TRANGNHÀ VNY2K
Thơ Hoàng Cầm
Tácgiả: Hoàng Cầm
|
BÊN KIA SÔNG ĐUỐNG Em ơi! Buồn làm chi Anh đưa em về bên kia sông Đuống Ngày xưa cát trắng phẳng lỳ Sông Đuống trôi đi Một giòng lấp lánh Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ Xanh xanh bãi mía bờ dâu Ngô khoai biêng biếc Đứng bên này sông luyến tiếc Sao xót xa như rụng bàn tay Bên kia sông Đuống Quê hương ta lúa nếp thêm nồng Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong Mầu dân tộc sáng bừng trong giấy điệp Quê hương ta từ ngày khủng khiếp Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn Ruộng ta khô nhà ta cháy Chó ngộ một đàn Lưỡi dài lê xác máu Kiệt cùng ngõ thẳm vườn hoang Mẹ con đàn lợn chia lìa Âm dương chia lìa đôi ngả Đám cưới chuột tưng bừng rộn rã Bây giờ tan tác về đâủ Ai về bên kia sông Đuống Cho ta gửi tấm the đen Mấy trăm năm thấp thoáng mộng bình yên Những hội hè đình đám Trên núi Thiên Thai Trong chùa Bút Tháp Giữa huyện Lang Tài Gửi về may áo cho ai ? Chuông chùa văng vẳng nay người ở đâu ? Những nàng môi đỏ quết trầu Những cụ già bay tóc trắng Những em sột soạt quần nâu Bây giờ đi đâu về đâu ? Ai về bên kia sông Đuống Có nhớ từng khuôn mặt búp sen Những cô hàng xén răng đen Cười như mùa thu tỏa nắng Chợ Hồ, chợ Sủi người đua chen Biển Trầm Chỉ người giăng tơ nghẽn lối Những nàng dệt sợi Đi bán lụa mầu Những người thợ nhuộm Đồng tỉnh Huê Cầu Bây giờ đi đâu về đâu ? Bên kia sông Đuống Mẹ già nua còm cõi gánh hàng rong Dăm miếng cau khô Mấy lọ phẩm hồng Vài xếp giấy đẫm hoen sương buổi sớm Chợt lũ quỷ mắt xanh trừng trợn Khua giầy đinh đập gẫy quán gầy teo Xì xồ cướp bóc Tan phiên chợ nghèo Lá đa lác đác trước lều Vài ba vết máu loan chiều mùa đông Đêm buông sâu xuống giòng sông Đuống Con là ai ? Con ở đâu về Hé một cánh liếp Con vào đây bốn bức tường tre Lửa đen leo lét soi tình mẹ Khuôn mặt bừng lên như vừng trăng Ngậm ngùi tóc trắng đương thầm kể Những chuyện muôn đời không nói năng Đêm buông sâu xuống giòng sông Đuống Ta mài lưỡi cuốc Ta uốn lưỡi liềm Ta vót gậy nhọn Ta rũa mác dài Ta xây thành kháng chiến ngày mai Lao xao hàng cây bụi chuối Im lìm miếu đổ chùa hoang Chập chờn đom đóm bay ngang Báo tin khủng khiếp Cho giặc kinh hoàng Từng từng tiếng súng vang vang Trong đêm khuya thoảng cung đàn tự do Thuyền ai thấp thoáng bến Hồ Xóa cho ta hết những giờ thảm thương Đêm đi sâu quá giòng sông Đuống Trại giặc bắt đầu run trong sương Dao lòe giữa chợ Gậy lùa cuối thôn Lúa chín vàng hoe giặc mất hồn Ăn không yên Đứng không vững Chúng mày phát điên Và quay cuồng như trên đống lửa Mà cánh đồng ta còn chan chứa Bao nhiêu nắng đẹp mùa xuân Xa xa tiếng hát về gần Thợ cấy đánh giặc dân quân cày bừa Tiếng bà ru cháu buổi trưa Chang chang nắng hạ võng đưa rầu rầu "Cha con