Rồi bỗngnhiên tôi có đựtính bỏđi thật lạlùng. Bỏ thịxã nầy mà đi? My yêu tôi thật mà. Ýtưởng bỏđi cứ mãi lẫnquất trong đầu tôi. Tôi đã quên My rồi sao? Không. Thế mà... Ðólà điều thật lạ. Tôi sợ gì đây? Thixã đang sống trong một nỗiđeđoạ chiếntranh chếtchóc khắpnơi, nhưng ýtưởng bỏđi không phải bắtnguồn từđó.... Thế tạisao? Tôi vẫn chưa trảlời được câuhỏi nầy với chính tôi. Những khuônmặt
thânyêu quanhđây và quaycuồng vỡ nhoà từngmãnh. Sao vậy? Mầy sao vậy, mầy điên rồi chăng? Tôi tỉnh lắm, nhìn quanhđây có mẹtôi, chị tôi và My. Tấtcả những gươngmặt đó thânthuộc -- thếsao tôi cóthểcó dựtính lạlùng nhuvậy sao? Hừ, sợ bỏđi sẽ có một ngày nàođó mầy sẽ nhậnthấy rằng bỏđi là một sựtrốntránh, nỗiloâu với điềugì đó liênhệ với hiệntại đangcó, phảivậykhông?
Dì Nhường đã bỏđi từlâu, rờibỏ cănnhà nầy. Đì bỏđi mấtbiệt như buổisáng dượng Nhường đã rađi vậy. Mấtbiệt vắngtam. Rồi thựcsự tớilượt anh Khanh. Ðây mớilà sẽ bỏđi mấtbiệt. Hômnào chiếcxe
chở anh Khanh dọcđường bị mìn nổbanh xe ra, rồi anh Khanh như chiếcxe, chẳngcòn nhậndiện được gì. Thếmà anh đã nói với chị Vàn là họ sẽ chẳngbaogiờ xanhau, sẽ lấynhau. Ừ thì lấynhau. Họ đã lấynhau bằng nướcmắt. Chị Vàn đã khóc hết nướcmắt, chị khóc rồi sẽ được gì chăng? Rồi đến Dung, nàng đi lấychồng. Nàng đã xem việc nàng có tôi điqua trongđờnàng biến nó thành
sự vắngbiệt xaxôi. Dung đã nhậnra điềunầy, sẽ xalạ cáchbiệt với tôi. Rồi người chồng nàng đănglính, lại thêm một kẻ bỏđi. Dung và người chồng của nàng đềulà bạn tôi. Họ lấynhau. Thếlà anphận.
Mọi suynghĩ, mọi ngôntừ, mọi hìnhảnh xoaycuồng quanh tôi bằng sựbỏđi, dựtính bỏđi. Kỳquặc, quảthật tôi muốn bỏđi thậtsao? Bỏ mẹ, bỏ chị, bỏ ngườiyêu, bỏ bằnghữu bạnbè. Bỏ cái thịxã trốngvắng khốnnạn nầy. Bỏđi. Tấtcả đều bắtđầu bằng một sựbỏđi. Mầy nghĩ gì trong đầu vậy mầy ơi? Mầy bỗngnhiên trởthành lạlùng đếnthế? Mầy chẳng mong gì ở My sao? Bâygiờ mầy bỏđi, Bâygiờ là mùađông, câylá đangtrong conlạnh rồiđây. Mùađông, ngàynàođó mầy còn mặc áoấm chạyrong, và bâygiờmầy chốibỏ tấcả thậtsao? Ðiđi. Không lạnh hết cả bầutrồi đâu. Loàingười, bạnbè thânyêu sẽ tự có riêng hơiấm của họ. Còn mầy -- sựbỏđi. Dựtính bỏđi. Lạlùng. Bỏđi thựcsao?
x X x
Buổisáng My đilễ nhàthờ, tôi trôngthấy nàng nhưng không nóigì vớinhau. Nhìn theo nàng khuất ở phía cuối ngôigiáođường thịxã. Tôi lửngthửng ôm chiếcxắc đira bếnxe. Tôi bướcđi thậtnhanh và cố tránh không nghi đến My, không nghĩ gì về điều My đang cầunguyện.
