Một số các bài viết đóng góp ý kiến cho bản Cương Lĩnh Chính Trị của đại
hội XI từ tác giả Bùi Đức Lai, được cho phổ biến công khai trên báo mạng
Tuần ViệtNam, đã gây nhiều ắn tượng tốt về tinh thần thảo luận có tính
phản biện của các nhà trí thức và học giả trong cũng như ngoài nước. Ấn
tương nhất chính là tác giả đã mạnh dạn phê bình những "sai lầm" về học
thuyết của các cưu lãnh đạo, kể cả Chủ Nghĩa Xã Hội theo mô hình Xô Viết
và các nước Đông Âu.

Tuy vậy, điều đáng ngạc nhiên nhất là tác giả của các bài viết đã gián
tiếp cho thấy, đa số các nhà nghiên cứu hay lý thuyết gia chính trị vẵn
còn có những cái nhìn duy ý chí, quá chủ quan về sự thành công hay thất
bại của Chủ Nghĩa Xã Hội (CNXH) hay Chủ Nghĩa Tư Bản (CNTB). Trong tinh
thần thảo luận nghiêm túc và thông thoáng, với sự khuyên khích và mời
gọi từ diễn đàn cùa ViêtNam Net thông qua mạng Tuần ViệtNam, người Viết
xin có một vài ý kiến tản mạn về các bài viết nói trên.

Trước hết, một tiền đề được đặt ra đây là các nghiên cứu gia hay học giả
trong cũng như ngoài nước đểu có khái niệm về cơ cấu vận hành của hai
thuyết CNTB và CNXH rồi, không cần phải dài dòng dẫn chứng ra thêm nữa.
Từ đó, dưới cái nhìn của lịch sử theo "Duy Vật Biện Chứng", CNTB có khái
niệm bảo vệ quyền tư hữu hay của cải riêng của một cá nhân, hay dành
riêng cho các nhóm thiểu số nhỏ. Trong khi đó CNXH chú trọng nhiều vào
việc bảo vệ tài sản công hay của cải chung cho toàn xã hội.

Thực tế cho thấy cả hai đều có một số các ưu điểm và nhược điểm gần như
là đối cực với nhau, ưu điểm của thuyết này lại có thể trở thành nhược
điểm của thuyết kia, hay ngược lại. Cụ thể thí dụ như CNTB nặng phần đề
cao chủ nghĩa phát triển cá nhân tối đa một cách liều lĩnh, tạo động lực
cho xã hội thăng tiến mau chóng. Ngược lại, CNXH chú trọng vào cộng đồng
đồng tiến, tuy có chậm tiến hơn nhưng giữ được thế quân bằng và ổn định
xã hội.

Vấn đề ở đây không phải là dùng cái nào tốt hay xấu hơn, mà là dùng cái
nào ở vào thời điểm nào thì cho kết quả tốt hơn(?). Hiểu được như vậy
nên ông Đặng Tiểu Bình bên Trung Quốc mới có câu nói để đời cách đây hơn
30 năm, “Mèo Trắng hay Mèo Đen không thành vấn đề...!?” Nhưng dù có
hiểu rõ chuyện "Mèo Trắng Mèo Đen", hay tinh vi hơn là ẩn mình trong
chính sách "Kinh tế thị trường, định hướng xã hội chũ nghĩa", thì vẫn
còn có vấn đề chủ quan "thiên vị" trong sự lụa chọn: Cái nào? Mèo trắng
hay Mèo Đen đi trước?

Có lẽ một ý tưởng mà nhiều nhà nghiên cứu đã từng nói đến, bắng cách này
hay cách khác, là đa số con người thường hay dễ bị nhầm lẫn giữa "Cứu
cánh" và "Phương tiện". Thật vậy, CNTB hay CNXH không phải là mục tiêu
tối hậu mà con người hay đất nước phải “định hướng” về hay tìm đến. Giàu
mạnh, văn minh, dân chủ, công bằng, tự do, hạnh phúc mới chính là những
mục tiêu cuối cùng của con người.

