà pha sả nha.

Sẽ có kẻ phán: "Đángđời." Mầy sẽ hỏi: "Sao tởn chưa? Bỏthuốc được chưa?" Biết trảlời sao? Hômnay cuốituần ởnhà với bàxã cảtuần, không hútthuốc được, dễưa nổiquạu caucó. Tao lụclại xem cái cuộnphim "Haircuts" của mầy gởi để xem cho khỏi vươngvấn chuyện "khóingàn baylên mây". Đời vẫn đẹp sao!

dchph