Trời lạnhcăm và mùsương. Tôi mặc trênngười chiếcáolen
cũnhạt, nhạt màu như những dãynúi mờkhuất sau những dãynhà xaxa. Bếnxe nhỏbé nom bẩnthỉu. Vài chiếcxeđò đậu hàngngang lưathưa khách. Tiếng raoquà buổisáng lẫn trong tiếng ồnào của đámngười chờ xe, họ như đều chìmkhuất vào một nỗichờđời chung. Ngườita hỏthăm nhau tintức đoạnđường từđây đến tỉnh. Tìnhhình anninh, câycầu gảy, đắpmô...
Tôi vào tiệm ănsáng, gọi cơm điểmtâm và ly càphêsữa. Tôi ngồi hútthuốc, nhìn và nghe bọnngười xungquanh nóichuyện về những chuyếnđi dựhờ vào tỉnh sángnay. Toàn là những chuyện nghe đã nhàmtai, xoayquanh vấnđề đường đứt, cầy gãy, bọnngười lạmặt xuấthiện dọcđường... Tôi cũng chưa tínhthử lạixem hômnay là ngày thứmấy mà tôi đã chờ xe đi tỉnh. Tôi đã điđi vềvề từ nhà ra bếnxe baonhiêu lần rồi. Lẫn trong nỗi loâu chờđợi, vẫn chưacó được chuyếnxe nào về được tới tỉnh. Cóchăng là những vụ đạpmìn, phụckích.
Tấtcả những người sống quanhđây toàn là những kẻ nhẫnnại và chờđợi; họ
chờchực một điềukiện antoàn là đõxe ra tỉnh với đám hànhkhách xônxao.
Chiếcxắc bên tôi nhiềukhi như muốn chộplấy tôi, nhào lênxe nàođấy mộtkhi ngheđược tin đườngxá thôngsuốt. Sựchờđời đaidẵng đã làm conngườita thêm buồnphiền, gầymòn thânxác. Khôngbiết phải gọi họ là thuộc loạingười nào, là những cáibóng rờirạc haylà những cáibóng đeođuổi vớinhau. Những khuônmặt quanhđây dườngnhư đã chìmvào nỗi hưhao mơhồ, giốngnhư tôi, giốngnhư mỗingười, như
tấcả?
Chưachắcgì hômnay sẽ có xe đi tỉnh, mặcdù trongsuốt mấy ngàynay tìnhhình chiếncuộc cóphần lắngdịu đôichút. Nhung tôi vẫn tiếptục chờđợi, dườngnhư tôi đang trốntránh điềugì mà tôi không muốn đốimặt: giađình, bạnbè, ngườiyêu. My hay những người congái nàokhác, haylà chính nỗi losợ chậpchờn
quảnhquất. Cóngày cả thịxã nầy cóthể sẽ trởthành bãichiếntrường, một miền tangtích vắnglặng.
Vâng! Tôi cũng đã nghi nhưthế, một tráiđạn, một tráibom, một quảmìn sẽ nổ bấtcứ lúcnào! My, chị Vàn, My, Dung... những khuônmặt quenthuộc lầnlượt hiệnvề trong tríóc. Tôi vẫn chưa rõ điềugì đã làmcho tôi có ýđịnh bỏđi. Ai cũng đều
quyếnluyến, bạnbè thânthuộc và ngườiyêu... Tôi đã thử kiểmđiểmlại nhưng chẳng tìmthấy điềugì khàdĩ cóthể xem là đã làm tôi phiềnmuộn. Mọingười quanh tôi sống chungnhau như những bóng và hình. Vậy quyếtđịnh bỏđi cónghĩa làsao? Tôi quảtình muốn rờibỏ thịxã nầy sớim chừngnào hay chừngấy. Hìnhnhư khôngcòngì cóthể
làm tôi lưuluyến nữa: Gươngmặt ubuồn của mẹ tôi, tiếngkhóc của chị tôi. tiếngcười buồn của Dung, tiếngnói muộnphiền của My. Tấtcả đốivới tôi giờđây là nỗi mongmuốn rờibỏ rakhỏi những chiếcbóng của những ngườithânthuộc. Cólẽ đâylà điều cùngcực khổtâm của tríóc với một cuộcsống với những hìnhảnh bấpbênh chaodao lượn về điểmgóc, về một chỗ. Một chỗ ngồi, một chỗ đứng, một chỗ để chenlấn cũng chỉ bấynhiêu thôi trong cuộcđời.