chết trận từ lâu Con càng khôn lớn càng sâu căm thù" Tiếng ai cấy lúa mùa thu Căm căm gió rét mịt mù mưa bay "Thân ta hoen ố vì mày Hồn ta thề với đất này dài lâu" Em ơi! đừng hát nữa lòng anh đau Mẹ ơi! Đừng khóc nữa dạ con sầu Để con đi giết giặc Cánh đồng im phăng phắc Lấy áo nó mặc vào người Lấy súng nó đeo lên vai Đêm đêm mỗi lần mở hội Trong lòng con chim múa hoa cười Vì nắng sắp lên rồi Chân trời xa rạng tỏ Sông Đuống cuồn cuộn trôi Để cuốn phăng ra bể Bao nhiêu xương máu Bao nhiêu nước mắt Bao nhiêu mồ hôi Bao nhiêu bóng tối Bao nhiêu cuộc đời Bao giờ trở lại giòng sông Đuống Ta lại tìm em Em mặc yếm trắng Em thắt lụa hồng Em đi trẩy hội non sông Cười me ánh nắng muôn lòng xuân sang Cây Tam Cúc Cỗ bài Tam cúc mép cong cong Rút trộm rơm nhà đi trải ổ Chị gọi đôi cây Trầu cay má đỏ Kết xe hồng đưa Chị đến quê Em Nghé cây bài tìm hơi tóc ấm Em đừng lớn nữa Chị đừng đi Tướng sĩ đỏ đen chui xấp ngửa Ổ rơm thơm đọng tuổi đương thì Đứa được chinh truyền xủng xoẻng Đứa thua đáo gỡ ngoài thềm Em đi đêm tướng điều sĩ đỏ Đổi xe hồng đưa Chị đến quê Em Năm sau giặc giã Quan Đốc đồng áo đen nẹp đỏ Thả tịnh vàng cưới Chị võng mây trôi Em đứng nhìn theo Em gọi đôi -- Rét 1959 ** Bài này còn một câu kết khác: Một chiếc xe đen đi chân trời Chuyện Trăm Năm Tặng Trịnh Công Sơn Anh đứng đây là đâu Em cười như lá mỏng Khép cửa vào chiêm bao Anh đứng đây là đâu Em nói như gió nghẹn Chiều nghiêng mây Thị Mầu Anh đứng đây là đâu Em nhìn như mưa trắng Năm năm bay ngang đầu Anh đứng đây là Em. Cỏ Bồng Thi Chị đưa Em đến bến này Cheo leo mỏm đá Trước vực Sau khe Thòng lọng tơ gì quấn gót Tua khăn buông còn buộc búp hoa lan Ù ù gió thổi Em vọng ai đâu mà hóa đá Không trói mà không đi không canh gà không thu không Mắt không mở đừng khép Kìa dây muốn dại kín Em rồi Lắc đầu hoa tím rụng ngó rừng xanh Em hỏi ngọn nguồn Biết rồi Thôi nghe hoa tím hát Ngày mười bảy tuổi Chót chơi đố cỏ Bồng Thi Cỏ Bồng Thi phải cheo leo mỏm đá Ù ù gió thổi Không canh gà Không thu không ĐÊM GIAO THỪA Hôm nay hết một năm Phải gác tới giao thừa Quê hương chừng rét lắm, Lất phất mấy hàng mưa Tôi có người vợ nghèo, Đời vất vã gieo neo Từ khi chồng đi lính; Nhà tranh bóng hắt hiu Lần hồi rau cháo dăm phiên chợ Tóc rối thân gầy quán vắng teo Đêm ba mươi gió thổi Tôi lại nhớ con tôi Vợ đói con cùng đói Khóc thét lặng từng hồi Mẹ thì nước mắt nhiều hơn sữa Ngực lép con nhai đã rã rời Xuân về với núi sông Thương vợ con nghèo đói Mừng tuổi bằng chiến công, Lủa căm hờn bốc mặt Tôi phải giết quân thù Khắc sâu tên tuổi vào sông núi Lừng lẫy công đầu tết bốn phương Thiên hạ truyền đi tin thắng trận Một chiều nao nức chợ quê hương Đêm giao thừa đứng gác Rên rỉ tiếng côn trùng Tưởng chừng nghe vợ hát Lời ru êm như bông: "À ơi! cha con ăn tết lập công Cho sữa mẹ chảy một giòng thiên thu Cha đem cái chết quân thù Làm sức sống bây giờ cho con. Đêm Liên Hoan Anh ơi ! Đêm nay đầu người nhấp nhô như gợn sóng Đang trào lên sức sống muôn đời Niềm vui bát ngát trăng soi Mảnh trăng úa máu chân trời Việt Nam Đêm Liên Hoan ! Trời ơi, đêm Liên Hoan ! Đầu người nhấp nhô như sóng bể ngang tàng Ta muốn thét như vỡ toang lồng ngực Vì say sưa tình thân thiết Việt Chính Đoàn -- Anh từ phương nào lại ? -- Tôi từ đất dấy lên Anh có nghe ngọn thủy triều Đông Hải Đang hờn ghen cùng thúc máu triền miên Thúc máu không tên dội tràn bốn nẻo Cỏ khônggầ gầy, cây không già, hoa không héo Ngàn năm đất nước vững bền -- Anh từ phương nào lại ? -- Tôi từ đất dấy lên Chúng ta cùng một mẹ hiền Lúa thơm bầu sữa bông mềm áo tơ Chúng ta chung một mối thù Gươm tung uất hận đạn vù đắng cay -- Anh đi từ đâu đến đó ? -- Tôi đi giết giặc đây Đêm nay gặp bạn cùng nhau chén Máu giặc đang nồng ta phải say Đây ruộng đồng Trung Nam Kia núi rừng Việt Bắc Cỏ cây đang căm hờn như vùng lên đuổi giặc Tôi với anh gặp nhau trong ngày hội Liên Hoan Tay bắt tay, mừng trên giải đất Việt Nam -- Gia đình anh ở đâu ? -- Mẹ hiền tôi đã khuất Nhưng trước khi nhắm mắt Mẹ mừng cho đàn con Máu tôi mai sẽ chảy Trôi phăng hết kiếp ngựa trâu Xương tôi, tôi bắt nên cầu Cho đàn con bước lên lầu Tự Do ! -- Anh giết bao nhiêu giặc mà mắt anh long lanh ? -- Mời anh lên rừng xanh Hỏi những cành lá biếc Rừng âm u đang tưng bừng mở tiệc Bằng thịt, xương và máu của quân thù -- Trong tiểu đội anh, những ai còn ai mất ? -- Không, không ai còn ai mất Ai cũng chết mà thôi ! Kẻ trước người sau lao vào giặc Giữ vững ngàn thu một giống nòi Dù cho thịt nát xương phơi Cái còn vĩnh viễn là người Việt Nam ! Đêm Liên Hoan, trời ôi, đêm Liên Hoan ! Đầu người nhấp nhô như sóng vỗ ngang tàng Ta muốn thét cho vỡ toang lồng ngực Vì say sưa tình thắm thiết Việt Chính Đoàn Người bạn mến thương ơi ! Nắm chặt lấy tay tôi -- Kìa, sao anh lại khóc ? -- Tôi quá mừng anh đó thôi ! Lần thứ nhất trên đời Tôi quay cuồng nhảy múa Giặc kia ơi ! Không bao giờ còn nữa Ta đếm từng ngày Ta trông từng phút, ta đợi từng giây Lửa hờn nghi ngút chờ người đêm nay Chờ người đến đây Ta băm, ta giết ! Giặc kia phải chết Núi đồng phơi thây Anh đi hỏi núi Anh về hỏi cây Anh hỏi biển rộng Anh hỏi sông dài Anh hỏi ngô non Anh hỏi lúa bé Anh đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ Rằng ta là Việt Chính Đoàn Đêm nay say tiệc liên hoan Ngày mai xé xác moi gan quân thù ! Tiệc liên hoan lại tưng bừng hiển hiện Giữa đoàn quân bách chiến Đổ về thủ đô như nước vỡ bờ ! Từ mũi Cà Mau cho đến biên giới Lạng Từ nắng sớm Sơn La cho đến mưa chiều Vạn Tượng ! Muôn đội đội hùng binh phất phới cờ bay