Bài bìnhluận phim "Regret to Inform" (Rấttiếc Xinđược Báotin) của Barbara Sonneborn

Ngươiviết: Andrew Lam (in English)


Ngườidịch: dchph


LỜI GHICHÚ CỦA CHỦBÚT : Bàihọc những nhàlàmphim phim tàiliệu Mỹ cònphải hochỏi về Việtnam đólà Việtnam khôngphải là đứatrẻ mườibốn tuổi. Cuốn phim "Regret to Inform" (Rấttiếc Xinđược Báotin) của Barbara Sonneborn cũng khôngngoạilệ. Chủbút Andrew Lâm của PNS (Dịchvụ Tintức Tháibìnhdương) đã viết như vậy. Anh là người đã nhậnthấy cuốnphim mang một nộidung chẳng giống tígì với trínhớ về chiếntranh ở Việtnam của anh. Andrew Lâm là nhà bìnhluận cho Đài Phátthanh Côngcộng Quốcgia, anh còn viết truyệnngắn và các bài tườngthuật cho New California Media (Hệthống Truyềnthông Cali Mới), trangnhà www.ncmonline.com của hệthống truyềnthông sắctộc của PNS.


Là một ngườixem lâunăm nhưng đã mệtmỏi với những hìnhảnh bộpchộp về cuộc Chiếntranh Việtnam, tôi đã tạo cho mình một tháiđộ -- cảmxúc trước một tácphẩm khônghẳn là giốngnhư được nó khaisáng. Áichà, tôi nhậnthấy mình mang cái tháiđộ đóra ápdụng khi tôi xem "Regret to Inform," (Rấttiếc Xinđược Báotin) một cuốn phim tàiliệu về những quảphụ của cuộc chiếntranh Việtnam của Barbara Sonneborn.

Trongkhi tôi cảmđộng đến chảy nướcmắt nghe những chứngnhân và hìnhảnh của cuốnphim, tôi nhậnthấy trong cuốnphim tàiliệu lừngkhừng nầy chứa rất ít điều so với trínhớ về Việtnam của tôi, trínhớ về một đấtnướcbị chiarẽ trầmtrọng bởi một cuộc nộichiến, là nơi mà hai miền Nam Bắc đã chémgiết nhau trướckhi người Mỹ đến rất lâu. Trong kýức của tôi, ông cậu cả của tôi theo bộđội của Hồ Chí Minh tậpkết ra Bắc trongkhi hai người em của ông đilính trong Quânđội Việtnam Cộnghoà, saunầy họ trởthành phicông oanhtạc cơ, đã dộibom B52 lên đầu người anh và quânngũ của anh.

Điềuđó cónghiãlà kýức về chuyện người Việt giết người Việt trong một tấntuồng vônghĩa và đẫmmáu mà trongđó người Mỹ chỉ là những diễnviên phụ. Người Mỹ??ã giao súngđạn cho Quânđội Việtnam Cộnghoà, đốcthúc họ, và cuốicùng đểmặc họ kiệttận giữa chiếntrường sôisục.

Sựkiện mà Hoakỳgiữ một vaitrò chủchốt trong cuốnphim của Sonneborn chẳngcó gì lạ. Nóichocùng, Việtnam là một cuộc chiếntranh phứctạp, có ba phe, một câuchuyện dàidòng thường được rútgọn thành hai phe -- Mỹ đươngđầu với tấtcả người dân Việt.

Từ cáchnhìn đó, chúngta nhìn thấy người Mỹ là những kẻ bạotàn và những người Việtnam đội nónlá vôtội, chỉ biết chờđợi để bị sáthại. Chúngta được kểlại điềunầy không phải bằng từngữ mà là bằng những đoạn phim chiếu phicơ Mỹ dội bom và bomlửa lêntrên xứ nhiệtđới nầy. Chúngta được chiếu chothấy cảnh dân Việtnam bị tróichặt và lùađi như đàn bò do lính Mỹ dẫndắt, hoặcbị những bángsúng đánhvào đít. Chúngta chưa hề nhìnthấy một lầnnào cảnh một người Việtnam cầm súng. Chúngta chưa hề nhìnthấy một lầnnào cảnh một người Việtnam bận áotrận, bấtkể đólà Việtcộng hay lính của Quânđội Việtnam Cộnghoà. Chỉcó người Mỹ mới có vinhhạnh đó, với tưcách là lính Mỹ, là những kẻ uốnnắn lịchsử.