Tôi ôm chiếcxắc rakhỏi quán, đibỏ dọctheo đườngphố xuống ga và lại quay trởlại bếnxe trong một nỗichờđợi vôchừng. Gió bay lanman rétmướt. Tôi đứng dựa dưới mái
cộtnhà đợi xe.
Tôi đốt một điếuthuốc hút nhảkhói ấmáp. Chừngnhư những hìnhảnh xungquanh tôi như khóithuốc lượmlờ. Tôi imlặng nhìn nóc ngôinhàthờ, chờđợi tiếngchuông đỗlên, tưởngtượngđólà lời cầunghuyện của My, của người congái còn làm ngườihọctrò nhỏbé.
Thìra tôi vẫncòn nhớđến My. Tưởngchừng như đã bỏquên lâungày gặplại trong trínhớ xaxôi. Thôi, tấtcả hìnhảnh ấy chỉcòn sótlại là điềugì còn quảnhquất đâuđó trong cuộcsống, nhưng conngườita dễgì bỏquên được hìnhảnh đãtừng ômấp nângniu.
Buổisáng My đilễ nàng mặc chiếcáođài xám. Trôngthấy nhau nhưng lại lặngthinh. Nàng vẫn buồn như tôi vẫn nhớ. Nàng buồn trôngthấy rõ trong ánhmắtnhìn, với màu mắt đenthẳm, trong nỗi laođao bấtđịnh vôcùng của tìnhyêu, của sựsống và cuộcđời.
Hôm tôi nói với nàng về dựtính bỏđi của tôi, nàng không hỏi, không khóc. Nàng gượnggạo, điềmnhiên như muốn chelấp nỗibuồn đàntrải. Tôi đã ôm nàng trong vòngtay và hôn trên môi nàng chấpvới. Nàng khôngcòn điềugì để tiếc nửa cả. Nàng chỉ buồn về sựbỏđi của tôi, ngàyđi và sựchờđợi.
Dung đi trên một chiếcxeôm, đỗxịch ngay lại chỗ tôi đúng. Dung bướcxuốngxe đền bên tôi
và nói điềugì đấy nhưng tôi không nghe rõ. Nàng vuốtlại máitóc dài, dángngười Dung trông phờphạt, mệtmỏi. Chồng nàng đilính đã vào trungtâm huấnluyện haiba tuầnrồi thìphải. Cólẽ Dung chờđợi, gươngmặt nàng hiệnlên bao nỗiphiềnmuộn. Trông nàng dườngnhư muốn khóc, muốn nói gìđấy nhưng imlặng. Tôi hỏi Dung:
- Dung lên tỉnh hả?
Dung nhìn tôi, nàng không đáp mà hỏi:
- Anh cũng muốn bỏđi sao?
- Mình đi khônggiốngnhư người khác... Họ đi vì sợ....
- Dung thực khônghiểu anh...
Dung cười buồn, nụcười núp sau những thángngày hưhao, trông nàng giàhẳnđi với đôimắt sâuhoắm, cóthể là do nàng đã khóc quánhiều.
Tôi muốn hỏithăm Dung về chồng nàng, nhưng lạithôi. Hìnhnhư tôi sợ mình phải gợilại nỗibuồn ẩngiấu của Dung. Giốngnhư tôi, tôi sợ ngườikhác gợilại nhữnggì khôngvui đốivới tôi, chodù tôi thựcsư chẳngcó nỗibuồn nào d8ể chedấugiấu cả. Trong tôi là sựrỗngtuếch lạlùng.
Tiếng Dung lại vanglên chậmchạp:
- Mấyhômnay hìnhnhư khôngcó xe vậy.
Tôi ậmừ trongmiệng. Tôi khôngmuốn nói chuyện về điều mà mình đang chờđợi để bỏđi. Ðã baonhiêu ngày rồi khôngcó xe đi về tỉnh? Tôi hỏi:
- Dung lên tỉnh thăm ảnh?
Ảnh nhắnvề bảo tôi dọn về tỉnh với ảnh....
Tôi nghe trong giọngnói của Dung có điềugì ẩngiấu và lẫnkhuất đằngsau, giốngnhư có điềugì đó đang làm nàng chánnản đến cựcđộ. Tôi vôtình đã gợilên trong nàng một nỗibuồn. Tôi xinlỗi Dung. Nàng không nóigì mà chỉ mĩmcười gượnggạo.