Sai một ly di một dặm. Nếu kết quả cuối cùng không thành công như theo ý
muốn là bởi vì chưa thu nắm hết tinh hoa của nền triết học đông Phương:
Dịch Lý hay lý thuyết học về "Âm Dương chi vị Đạo". Thử hỏi nếu bây giờ
còn có ai đó muốn dùng dòng điện "DC một chiều" thay vì là điện AC (2
chiều) trong nhà, thì có cho hiệu quả kinh tế tốt không, chưa nói đến có
dùng được không?

Bởi vậy nên ngay từ đầu bài viết này đã khẳng định, các nhà nghiên cứu
về lý luận đã không nhận dạng rõ thực chất của vấn đề, hiểu sai nhầm,
lạc pha giữa hiện tượng và bản chất, khi cho rằng "CNXH theo mô hình Sô
Viết hay Đông Âu đã sụp đổ hay thất bại hoàn toàn "!

Không! hoàn toàn sai lầm! CNXH cũng như CNTB không bao giờ sụp đổ hay
thất bại cả, vì từ bản chất của nó chỉ là một phương tiện! Chì có chế độ
Sô Viết hay các nhà cầm quyền Đông Âu thất bại và bi thay thế mà thôi!
Hơn nữa, nếu có ai muốn dùng từ bị "Sụp đổ" hay "Cách Mạng" thì chính là
vì chỉ có một đảng duy nhất cầm quyền, không còn có đảng nào khác để
chuẩn bị thay thế khi cần đến!

Cụ thể, nếu như nước Mỹ chỉ có một đảng Cộng Hòa cầm quyền duy nhất, thì
cuối năm 2008 sau khủng hoảng kinh tế, chắc chắn đã có hiện tượng giống
như vậy, và không ít người đã có thể vui mừng tuyên bố: “CNTB thất bại
và chính quyền Mỹ bi sụp đỗ!”( Dĩ nhiên là TT Bush đã có thể bị thay thế
bỡi một ai đó ngoài đảng) Nhưng may mắn cho nước Mỹ là đã có một đảng
Dân Chủ bầu ra để thay thể như hiến pháp quy định.

Tương tự, Vương triều Czar của Nga Hoàng có thể vẫn còn tồn tại đến ngày
nay nếu đã biết khôn khéo từ bỏ bớt quyền lực và tổ chức lại chế độ Dân
chủ Đại Nghị như bên Anh Quốc hay Nhật Bản. Lịch sử đã chứng minh rõ
ràng là CNTB, biến dạng thoái trào từ các chế độ phong kiến, cũng đã
từng bị thất bại (như Marx đã tiên đoán) ở các quốc gia đang phát triển
hay thuộc địa cũ và đã bị thay thế nhiều lần bởi CNXH.

Tiên đoán về một thế giới tương lai của loài người sẽ tiến dần đến CNXH
không hẳn là sai, nhưng cần phải kể thêm vào CNTB. Bill Gates hay
Warren Buffett suốt đời đi theo CNTB lo làm giàu nhât nhì trong thiên
hạ, nhưng cuối đời cùng phải hứa hẹn theo con đường CNXH dể phân phối
lại tài sản cho nhân dân còn nghèo đói.

Khách quan cho thấy các chế độ Xô Viết hay Đông Âu đã bị đật trên cổ xe
chỉ có một bánh là CNXH, trong khi các nước Tây phương biết đật nhà nước
trên những cổ xe hai bánh CNTB và CNXH. Nói cách khác, bản chất CNXH và
CNTB thật sự là hai trạng thái đối cực nhưng hổ tương và là nhu cầu cần
thiết phải có trong bất cứ xã hội nào cùa loài người văn minh và tiến
bộ.

Xu thế thời đại mới về tương lai nhân loại sẽ chắc được ổn định và phải
được vận hành “đồng nhịp và song hành” trên hai bánh xe lich sử của CNXH
và CNTB.

Sau cùng và trên hết, cái mà đất nước ViệtNam thật sự cần, không hẳn là
CNXH hay CNTB, mà chính là một chủ nghĩa Thông Minh về Trí Tuệ.

Nguyễn Cường
9/2010

-----------------------------
Tôi ủnghộ phươngán cảicách chữviết đaâmtiết trong tiếngViệt.