Buổisáng tôi nằm thumình trong phòng im ngủ. Mưađổ từ mấy ngàynay ở khắp thịxã. Trời mùmịt. Mưađổ lẫn những cơngió lạnh từ sông Lạigiang thổivề lạnhrét. Cănphòng đóngcửa tốiom. Những tiếngđộng bênngoài chìmlỉm lâudần trong cơnbão đưavề từ biển. Những điếuthuốc đốt cháyxém bờmôi. Hút dồndập lặnglẽ trong sự chờđợi. Tôi chờđợi một chuyến bỏđi lầnnữa xa cái thịxã này. Vài ba ngàynay thì phải. Mỗingày ra đứngnhìn thịxã mưa bay trắngxóa, vắng những chuyếnxe về Quinhơn, tôi nghe mình bựctức vì có một cáigì mơhồ ràngbuộc tôi quanhđây. Tôi chánngán ởđây thì phải. Cũng lạ thật. Vẫn Hanh, vẫn Tài, vẫn Mạnh còn ở thịxã như ngàynào tôi ởđây. Vẫn những niềmvui vỡnát hằngđêm. Thật lạ. Tôi bỏquên nó như những ngày mưa lặnglẽ đã bỏquên tôi. Tôi khôngmuốn tìm gì ởđây. Một cáigì bímật đang xôđuổi lẫntránh trong mỗingày sống tôi. Mưa đổ hoài làm tôi chờđợi rấtnhiều và làm tôi nhớ... Đôilúc imlìm như một bóngđen. Đờisống chìmđắm vào nỗi hưhao mấtmát riêngtư, tôi không chịunỗi nữa.
Tôi nằmim mộtchút, Hanh tìmđến tôi. Nó đốtdiêm mồi ngọn đèndầu đặt trênbàn. Imlặng. Tôi nhìn nó imlặng híhoáy vẽ những vòngtròn trên tấmbảngđen. Tôi tưởngtượngra là nó đang dạy họctrò nó trong những ngày mưalụt nghỉdạy. Cũng cólẽ tôi là họctrò nó. Nó đến dạycho tôi tìmlại những điều xa bỏquên trong thángngày trởvề thịxã, niềmvui tìmkiếm ở những nơi như quán café Trúc hay ở Biêncương. Tôi chánngán cuộcsống bìnhthản của chúngnó ởđây, chúng đã trởnên xalạ với tôi. Vàilần tôi đã cố hòahợp với chúngnó để sốnglại những ngày vui ởđây, nhưng vôích, Hanh nói cùnglắm tôi cũng chỉ giống Tài; chốibỏ xalánh cái quán Biêncương mà hằngđêm chúng vẫn mò đầu xuống đùacợt.
Tôi trởvề vài ngày trướckhi cơnmưa đỗvề, cùnglúc với Trợ, với Thinh và San. Những thằng về với tôi đã sống hòahợp ngay với chúng, âncần và bằnglòng với niềmvui với những vócdáng gãyđổ saymem. Tôi nhìn chúngnó bỗng cảmthấy như chợt đã đánhmất hìnhảnh chuyếnxe về thịxã. Tôi nói với Hanh là tôi muốn trởvào Quinhơn ngày hômnay hoặc ngàymai, tìm xe cho tao. Hanh bảo sao mày chẳng đi luôn về làmgì? Tôi im lặng. Hanh vẽ lẫn trong những vòngtròn có một đôimắt xinhđẹp bằng phấn hồng. Những vòngtròn như những bongbóngnước dễ vỡ. Cốtý của Hanh cũng cólẽ vậy. Và đôimắt xalạ nàođấy Hanh tưởngtượng bằng đôimắt của Minh. Đôimắt của Minh đang nhìn Hanh qua những vòngtròn bongbóng. Giảndị vậy. Tôi mỉmcười khi nghe Hanh nói. Minh có đôimắt thật đẹp. Tôi bảo thôiđi, đi đò lên Hoàiân mà tìm. Hanh cườicười. Nó đi về phía cuối phòng tìm khăn lau bảng rồi trởlại giường ngồi cạnh tôi nhìnngắm những hìnhvẽ lờmờ. Hanh mồi một điếuthuốc lẩmbẩm điềugì đó trong miệng. Hanh trông cóvẻ ốm hơn trước nhiều. Tôi nói điều này với bọn Mạnh, Tiến; chúng nó cười ồ, ốm vì lo... việc lên xuống Hoàiân hoài... Tôi bậtcười. Mỗilần về nghe chúng nó nhắcđến một cái tên congái xalạ nàođó, Thuận chẳnghạn. Mỗi ngườitình điqua với chúng như những cơnsay nhậpnhoạng. Ngườitình ruột và ngườitình ghẻ. Còn tôi với những tưởngtượng miềnnúi một người xõatóc, ngày hai buổi dưới trường Thánh Têrêsa đivề, chắcgì ai có nhớđến tôi làmgì. Đôilúc những bóngngười congái quenthuộc về ámảnh lấy trínhớ sươngmù trong tôi, chođó là một ngườitình. Ngườitình lâungày trong một cuộc hạnđịnh tìnhcờ bắtgặp. Có thể là D., D. mấtbiến, bảytám năm trước ngồi nghe nàng hát, máitóc hơi ngắn ômlấy gươngmặt trònđầy nỗi ưuphiền như Hanh, như Tài, như Mạnh. Những buổi dạy. Tôi nghenói về lão hiệutrưởng Anh với conbệnh, mỗi cơntức “máu dồn lên mặt”. Lão với những lời hămdọa, với những láđơn gởivề Ty không làmgìđược bọn Hanh, nhưng cũng cóthể có lúc như lão Tấn trướckia; một lần xích quấn ngay cổ, loạnnão, đưa về Huế annghỉ.