Những hìnhảnh trong cuốnphim gợiý cho ta thấy người Việtnam là những nạnnhân thụđộng của địnhmệnh của họ -- điềunầy dĩnhiên là không giảithích được sự bạitrận của Mỹ.

Điều tôi muốn nói với Sonneborn và tất cả những nhàlàmphim người Mỹ là người đã từng làm những cuốnphim liênhệ đến Việtnam là: Việtnam khôngphải đứatrẻ mườibốn tuổi. Câuchuyện Việtnam không phải mới bắtđầu kể từkhi chiếc trựcthăng đầutiên của Mỹ đápxuống những đồngruộng, và đã chấmdứt khi chiếc máybay trựcthăng cuốicùng rờikhỏi khỏi đỉnh sânthượng của Toà Đạisứ Mỹ ở Sàigòn. Ngoài cuộcchiếntranh Việtnam ra, chỉ nội trong thếkỷ 20 người Việt đã chiếnđấu chống Pháp, chốngNhật và chống Tàu, và rồi đã tiếptục xâmlấn Cămbốt khoảng mười năm, và Việtnam chưa một lần bại trận -- ở đây khôngkể đến sự thấttrận của Miền Nam Việtnam.

Chuyện của nước tôi là một bikịch đã khởisự khi những chiếnhạm Pháp đầutiên giongbuồm tiếnvào Sông Hương gần hơn 200 năm trước và họ đã chiacắt và thốngtrị đấtnước nầy bằng cách lợidụng những dịbiệt giữa hai miền Nam Bắc đểrồi gâyra những hậuquả ghêgớm vềsau. Và bikịch nầy đâu đã được kếtthúc khi Hànội tiếptục thốngtrị Sàigòn và Miền Nam với ýthứchệ cộngsản đã bị bếtắc mà trong 25 năm qua đã cảntrở và gâyhại hơn là đã giúpích đượcgì.

"Disản do cuộcchiến đểlại là gì?" Sonneborn đã đặt câuhỏi trong phim của bà," và chuyệngì đã xảyra saukhi quânđội Mỹ rútvề nước?"

Chuyệngì đã xảyra khi quân Mỹ rút về nước là Hànội -- nạnnhân biếnthành kẻ thắngcuộc của nước Mỹ -- tứctốc cho thihành một chínhsách trảthù trong Miền Nam bạitrận, đemnhốt gần một triệu đànông Miền Nam vào trong các trại họctập cảitạo và épbuộc hàng trămngàn giađình thuộc giaicấp trunglưu ở Miền Nam sốngdởchếtdở tại những Vùng kinhtếmới trongkhiđó tàisản của họ bị tịchbiên. Có hơn hai triệu người Việtnam liềuchết ngoài biểncả làm thuyềnnhân để trốnchạy.

Tôi tựhỏi đâulà những tiếngnói của những quảphụ mà chồng của họ bị chếtđói trong những trại họctập cảitạo? Đâulà những tiếngnói của những người bị buộc phải trốnkhỏi Việtnam bằng ghe để chuivào những trại tỵnạn trong khi chờ các nước phương Tây nhậnvào?

Tôi tự hỏi tạisao những nhàlàmphim lại cho là chuyện đáp phicơ bayđi hàngngàn dặm đường vượt đạidương đến Hànội để phỏngvấn những quanchức cộngsản và quayphim những cảnh núi vôi hùngvĩ hoặc những dòngsông óngánh lại dễ làm hơnlà việc chỉ cần láixe vài trăm dặm đến San Jose hoặclà Los Angeles hoặclà Dallas để phỏngvấn khoảng triệu người Mỹ gốc Việt ? Cóphảichăng bờivìnhững câuchuyệnkể hùnghồn của những người nầy cóthể sẽ đánhmất mặccảm tựngã tộilỗi của người Mỹ ?

Nếu quảthực nhưvậy, câu trảlời dànhcho câuhỏi khác nữa của bà Sonneborn liênhệ đến disản của cuộc chiếntranh là như vầy: Chiếntranh và hậuquả của nó baogiờ cũng tệhại. nhưng nó càng tệhạihơn khi lịchsử của nó bị bị rútgọn và nhiều tiếngnói của những ngườitrongcuộc đã bị bưngbít. Kếtquả củasự thôngtin sailạc vẫn luônluôn là sự dốtnát.

dchph dịch
SF 2000

Click here to read this review in English

-----------------------------
We are the advocates of the new Vietnamese2020 language reform!