Tôi hỏi một người tàixế đứng gầnđấy về chuyện đườngcá hômnay cóthể đi lêntỉnh đượckhông? Ôngta đáplời lữnglơ bảo cóthể rồi quaysang nóichuyện với ngườiđồngnghiệp.
Suốtcả buổisáng tôi chờ hoài xe mà khôngcó chuyếnnào đi. Tôi từgiã Dung để vềnhà. Chiếcxắc lại đeotheo tôi vềnhà lầnnữa. Mẹ tôi nhìn tôi khôngnói. Bà chegiầu sựbuồnphiền vào tronglòng bà. Nếpnhăn trêntrán bà do những longhĩ xưanay. Tôi cũng chẳngnóigì, đểnguyên bộđồ trênngười ngãlăn ra phảngỗ ngủ đến chiều không cơmnước gìcả. Chị Vàn đánhthức tôi dậy. Tôi nhìn chị rồi nhìn những tianắng chiều lọt qua khungcửsổ. Lúcđó mẹ tôi đi họp phiênchợchiều chưavề. Chị Vàn nói với tôi:
- Cậu làm má buồnphiền, cả chị nữa! Khônghiểusao cậu lạicó dựtính kỳquặc vậy?
Chị Vàn ngồixuống bên tôi. Ðôimắt chị trôngnhư muốn khóc. Tôi nhìn chị imlặng, khôngbiếi nóigì. Tạisao tôi lạicó ýđịnh kỳquặc nhưvậy? Giađình chỉcòn mẹ tôi và hai chịem tôi, thếmà tôi lại muốn bỏđi. Bỏđi trốntránh dù thựctại chẳng cógì đángnói tới. Khôngcógì buộc tôi phải bỏđi. Chínhtôi tôi cũng chẳnghiểu mình
muốn gì, và chẳng ai hiểu tạisao cả.
Saolại bỗngnhiên tôi sợ vài cái bóng thânyêu lẫnquất bên tôi. Sựgầngũi vôtừ chẳng tạonên chuyệngì thầmkín cần giấudiếm. Tôi cảmthấy mình như đang tìmkiếm một điềugìđó hưvô và xalạ. Tôi đã lớn rồi, ngày nàođó... Tôi không bị ràngbuộc với những gì xungquanh tôi, và hiệntại quảthật chẳng làmcho tôi suynghĩ gì về bấtcứ điềugì, sợ suynghĩ nầy sẽ làm tôi muốn xalánh tấtcả.
Tiếng của chị Vàn lại vanglên như từ một khoảngtrống nàođó:
- Cậu khôngthể ởlại với mẹ và chị sao?
Tôi lại imlặng. Chị Vàn bậtkhóclên như một đứatrẻ. Người chị yếuớt tựavào tôi như sợ sẽ đánhmất một nỗi thươngyêu nàođấy. Vai chị runglên từng chặp. Tôi nhìn chị thậtlâu... Mầy, mầy là một thằngngười khốnnạn. Mầy chẳngviệcgì phải chọnlựa bỏđi, bỏlại ngườichị, ngườimẹ đằngsau. Mầy là thằngkhốnnạn thúvật nàođấy. Ai đã nuôinấng mầy lớnkhôn và chờđợi ở mầy một điềugìđó mà mầy nở rứtbỏ rađi. Mầy là một thằngngười vôtráchnhiệm, một thằngngngười, một đứaem...
Suốt bữacơmchiều, tôi imlặng nhainuốt bên mẹ và chị. Hìnhnhư có một sựdồnnén đèlên trong tâmkhảm của mỗingười với một trạngthái đòihỏi những mấtmát cầnđược bồiđắplại.
Chị Vàn nhiềulần như chực khóc với điềusuynghĩ nàođó. Còn má tôi, sao trông bà vẫn thảnhoặc xemnhư khôngcó điềugì đang xảyra
tuydù khôngcó sự hiệndiện của tôi ở nhà đốivới bà là cả một sựhưhao trốngvắng. Hằngngày rồi bà vẫn phải họpchợ. Chị Vàn vẫn phải đidạy.
Tôi buôngđủa rữamặt, rồi raphố tìm My.
Phan Cung Nghiệp
(Quinhơn 5/1970)