Mưa ngoàitrời bớtxuống, rơirớt vài hột, chỉ cònlà cơn mưabụi nhòanhòa. Hanh mở cửasổ và búngvăng tànthuốc bay rangoài. Đang nằmbịnh, tôi trởdậy, quấn tấmchăn ngang mình run lậpcập. Hanh nói:
- Giờnày Mạnh, Tiến đang lộinước ở ga...
Cólẽ ngàymai tôi phải trởvào Quinhơn. Hanh hămdọa về chuyếnđi của Mạnh hai ngày, đibộ từ Diêutrì ra đến Phùcát, đi xổng đi đò tứtán, xe đỗ giữa đèo. Tôi mỉmcười nhắcđến hai nỗi chịuđựng tươngtự nhưthế thì cáigì thích hơn. Hanh nói:
- Mày muốn làm mặtlạ ởđây. Sao mày về làmchi? Nhờ tao bán mấy quyểnsách thôi à!
Tôi imlặng suynghĩ. Ừnhỉ! Tôi vềđây làmgì trong nỗi chánnản nhậpnhờ. Cóthể đốivới tôi chuyến vềthăm nầy là để gặp những gươngmặt xalạ với lòng háohức. Còn cógì lạ ởđây sau bảy tám năm bỏđi. Không cógì ngoài nỗi chánchường dâng lên cổ. Cơn buồnnôn trong tôi cuyểnsang trạngthái lợmgiọng. Tôi nói với Hanh là cóthể tao sẽ cháy lòng mà chết, tao sợ và đang cố thử hút thuốclá đây. Hanh cườihì, sợ đến vậysao? Sống với tao. Tao mườilăm ngày bịnh chán thuốc, ngánngẫm với những cụcđờm đặcquánh, khạcnhổ giữa lớp, nhưng nghĩđến mùalạnh tao hút trởlại chứ bỏ thì phí công ngàyxưa tậphút cực quá. Hanh vẫn cáitật càrỡn cốhữu, nó lại thích hútthuốc độimũ đi giữa cơnmưa.
Đến lúc mưa baymù trởlại. Tôi vớitay đóngập cánh cửasổ. Hanh đứngdậy:
- Bộ mày tính ngủvùi suốtngày sao. Đi lội nướclụt với tụitao. Xuống café Trúc tìm chút hơiấm.
Tôi chầnchờ. Ýtưởng buồnlặng chìm vào lờinói của Hanh. Ừ, vâng. Chẳnglẽ về đây ngủvùi sao. Ngủvùi vừalòng với những giấcmộng đẹpđẽ lờmờ như một câuchuyệnkể nàođó xaxưa. Tôi chợt nhớđến lýdo tôi trởvề thịxã lầnnày mà quênlững đimất. Thắp một nénhương cho cậu Lợi. Tôi nói cho Hanh nghe điều này. Hanh nói lýdo mày giảndị chỉ nhưvậy thôi à? Chứ khôngphải về thăm cô D. sao? Tôi lắcđầu, tình xa rồi, đừng nhắctới... Tao vềđây muốn nghe câuchuyện kể về viênđạn nằm trong đầu cậu tao ở Cămbốt. Hanh cườicười:
- Nhưvậy thì mày không đi. Lýdo mày tìm ởđâu rathế.
Tôi ném tấmchăn quấn ngang mình trởvề giường khoát chiếc áotơi rồi nắm tay Hanh rakhỏi phòng... Buổisáng sươngmưa tạnh, tôi đi với nó như những chiều đón bỏquên ở tuổithơ trong kýức. Như tối hômqua. Như chuỗicười của bọn Hanh giữa quán càphê Biêncương. Có Lộc, có Thinh, có Trợ, só San, có Hanh, có Tiến, có Mạnh, có tôi. Có những thằng thầy sáng đi dạy chiềutối mò xuống dưới để vào lớp nghe họctrò xầmxì nói về mình “các lão thầy xuống xóm điếm...”. Tộinghiệp cho bọn Hanh. Ởđây nghe nói hoài về điềunày. Còn tôi, những ngày sống phươngxa lạclõng đêm đến Càphê D. cườitình với đứa congái họctrò ngồi ở cátxê, sáng lại đidạy cười nghiêmnghị nhìn nó ngồi thumình cuối lớp, với đôimắt lạ nhìn thầy quáiđản như thấy con quáivật hìnhngười. Thầybà tríthức. Chịu vậy. Chịuđựng vậy. Ngàysống là chuỗiđời bỏquên sótlại vài điều tìmkiếm, vài nỗi ômấp mongmanh.
Đêmqua bọn Hanh chọcghẹo cô ả ngầm tên Vân làmdáng nghiêmnghị. Chúngnó gọi Vân bằng má. Má với lời kínhtrọng hờhờ. Má Vân bằnglòng nở nụcười đểugiả nóivới chúngnó: má nuôi các con, má thương. Má, Má. Tiếnggọi của chúng một lúc nàođó chìmlỉm rồi trởnên xàmxở với ả Bằng. Cô Bằng hàilòng nghe chúngnó gọi ả Vân là Má Vân, Má Vân. Vâng, thì Má Vân. Chúng lại gọi má Vân sau một khoảng thờigian bỏquên đi. Má Vân cườikhà, nói: Con, con, các con. Chúng với nỗi đùacợt, gọi Má Vân đànghoàng cho đến một lúc: “Má, Má, Má! Tối cho chúng con bú miếng”.