Đoàn quân bách chiến đi suốt đêm ngày -- Mẹ ơi ! Con đã về đây ! Chị hiền từ tốn đưa tay đón mừng... ...Anh ơi ! Anh tỉnh lại Nước mắt tôi rưng rưng Hình như tôi đã mơ màng Phải rồi, anh Việt Chính Đoàn Đêm nay say tiệc Liên Hoan Ngày mai xé xác moi gan quân thù Bao giờ thu lại tới thu Liên Hoan bừng nở bốn mùa Non Sông ! ĐÊM THỔ Cúi lạy mẹ con trở về Kinh Bắc Chiều xưa giẻ quạt voi lồng Thân cau cụt vẫy đuôi mèo trắng mốc Chuồn chuồn khiêng nắng sang sông Đê mười tám khúc Văn Giang Chuông Bách môn đổ xô gò má Mây thành thổi lửa Nẻo Đông Triều khép mở gió kỳ lân Chớp rạch dáng tiên vén xiêm xõa ngủ Thoắt chìm Gấu đẩy đá Thiên thai Đi đâu Tràng mày xếch vòng cung bắn nát chiều mai ráng đỏ Châu chấu ma vờn cổ yếm xây Không gặp người quen hờ ngõ cũ Đêm xuống làm lầu hoang Trò chuyện gì ai đâu Mồ tháng giêng mưa sũng Đằm ca dao sáo diều chiều lịm tím lưng trâu Bưởi Nga My sao Mẹ bắt đèo bòng -- Hoàng Cầm (trích tập thơ Về Kinh Bắc) EM BÉ LÊN SÁU TUỔI I em bé lên sáu tuổi lủi thủi tìm miếng ăn bố: cường hào nợ máu đã trả trước nông dân mẹ bỏ con lây lất đi tuột vào trong Nam từ khi lọt lòng mẹ ăn sữa, ngủ giường êm áo hoa lót áo mềm nào biết mình sung sướng ngọn sóng đang trào lên ai nghĩ thân bèo bọt nhưng người với con người vẫn sẵn lòng thương xót có cụ già đói khổ lập cập đi mò cua; bố mẹ nó không còn đứa trẻ nay gầy còm bỗng thương tình côi cút cụ nhường cho miếng cơm chân tay như cái que bụng phình lại ngẳng cổ mắt tròn đỏ hoe hoe đo nhìn đời bỡ ngỡ: "lạy bà xin bát cháo cháu miếng cơm thầy ơi!" II có một chị cán bộ đang phát động thôn ngoài chợt nhìn ra phía ng nghe tiếng kêu lạc loài chị rùng mình nhớ lại năm đói kém từ lâu chị mới năm tuổi đầu liếm lá khoai giữa chợ chạy vùng ra phía ng dắt em bé vào nhà nắm cơm dành chiều qua bẻ cho em một nửa chị bần cố nông cốt cán ứa nước mắt quay đi -- nó là con địa chủ bé bỏng đã biết gì hôm em cho bát cháo chịu ba ngày hỏi truy" chị đội bỗng lùi lại nhìn đứa bé mồ côi cố tìm vết thù địch chỉ thấy một con người em bé đã ăn no nằm lăn ra đất ngủ chị nghĩ: "sau lấy chồng sinh con hồng bụ sữa" III chị phải đình công tác vì câu chuyện trên kia buồng tối lạnh đêm khuya thắp đèn lên kiểm thảo do cái lưỡi không xương nên nhiều đường lắt léo do con mắt bé tẻo chẳng nhìn xa chân trời do bộ ốc chây lười chỉ một màu sắt rỉ đã bao năm ngủ kỹ trên trang sách im lìm do mấy con người máy đầy gân thiếu trái tim IV nào "liên quan phản động" "mất cảnh giác lập trường" mấy đêm khóc ròng rã ngọn đèn soi tù mù lòng vặn lòng câu hỏi: "sao thương con kẻ thù? giá ghét được đứa bé lòng thảnh thơi bao nhiêu!" HOÀNG CẦM trích Giai Phẩm Muà Thu, Hà Nội, 1956 Hội Yếm Bay Huyền Sử Yếm hãm xuân tình em hé đôi Ngồi bên Liễu Hạnh nhếch môi cười Em