Chỉ có vậy. Niềmvui ở cái thịxã nấy chúng bằnglòng chịu ởđây, sống đời bìnhthản. Tôi ngồi nhìn chúngnó híhởn và nghe xalạ với tiếngcười quanhđấy vỡvụn. Chúng cũng hìnhnhư quên tôi trong nỗi đùacợt vài ngày nghỉdạy buồntẻ đầy mưa. Đến khuya chúngnó mò về. Bốn năm thằng chất lên chiếc gắnmáy chạy àoào. Cólẽ chúng đêm nào cũng vậy. Sáng đến rồi lại đi dạyhọc, nhìn họctrò, có đứa bỗngchợt nói lên như trong lờikể: “Hồi hôm hìnhnhư em có gặp thầy ở Biêncương mà, nay sao thầy dạy ởđây”. Hanh không nói gì chỉ cườitrừ. Nụcười quen thuộc trên bờmôi nhìn lũ họctrò hằngngày thường đivề ngang thịxã.
Hanh dẫn tôi đi dầmmưa về phía nhàga. Lúc đi đến chi Côngan đã thấy nước ngập đầy đường, tràn vào ngôitrường trunghọc Tăng Bạt Hổ kề đấy. Bóng bọn thằng Mạnh, Tiến lộinước ngang bụng đưa tay ngoắcngoắc ở xa. Hanh cười khàkhà. Nó xănquần lêntới đầugối trông thật tứccười; nước ngangbụng mà xănquần, chắc nó quên. Tôi cười cười, nhắcnhở với nó, nó mới chợt nhớ, ngầnngừ nhìn tôi rồi nhìn bọn Mạnh. Chúngnó đang gọi kìa, Hanh nói. Một lúclâu nhìn chúng Hanh hỏi: “Không biết tụinó có bậnquần không. Phảichi tao để quần ở nhà lộinước mới thích”. Tôi trông chúngnó đùa giỡn như những đứatrẻ vậy; và tôi với tụinó thuởnhỏ chẳng khác gì. Tôi nói:
- Mày không bậnquần rồi đi quần xàlỏn giữa phố à! Hanh gậtđầu, thường lắm. Tôi vừa nghĩ đến những đứa họctrò gái, chúng cólẽ đâuđó đang nhìn thầy mình sắp lộinước và sắp vỡ vanglên những tiếngcười khúchkhích. Tôi thật chịu chúng nó, về thịxã lần này bắtgặp được niềmvui này nhỏbé.
Hanh bằnglòng lội nước. Tôi lắcđầu bảo tao rét quá! Hanh nói thôi mày về vậy, cô D. chờ mày! Tôi bỏđi ngược conđường trởvề. Chiếc áotơi thấm nước ướtsủng lạnhcăm. Tôi chợt run cầmcập. Mồi một điếuthuốc ướtnhẹp mùkhói. Hơithở tôi cũng bốckhói như những đóm sươngmù còn đọnglại bansáng.
Thịxã âmu như buổichiều. Tôi trởvề tìm đến nhà D.. Tôi gọi một ly càphê sữa cho tôi và hai ly cho D. và Hà. Đứa cháu D. bế trên tay ngơngác nhìn tôi. H. cườicười. Tôi hỏi thằngbé tên gì? D. mỉmcười đặt thằngbé ngồi trên người nângniu. Tôi nói:
- Côgiáo gì mà bếem hoài!
- Ừ bế choquen...
- Hômnào tôi cũng gặp D. bếem...
- Ừ thì phải bế chứsao? Choquen...
- Quen gì?
- Choquen chứ cho gì...
- Maisau hở? Lâu không?
H. cườicười: Ông nói gì vậy? Maimốt ông đirồi thì hỏi để làmchi? Sao ông không lấyvợ chorồi...
- Sợ lắm!...
- Ông mà sợ nỗi gì! Cô nào ở Kontum vậy...
- Ồ, hơiđâu thắcmắc... Mà ai nói vậy?
H. cườicười đưamắt nhìn D.: “Hỏi...”. D. đứngdậy bảo ra sau nhà tí. H. quaylưng cườikhúchkhích. Tôi imlặng mộtđỗi, đốt thuốc rồi nói:
- H. lớn rồi! Côgiáo rồi! Nhưng giống connít quá!
- Ừ, tôi thì nhưvậy đấy, không ưa thì thôi đừng nóichuyện... Tôi cườicười:
- Hiên bỏđi lâu chưa?
- Ối! Lãngxẹt... Sao hỏi tôi. Mắcmớ gì... H. ngừng nửachừng, quaynhìn hướng khác chedấu một nụcười tinhnghịch.
Tôi imlặng. Lúc D. từ sau nhà lên lại, nàng hỏi tôi gởi bán sách gì ởđây. Tôi, à! Mấy cái truyện vuvơ viết hồi còn họctrò, bán kiếmtiền uống càphê chứ! D. tìm đến chiếc ghế khi nãy, noi:
- Ở đây bán sách ai thèm mua, chán lắm!
D. nói xong cầmlên cuốnsách đâuđó lật vài trang. Cái bìa có cái đề “Nausea” cũ bẩn, bụi đóng. Tôi chụplấy và hỏi tìm tìm đâu ra đây? D. nói thì tìnhcờ gặp mấy bà bán rác Mỹ bỏ đấy. Tôi hỏi chứ không có bán sao D.?
- Ấy, ởđây bán... chó mua. Tôi hỏi sao không đọc bản tiếngPháp. D.: Ừ, bảndịch tiếngAnh của Lloyd xem cũng đỡbuồn.
- Cô đọc thấy buồnnôn chưa...
- Buồnnôn gì? D. hỏi. H. cười khúc hích: Có tháng ấy!... Rồi bỏchạy về nha cô sátvách. D. gọi lại:
- Ê, trảtiền ly càphê chứ? H. dừnglại:
- Hỏi ông phiêubạt ấy! Tôi nói tôi khôngbiết! H. rống to:
- Ai biểu ông bắt người ta uống chi...
Tôi cười. D. imlặng nhìn quyểnsách. Tôi nói:
- D. đọc xong đemra dạy họctrò... D. ngướcnhìn tôi mộtthoáng rồi cúixuống, lặngthinh. Khônghiểu D. đang nghĩ gì. Tôi imlặng tự hỏithầm khi ngườita imlạng họ nhớđến thời tuổinhỏ không. Tôi không muốn nhắcđến thời tuổinhỏ có hoadại nởrộ. Đẹp gì? Đốivới tôi đẹp gì những điều thuộcvề trínhớ ấy. Tôi không muốn nhớ gì về quãngđời đó. Cóthể mai hay mốt tôi lại bỏđi. Làm một chuyếnđi dài mang theo sự cònlại vếttích đã bỏquên. Chắc gì tôi nhớđược những gì xảyra trong những ngày sống ởđây. Nhớ làm gì? Ừ, nhỉ! Muốn quên đi trong nỗi chánchường tôi lại phải tập sống bên những thằngbạn còn sótlại ở thịxã này. Còn có ai như tôi, bỏđi như Hiên, như Thảo. Chúng bỏđi, lâulắm mới có một láthơ ngắnngủi cho tôi. Tôi lườibiếng viết trả chúng nó. Đôilúc tìnhcờ hoặc một phútchốc nào đấy tôi lại trông một láthơ của ai gởi đến. Đọc ngấunghiến. Như nỗi âncần chờđợi lâungày. Thậtsự ra tâmthức rêu đã phủ lên trên ấy. Chaiđá. Lìlợm... Chẳng còngì đángnhắc ngoài hai buổi đidạy, hai buổi kiếmcơm ăn. Ăn và sống. Giảndị. Giảndị tộtđộ như cuộcsống nàođó thoángqua một phút vôtình bắtgặp. Những ngày mưa như hômnay đã bắt tôi chờđợi từngngày như một cuộcsống vừa bắtgặp. Như cuộcđời. Nỗi chánngán lưngchừng. Nỗi chán gán xóanhòa những dấuchân inhằn lên vết đácuội. Tôi mong mai này có xe, mai này hết mưa, cơnbão sẽ trởvề miềnbiển. Tôi lại trởvề ư? Hẳn vậy? Không! Bỏđi chứ? Ừ, thì bỏđi. Bỏđi cũng chỉ như sự trởvề. Vẫn những chờđón ơhờ hằngngày bên đời mình đã chịuđựng. Chịuđựng để biết, để nhớ trong từng giấcngủ mêman ngọtlịm. Những ngườitình. Những bóngdáng nhấpnhô như những tảngđá đầughềnh với bọtsóng nướcbiển đổxô nhau chạy ravào.
Ngườitình điqua không biết baonhiêu người congái. Bóngdáng nhậpnhòa hưảo. Với D. hay với ai khác. Tôi muốn nóirằng D. với ngàytháng xaxôi nàođó còn sótlại trong trítưởng. Chỉ vậy thôi. Giản dị vậy. D. bìnhthường ởđây trong sự chờđợi chàođón của cuộcđời. Đôilúc cũng nghĩrằng D. đã lẫn vào trong nỗi tìmkiếm mấtmát trên cuộcđời ngắnngủi. D. đấy. Đang đốidiện. Nỗi xáođộng hờhững lẫn trong vài gươngmặt quenthuộc điqua trong trínhớ. Imlặng. Imlặng như lâunay ở trong tâmthức mùmịt cõi mờ. Cólẽ là sương khô. Những giọt nướcmắt dưthừa bỏquên trong bụibẩn tựa như giọt sươngkhô kia. Tôi có một lần nhìn một người congái khóc. Tiếngkhóc âmvang những tiếngđộng taybay vậpvờ như khóithuốc. D. hỏi:
- Anh khi nào trởvào?
- Khôngchừng. Mai hoặc mốt, hoặc bữa kia... khinào hết mưa... Ồ, không. Cóthể là mai... mai tôi đi...
- Mưa nhiều quá. Đường ngập nước xe làm sao đi...
- Saovậy? Chết không?
- Nước ngập tàixế không thấy đường, cầu gãy, bương ào. Sụp. Chết.
- D. sợ chết à!
- Sợ ai chết?
- Tôi quên. Mai tôi đi. Chắc vậy...
- Chừng nào anh lại trởvề?
- Tôi đã bỏđi đâuđó đã bảy năm rồi nhỉ?