phải quỳ run xe tóc lạnh Từ nay giải yếm cấm buông lơi Buồn pha lê thiên hư đổ v Trời phạt may ra hiểu lẽ người Chị Liễu liều ném tan chén ngọc Mù xanh thủng đáy chúa tiên rơi Còn em đày xuống làm thi nữ Tay trói chân cùm chợt biết vui Bỗng có đêm vàng yêu mải miết Biết đâu là đất nhớ đâu trời Tinh mơ chợt thấy trần như lá Ngợp chớp toàn thân những mắt người Vội tìm chiếc yếm vua cha dặn Định dấu bầu men lánh nẻo xa Ngất núi ô kìa anh vỗ nhịp Bay cờ triệu yếm ríu ran ca Ngũ sắc chen nhau cầu lễ hội Nuột nà cởi bỏ áo hoa khôi Em không buộc thắt lưng thon nữa Thả búp tròn căng nuột ấy\... ơi ! Nguồn sống tuôn thơm nhựa ứa đầy Một chiều khổ cực bốn chiều say Đã phanh yếm mỏng thì quăng hết Những nếp xiêm hờ giả bộ ngây Hương ngát em lồng kín cõi anh Yếm đào trút lại phía vô linh Đung đưa gác lửng nghênh xuân ấy Đôi núm hồng em nở hết mình. Lá Diêu Bông Váy Đình Bảng buông chùng cửa võng Chị thẩn thơ đi tìm Đồng chiều Cuống rạ Chị bảo Đứa nào tìm được Lá Diêu bông Từ nay ta gọi là chồng Hai ngày Em tìm thấy Lá Chị chau mày Đâu phải Lá Diêu bông Mùa đông sau Em tìm thấy Lá Chị lắc đầu trông nắng vãn bên sông Ngày cưới Chị Emti tìm thấy Lá Chị cười xe chỉ ấm trôn kim Chị ba con Em tìm thấy Lá Xòe tay phủ mặt Chị không nhìn Từ thuở ấy Em cầm chiếc Lá đi đầu non cuối bể Gió quê vi vút gọi Diêu bông hờị.. ...ới Diêu bông...! Một Lời Quan Họ Có mấy dòng sông vòng chảy ngược Mà em xuôi mãi xuống Tào Khê Đến đâu là cõi không đầy ải Đôi mảnh hồn ngây lạc lối về Cứ đuổi tìm nhau nhầu bến tạnh Đắm dòng sông vắng lặng luồng mê Em buồn ngủ lắm Anh còn thức Tìm mắt em thẳm nhớ chưa về Thôi đợi sang chiều sương rủ khói Lơ thơ che mặt thẹn sông Cầu Một lời quan họ bay lên dốc Anh chớ dìm em đêm nén đau\. NGÃ BA SÔNG Mắt em đi suốt vòng thân phận Chỉ được quay về lúc lệ rơị Hồn em thả hết nguồn thi tứ Chỉ được bừng lên lúc miệng cườị Thì... ngã ba sông... Ba hướng thuyền. Hướng nào khôn, dại, hướng nào điên ? Liệu còn một hướng ta bơi đứng. Vót cánh mai vàng xập sóng đen. Vừa khi vuốt tóc nhìn chênh bến. Chợt thấy dài xanh ngất nước mâỵ Hoa khô xây bậc cho thềm ngọc. Một phím đàn đôi bốn cánh baỵ Ngự đỉnh dài ánh nguyệt xuyên xanh. Đón chào nữ chúa khóc vô thanh. Hỏi thăm ai nấc rung hoàn vũ ? Ba ngã sông cùng đáp: chính anh ! -- 1994 Ngã Ba Sông Mắt em đi suốt vòng thân phận Chỉ được quay về lúc lệ rơi\. Hồn em thả hết nguồn thi tứ Chỉ được bừng lên lúc miệng cười\. Thì... ngã ba sông... Ba hướng thuyền. Hướng nào khôn, dại, hướng nào điên ? Liệu còn một hướng ta bơi đứng. Vót cánh mai vàng xập sóng đen. Vừa khi vuốt tóc nhìn chênh bến. Chợt thấy dài xanh ngất nước mây\. Hoa khô xây bậc cho thềm ngọc. Một phím đàn đôi bốn cánh bay\. Ngự đỉnh dài ánh nguyệt xuyên xanh. Đón chào nữ chúa khóc vô thanh. Hỏi thăm ai nấc rung hoàn vũ ? Ba ngã sông cùng đáp: chính anh ! NƯỚC SÔNG THƯƠNG Em vắt quả cam vàng đầu ngọn sông Thương Mắt tròn cối xay Chẳng bao giờ ngủ trước sao mai Ngày Chị bảo Em quên Tranh tố nữ long hồ gián nhấm mất chân đi má đội tổ tò vò Cuốn chiếu xa rồi thơ thẩn vách chiêm bao Ngày Chị bảo Em quên Con bạc má lại về cành chanh thương Em hay giận Em chả biết Ngày Chị bảo Em quên Tắm sông Thương không mát Lên ngọn Kỳ Cùng vục nước rửa chân không mát Về đuôi mắt xưa nước suối Cam Lồ không mát Ngày Chị bảo Em quên Em tơ tưởng sao bắt Em đừng nhớ Tha cho Em Tha Em "Sông Thương nước chảy đôi dòng..." Quả Vườn Ổi Nằm trên bãi cát thư tâm Sông nước sinh thuyền Em đẩy tới Có gió có buồm có dòng có lái Trách gì ai xô giạt đến bờ hoang Em mười hai tuổi tìm theo Chị Qua cầu bà Sấm bến cô Mưa Đi\... Ngày tháng lụi tìm không thấy Giải yếm lòng trai mải phất cờ Cách nhau ba bước vào Vườn Ổi Chị xoạc cành ngang Em gốc cây -- Xin chị một quả chín ! -- Quả chín quá tầm tay -- Xin chị một quả ương ! -- Quả ương chim khoét thủng Lẽo đẽo Em đi vườn mai sau Cúi nhặt chiều mưa dăm quả rụng TÌNH CẦM Nếu anh còn trẻ như năm cũ Quyết đón em về sống với anh Rồi những chiều vàng phơ phất lại Anh đàn, em hát níu xuân xanh Nhưng thuyền em buộc bên sông hận Anh chẳng quay về với trúc tơ Ngày tháng Tỳ Bà vương ánh nguyệt Mộng héo bên song vẫn đợi chờ Có mây bàng bạc gây thương nhớ Có ánh trăng vàng soi giấc mơ Có anh ngồi lặng so phím cũ Mong chờ em hát khúc xuân xưa Nếu có ngày nào em quay gót Lui về thăm lại bến thu xa Thì đôi mái tóc không xanh nữa Mây bạc, trăng vàng vẫn thướt thạ.. Tu Tôi về tu cõi ai đây Không ăn chay để nằm chay hết mình Tôi đi quằn quại u minh Gửi đăng thơ cuối chương trình đỏ hoe Tôi về nhặt lá đáy khe Ném lên cao\... lặng mình nghe\... thật người Thật anh dáng chếch lưng trời Thật em dáng khóc dáng cười\... thật mê Miền im thẳm thắm môi tê Hôn em cạn máu đi về tận không... VỀ VỚI TA Ta con bê lạc dáng chiều xanh đi mãi tìm sim chẳng chín Ta lên đồi thông nằm miếu Hai Cô gặm cỏ mưa phùn Dóng dả gọi về đồng sương Đôi ba người lận đận Đêm nay mẹ chẳng về chuồng Ta con chào mào khát nước về vườn xưa hạt nhãn đã đâm mầm Cây ổi giơ xương chống đỡ mùa đông sập về đánh úp Ô này tám đỏ ra hoa Ta con chim cu về gù rặng tre đưa nắng ấu thơ về sân đất trắng đưa mây lành những phương trời lạ về tụ nóc cây rơm Ta ru em lớn lên em đừng tìm mẹ phía cơn mưa Ta con phù du ao trời chật chội đứng cánh bèo đo gió lặng tìm sao Uống nước mắt con vành khuyên nhớ tổ Vừa rụng chiều nay dềnh mặt nước hương sen Ta soi chỉ còn ta đạp lùi tinh tú Ngủ say rồi đôi cá đòng đong
|
Bàivở xin gởivề : dchph (a) yahoo dot com
Copyright © 2003-18. All rights reserved.