- Vâng. Tôi nhớ vậy. Chẳnglẽ bảytám năm nữa anh trởvề?
- Khôngchừng. Tùy nỗibuồn...
- Anh buồn gì ở thịxã này...?
- Khi nào D. đidạy lại? Trường hãy còn ngập nước...
Buổichiều tôi ra bờsông đứng nhìn sang bênkia cầu. Nước ngập sát châncầu đúc cao. Chảy cuồncuộn dưới mặtcầu, vàngbẩn. Đấtđá sụplỡ gầnhết. Bêncạnh có vài cái xácchết tấp vào bờ được vớtlên phơibày bủngsỉnh, danước táixanh. Tôi phátlợm với những cái xác nằm phơitrần dưới cơnmưa bụi còn sótlại hồisáng ràorào. Tôi đibộ ra giữa cầu, với tay vớt những khúc gỗ trôi muộnmàng băngngang. Những khúc gỗ khô rêumục, hay trínhớ rêumục đời tôi? Cólẽ vậy. Buổichiều buồnchán không biết làmgì, rangoài này ngồi vớt vuvơ những khúc cây bị cuốntrôi đi theo giòngnước. Nhìn bên kia đầucầu trông như consông nốidài gậpngềnh vàngđục. Bên ấy thấp, những căn nhàtranh đều bị cuốntrôi gầnhết. Nước ngập hìnhnhư đâyđó sangtới bênkia cầu Dợi quakhỏi Chùa Lạcsơn. Nghĩđến Hanh, tôi mỉmcười mộtmình. Muốn lên Hoàiân quảthật Hanh phải điđò dọctheo mésông đến trụcnước đậpđất. Tìnhyêu xaxôi cólẽ là ở chỗnày, Hanh với Minh hay với ai cũng vậy.
Tốinay tôi lại không biết phải làmgì. Cólẽ rồi cũng theo bọn Hanh lội xuống ga tìm đến càfé Biêncương. Như đêm hômqua khi tôi đang nói chuyện với Phan, chúng đến kéođi chẳngnóichẳngrằng. Phan ngẩnngơ. Tôi phải mấtcông giảithích, giảithích, điều mà tôi không muốn, là phải hòahợp với bọn Hanh để đitìm những nỗivui dài gắnggượng. Nếunhư bị đổi rađây dạy chắc tôi sẽ không chịunổi rồi. Chịu, điềunày khôngđúng với sự chịuđựng đang đènén trong tôi. Ýnghĩ quảnhquất quanhđây vẫnlà sự tiếptục bỏđi. Như D. nói, cóthể bảytám năm gìđấy rồi sẽ trởvề, thịxã này chắc sẽ lại đổikhác như mấy ngày này mà tôi trởvề. Biếtđâu ngày đó trời cũng sẽ làm những cơnlụt bóchân tôi...
Một người nàođấy vừa đingang sau tôi, hìnhnhư có tiếngnói vanglên mộtmình: “Mưa hoài. Chết không biết baonhiêu người rồi. Mưa hoài. Chán ghê!”. Tôi mỉmcười. Nghe có giọtmưa lớn nhỏ trên lưng tôi và vừa lẫnvào tiếng một người “Ê, Sanh”, hìnhnhư tiếng của Hanh. Tôi quaylại...
x X x
Thịxã đìuhiu. Buổitối đườngphố vắng đầy nỗi lạlùng. Hìnhnhư đâuđó có sự rìnhrập nàođó. Mưa đỗ dài trắngxóa mịtmù. Buổitối bọn Hanh đã bỏ đi lộinước xuống Biêncương. Tôi đứng ở một gốccây ướtsũng trong mưa. Những điếuthuốc nốitiếp nhau mùmịt khói. Tâmthức chìmđắm trong cõi lơmơ với những ýnghĩ lạlùng. Tôi cố tìm mộtchút trínhớ quenthuộc nào đó để gọilên một cáitên, một tiếngkêu. Cóthể là một tiếng kêucứu. Mai sẽ có xe cho tôi về Quinhơn không nhỉ? Khôngcó thì tôi sẽ như thếnào, thêm một ngày buồnchán nữa sao? Vẫn nỗi chánchường cốhữu, vẫn trong ýtưởng bỏđi đầy trong tríóc. Cóphải tôi đang đitìm một cõisống. Một cõisống của vựcthẳm tâmtưởng mà tấtcả gầnnhư đều ở trong một dựtính. Ngàymai mưa sẽ tạnh chăng? Tạnh hay không cónghĩagì? Một chuyếnđi. Một conđò sang bên kiasông sẽ lại đưa tôi đixa sang một cõi khác. Chẳngcógì ràngbuộc tôi sao? Người thânbằng như bamẹ chỉlà là những cáibóng tuy thânthích nhưng chỉ hiệnhữu trong trítưởng. Ba tôi lầmlì bìnhlặng. Mẹ tôi với đôimắt ưuphiền chĩunặng buồnphiền. Thếnhưng bà chẳng nóigì, cóthể xem như tôi đã bỏđi hơn bảytám năm nay. Còn những đứaem tôi, chúng với những đôimắt lạ nhìn anh dịkỳ, cóthể đólà sự dịkỳ lâungày đã biếnthành rêuxanh phủlên tấmthân anh khốnnạn.
Emgái tôi, P., nó giống mẹ. Giống bấtcứ những gì thânthuộc mà tôi bắtgặp ngày trởvề hômnay. Imlặng trong nỗi chìmđắm và chờđợi một tiếngnói nàođó quayvề. Cóthể xem nhưlà một sự bắtbuộc với một lýdo giảndị. Anh phải vào sớm để còn phải đidạy. Buổichiều vừa chậpchoạng tối P. dẫn tôi đi khắp thịxã, tìm vào trong xóm, dẫn tôi đi như đi tìmlại chút trínhớ bỏquên của ngườianh. P. dẫn tôi đi ăn bánhdạt, bánhgiây, bánhbèo. Tìmlại chút mùivị gâygây trên đầulưỡi. Tôi uống một ly nướcdừa, như nhớlại đôichút dãy rừngdừa xanh mọngnước mọc mentheo bờsông. Còn có gì hơn không? Vậy thôi sao? Có còn gì nữa không trong trínhớ tuổithơ? Còn những gì mà cólẽ phải mấtcông tìmkiếm trong thángngày dàidẳng mà P. tìmlại được giùm tôi đôichút. Gợi cho tôi vài ngày ở Bồngsơn tránhđược cho tôi khỏi những suynghĩ muộnphiền. Đôilúc đi với tôi, em trách về cáichết của dì Đào, sao anh chẳng về đưa dì đi mộtlần. Cũng như đámma của cậu Nguyên tôi nào có vềđâu để nhìnthấy mặt lần cuốicùng. Từ đấy nỗi thânyêu dầndà vắngmặt. Còn bàngoại với cậu Lợi chết trên miềnđất lạ. Llầnnày thì tôi về, vừa chỉ đủ nhìnthấy chiếc đầu lủng một lỗ sâu, tôi hìnhD. rađược trongđó đầuđạn của chiếntranh ngùivùi trongđó. Lầnnày tôi khôngthể tìm lýdo “mắcbận không vềđược”.
P. hỏi tôi anh tính khinào trởvào Quinhơn. Quêhương tuổinhỏ tôi ởđây mà. Có lẽ lâungày bỏ đixa nên tấtcả đã trởthành xalạ. Tôi tự nói với tôi nhưthế và tôi cóthể thảnnhiên với chính tráitim tôi đã chaimòn. Cólẽ mai. Cóthể mai. Sao lại có lẽ cóthể? Nhấtđịnh là thế. Đólà điều khẳngđịnh. Tôi cần một điều nhấtquyết với chínhmình. Thựctại đờimình đólà điều đãđược sắpđặt sẵn bởi một bàntay siêuhình hay chính tôi đã sắpđặt với đôilần tìmkiếm lại ýnghĩ thầmkín riêngtư. Nhưvậy là nhấtđịnh mai tôi sẽ rai. Anh đi thật à? P. nhìn tôi với ánhmắt thoáng chút lạlùng. Ờ, mai tôi đi, mai anh đi. “Anh không đợi hết lụt hết mưa rồi đi!”. Ớ, điều này cóphải là một vấnđề trọnghệ nữa sao; đi không đi là do mình, không thể chờđợi trờiđất, vì trờiđất đâucó chờđợi mình. Tại sao không để tôi đi rồi hãy làm mưalụt, có trôi luôn thịxã Bồngsơn này ra biển thì tôi cũng chẳngsao. P. lúcnào cũng ubuồn phiềnmuộn, tínhtình giống như má tôi vậy. Tôi tựhỏi ngày hai buổi P. đidạy ở ngôitrường tiểuhọc gần sông, em đã tìmkiếm đượcgì trong cuộcsống của mình? Không. Hoàntoàn không. Đờisống còn có lắm thứlạ nữa P. ơi. Thậttình anh không muốn nói gìnữa hết. Thà làm một ngườicâm chứ anh khôngthể làm kẻđuimù. Kẻđuimù khôngthể tự tìmlấy một lốiđi riêng cho chínhmình được. Anh cũngvậy. P. cúixuống nhìn dướichân với một cáinhìn như để tìm câtrảlời, một nỗi bậntâm ơhờ về một chuỗi đờisống được chàođón nồngnhiệt trên những chuyếnđixa. Cuốicùng P. có tìmthấy đượcgì không hay chỉlà nỗi chịuđựng khôncùng với cuộcsống, tựtạo nên cho mình nỗi khốnkhổ ngợpngời.
- Mai anh đi thật à?
- Vâng! Mai anh đi. Sángsớm, đi đò sang bên kia Cầu Dợi tìm xe... Mưa hoài...
- Anh khôngthể ởlại thêm một hoặc nhiều ngày nữa sao? Mưa còn đầytrời...
- Ởlại thêm một bữa íchgì. Em đã thấy anh tìmđược gì khi về ở cái thịxã này? Ở với người thân. Bamẹ. Có anh em bằnghữu...
- Anh cóthể nói vậy được à! Bộibạc lắm...
- Bộibạc. Cuộcđời đã bộibạc với anh. Anh khôngđược chìuđãi trong cuộcđời. Cuộcđời bấpbênh...
- Tại anh chọnlấy đóchứ. Có ai bắtbuộc đâu...
- Ừ nhỉ! Nhưng mai anh phải đi.
- Anh chođó là mộtđiều bắtbuộc sao?
- Khôngphải vậy. Nhưng mơhồ vẫncó nỗi phiềntoái ràngbuộc. Anh cầnphải đi. Anh không chết được ở thịxã này...
- Anh vẫn nói những lời bộibạc...
- Em bảo anh thếnào?
- Bamẹ khôngcógì ràngbuộc sao?
- Không. Cólẽ có. Nhưng mơhồ.
- Mai đi thật à?
- Đừng hỏi nữa. Anh không muốn phải trảlời câuhỏi. Gầnnhư đây là sựbắtbuộc...
- Em có bắtbuộc anh phải trảlời đâu?
- Không vậy! Anh đã nói... mơhồ...
- Sao? Mơhồ. Bamẹ. Em chẳng hạn. Mơhồ trong cuộcsống anh?
- .....
- Mai đi thật à? Anh khôngthể ở lại với bamẹ, với em mộtvài ngày nữasao?
- Ích gì?
- Thì mơhồ. Ta cảmthấy mộtchút hươngxa nàođó thânthuộc như chính bamẹ... Nhưng không ai cần anh đâu.
- Ồ, sao em lại nói vậy?
- Anh không cần ai. Ai cần anh.
- Imlặng là hơn.
- Đừng bắt em imlặng. Bamẹ. Hay riêng mẹ, mẹ buồnphiền anh nhiềulắm!
- Em cho anh imlặng.
- Mai anh đi. Mẹ sẽ loâu. Mưalụt còn đầytrời...
- Khônglý tìm chẳngđược chút antoàn nào sao trong chuyếnđi. Đi là chết à. Xelật? Ồ thì xe lật. Anh đi chứ anh nào có đợi xelật đâu. Ừ, thì đúngrồi... P. bậtkhóc sướtmướt. Nếu tôi không quaylại nhìnthấy, tôi cóthể tưởng là tiếng mưađỗ ngoàitrời. Hìnhảnh. Mọi liênlạc tâmlinh chínhlà những hìnhảnh mà tôi cóthể đem nó nhốtvào trong tiếngđộng thựcthể. Thựcthể hiệntại là những tiếngkhóc umê.
Buổitối, Tôi sang nhàngoại thắp thêm nénhương trên bànthờ cậu Lợi. Cóthể thếnày nhưlà điều quyếtđịnh. Mai tôi đi. Bàngoại tôi hỏi mai con đi sao? Dạ... Lại những câuhỏi tôi tưởn chừng đâuđó là điều ràngbuộc lấy đôichân. Đôichân tôi đem lên đỉnhtrời cho mưađỗ.
Đang đêm. Tôi khoác áo rangoài, đi dọctheo thịxã. Cólẽ lần này, đêmnay tôi phải cố tạora những hìnhảnh ấntượng mới cho trínhớ của mình maisau. Cũngcó đôilúc tôi cần nhớlại và đitìm những hìnhảnh kýức và kỷniệm, xaođộng như những bóngnước vỡnhòa.
Mưa càng khuya càng đỗ to. Nước cóthể đã dângngập cầu rồi khôngchừng. Cóthể đêmnay thịxã này sẽ trôi ra biển. Trôi bậpbềnh như tấm phaogỗ mụcnát. Sẽcó những tiếngkêu, những tiếnggọi, sẽcó những tìmkiếm những thithể thânyêu bị mấttích. Tôi lụclọi lại trínhớ, trời hành cơn lụt mỗinăm từ thuở hồnghoang xaxưa, và nhìnlại thânmình cũng cũmèn rêuxanh mọcphủ đầy trong trínhớ.
Tôi đi dọc trên thịxã. Đi trong cơnmưa lạnhlùng, mưa phủbụi. Thịxã chìmhẳn vào trong bóngtối đêmđen và trong cơn mưađỗ daidẳng qua từngngày. Thịxã đang bắtđầu chìmvào trong giấcngủ mêmuội. Mainày buổisáng trởdậy nhìn thịxã như hằngngày từ lúc trởvề rồi đónnhận cơnmưa phủphê mộtcách chánchường. Tôi khôngchắc ngàymai sẽ có xe về Quinhơn. Kẹtlại thêm vàingày nữa làcùng. Cóthể tôi sẽ ởlại thêm mộtvài ngày nữa, tôi lại tựhỏi, íchgì? Nếu vào Quinhơn thì cuộcsống vẫn khôngcógì thayđổi, vẫn nỗi chánchường chịuđựng khốn hổ. Ừ, sao lại khôngthể ở thêm mộtvài ngày nữa ởđây.
Buổisáng thứcdậy, tôi đốtthuốc mù phòng, nhìn mưađỗ ngoài thịxã, chờ mộtvài thằng bạn đếntìm. Cóthể chúng đã ngủquên. Khôngsao. Rồi chúng sẽ thứcdậy với niềmvui mới của chúng. Cóthể là những chuỗicười bongbóng. Sống với chúng thêm mộtvài ngày nữa, gắnggượng vuichung với chúng. Tìmđến với chúng trong nỗi lẻloi do chínhmình tạonên trong mộtngày. Ừ, phải. Ta nên ở thêm mộtvài ngày nữa. Ta sẽ sống cho rahồn. Ta sẽ sốnglại với những chuỗicười thơdại đánhđổi hưkhông. Ngàytháng nào tôi ởđây với nỗi tâmthức lưuđày. Tôi đã rađi và đã làm một hànhtrình sống. Cóthể lốiđi mà tôi chọn sẽ nở đầy hoa đẹp rạngngời. Ồ, ta ráng vui lên vậy. Đúngrồi. Khônggì hơn ở Bồngsơn, những ngày mưa mau. Ta nên tìm mộtchút hơithở trong những đám bụibặm ởđây vào những ngày nắngráo. Vuilên đi. Đúng rồi. Đúngvậy rồi.
Tôi như đứatrẻ híhứng trởvề, nói với P.: "Anh sẽ ở lại vài ngày với ba mẹ nữa." Ánhmắt P. rạngngời. Như tôi vừa mangđến một tinvui, đúnghơn là một tinmừng. Cólúc là một niềmvui trọnngày cho P.. Cũng cóthể là một đêm, một đêm vui nằmngủ đầy mộngđẹp đốivới họ. Tôi nói với ngoại tôi là tôi sẽ ởlại thêm vàingày nữa. Bàngoại vuilên với ánhmắt rạngngời. Còn với mẹ tôi, ởlại hay không thì gần như bà vẫn sự imlặng chờđợi cốhữu, cóthể đốivới bà đó chỉlà một tiếngđộng, một tínhiệu... Ngày tôi trởvề cũngnhư ngày tôi bỏxứ ra đi, mẹ tôi vẫn với chuỗisống chờđón tin con, tấtcả cũng chỉ là một trong những ngàysống ởđây với vài điều bựcbội xảyra, khóchịu riêngtư. Mộtngày như mọingày.
Sáng ngàymai ngủdậy, tọi sẽ lại tiếptục sống như những ngàyqua. Ngủvùi nằmlì trong phòng. Càphê thuốclá, quán Trúc và Càfé Biêncương. Viết tặng vài người quyểnsách mới in với dămba câu tiếngAnh thờithượng. Forget me not. Happiest day of mine. Cuộcsống. Tầmthường. Lạnhlùng. Chánngán. Những ngàysống ởđây thì chỉ có vậy, thêmvào những ngày mưaphủ thịxã ưuphiền.
Bọn Hanh chắc còn đang ở quan càfé Biêncương. Látnữa nó về tôi sẽ lại báotin là tôi sẽ ởlại đây thêm vài ngày nữa, khỏi tìm xe. Nghĩ vậy, tôi mĩmcười mộtmình, đibộ dọctheo thịxã mộtvòng, rồi trởlại tìm vào một quán càphê không bảnghiệu của D.. Ngồi uống một mình. Hútthuốc nhảkhói rồi nhìn theo với khốióc trốngrỗng. Gặp H. từ nhà êncạnh sangchơi và H. lại hỏi: "Sao ông không lấy vợ cho rồi..." Tôi cườicười... H. lại hỏi:
- Mai ông đi rồi chứ? Phiêubạt! Tôi vội nói như chụpbắt được cơhội nói, cơhội bàytỏ cho một ýnghĩ:
- Chưa! Chưa! Đi gì vội! Cóthể mốt. Cóthể bữakia. Cóthể ... H. cười khúckhích:
- Kìa, kìa cóthể ông ởlại vì ... D. ...
- Tạisao lại có sự ởlại lạlùng nhưvậy. Tạisao H. không bỏđi vì Hiên... H. lườn tôi:
- Thôiđi ông! Mai ông đi ch rồi, ai cần ông ởlại.
- Không, tôi không đi, chẳng ai cấmcản tôi được...
- Ông khôngđi kệ ông, lì quá!
- Ừ thì tôi lì. Lì như bansáng nay vậy.
- Đúngrồi! Ông mai đi chorồi, đi bảytám năm nữa rồi hãy trởvề lại với một lýdo nàođó như lầnnày...
- Ừ có thể...
- Sao lại cóthể. Kỳsau ông cóthể về vì muốn thắp cho ... D. một nénnhang chẳnghạn
- H. ví dụ dễsợ quá!
- Đúng rồi. Ông sợ D. chết không?
- Sao hỏi vậy?
- Sao ông không lấyvợ chorồi?
- Kontum bỏ ai?
- À thì ravậy, giấuđầulòiđuôi! Để tôi nói với D., tệbạc ghê. D. khóclên khócxuống vì ông, vậymà... Thôi, không nói nữa...
- Sao?
x X x
Mớiđây. Thật mau. Mới đêm hômqua nói thế, bằng ýnghĩ, bằng lờinói bàytỏ, thếmà hômnay, sángnay thứcdậy, tôi lại quyếtđịnh rađi. Mưađỗ đầytrời. Conđò đưa tôi sang bênkia sông gậpghềnh chaolượn trên giòngnước cuốn. Bỏđi thậttình rồi. P. còn đứng bênnày sông nhìntheo. Khôngbiết mưa hay nướcmắt làm má P. ướtđẫm. Tôi nhớlại câu của H. nói đêm hômqua: "Mai ông đi chorồi, ai cần ông ởđây." Ừ thì tôi đi có ai đưa tôi đâu ngoài P.. Saolại khônglà một ngườitình ở thịxã này. "Sao ông không lấy vợ cho rồi?" Tôi mỉmcười một mình. Đò vừa sang tới bênkia sông và chèo đến tận Lạcsơn. Hanh muốn đi Hoàiân còn xa hơn thế nữa. Khôngbiết bênkia connước ngập có xe đi không haylại sẽ trởvề. Trởvề tìm lại những ngày mưa chăng? Buồnnản. Làm nhớ một bónghình miềnnúi nàođó xađưa. Sao ông không lấyvợ chorồi...
Phan Cung-Nghiệp
Quinhơn 1971
(Đăng trên Khởihành số 99, 8/4/1971)
